Türkiye’nin Mutlak Konumu ve Sonuçları
Türkiye; 26°-45° Doğu meridyenleri ile 36°-42° Kuzey paralelleri arasında yer alır.
- Türkiye’nin kuzeyi ile güneyi arasında 6°lik paralel farkı vardır. Bu fark ise 666 km’dir. (111 km x 6=666 km)
- Türkiye Kuzey Yarım Küre’de yer alır.
- Türkiye’de güneyden kuzeye doğru gidildikçe;
- Ekvator’dan uzaklaşılır.
- Dönencelerden uzaklaşılır.
- Güneş ışınlarının geliş açısı azalır ve atmosferde kat ettiği yol artar.
- Güneş ışınlarının atmosferde tutulma oranları artar.
- Sıcaklık azalır.
- Cisimlerin gölge boyları uzar.
- Deniz suyu sıcaklığı ve tuzluluğu azalır.
- Gece ve gündüz süreleri uzar.
- Gece ve gündüz süreleri arasındaki fark artar.
- Aynı meridyen üzerinde Güneş’in öğle vakti ufuk düzlemi üzerindeki yüksekliği azalır.
- Kuzeyden esen rüzgarlar sıcaklık düşürürken; güneyden esen rüzgarlar sıcaklık artırır.
- Tan ve gurup süreleri uzar.
- Çizgisel hız azalır.
- Yer çekimi artar.
- En uzun gündüz 21 Haziren, en uzun gece 21 Aralıkta yaşanır.
- 21 Haziran’da yaz mevsimi, 21 Aralık’ta ise kış mevsimi başlar.
- Gölge boyunun en uzun olduğu tarih 21 Aralık, en kısa olduğu tarih ise 21 Haziran’dır.
- Kalıcı kar sınırı azalır.
- Orman, yerleşme ve tarım üst sınırı azalır.
- Türkiye orta kuşakta yer alır. Bu nedenle;
- Dört mevsim belirgin olarak yaşanır.
- Yatayda dik duran bir cismin gölgesi hiçbir zaman sıfır olmaz.
- Güneş ışınları düz zeminlere hiçbir zaman dik gelmez.
- Batı rüzgarları etkisi altındadır.
- Kışın cephesel kökenli yağışlar görülür.
- Ilıman iklimler görülür.
- Buzul şekilleri azdır.
- Türkiye dönenceler dışında ve yengeç dönencesinin kuzeyinde yer almaktadır. Bu nedenle;
- Cisimlerin gölge boyları her zaman kuzeyi gösterir.
- Dağların güney yamaçları Güneş’e dönük durumundadır.
- Gölge boyu hiçbir zaman sıfır olmaz.
- Türkiye başlangıç meridyeninin doğusunda yer alır. Bu nedenle;
- Türkiye’nin yerel saati başlangıç meridyeninden ileridir.
- Türkiye’nin doğusu ile batısı arasında 19°lik meridyen farkı bulunur. Bu nedenle Türkiye’de 19° x 4 dak. = 76 dakika yerel saat farkı bulunur.
- Türkiye 2. ve 3. saat dilimleri arasında yer alır.
- Türkiye’nin ulusal saat uygulaması 45° Doğu meridyeni esas alınarak uygulanır.
Türkiye’nin Göreceli Konumu ve Sonuçları
Türkiye; Asya, Avrupa ve Afrika kıtaları arasında köprü durumundadır. Bu nedenle konumu itibariyle önemlidir.
- Üç tarafı denizlerle çevrilidir.
- Üç kıtayı birbirine bağlayan köprü konumundadır.
- Karadeniz’i Akdeniz’e bağlayan İstanbul ve Çanakkale Boğazları’na sahiptir.
- Yeraltı ve yerüstü kaynakları zengindir ve çeşitlidir. Bunun nedeni ise farklı jeolojik zamanlara ait arazi yapısının olmasıdır.
- Ortalama yükseltisi fazladır. Bu nedenle gerçek sıcaklıkları ile indirgenmiş sıcaklıkları arasındaki fark fazladır.
- Petrol bakımından zengin ülkelere komşudur.
- Ekonomik bakımdan zengin Avrupa ülkelerine yakındır.
- Önemli boğazlara ve ticaret yollarına sahiptir.
- Yer şekilleri çeşitlidir.
- Aynı anda 4 mevsim özellikleri birden yaşanabilir.
- Uluslararası farklı kuruluşların üyesidir.
- Farklı iklim özellikleri bir arada görülür.
- Tarım ürünleri çeşitliliği fazladır.
- Tarih boyunca farklı medeniyetlere beşiklik etmiştir.
- Çevresindeki ülkeler için önemli bir enerji nakil merkezidir.
- Dünyanın önemli ulaşım yolları üzerinde yer alır.
