Osmanlı-Bizans İlişkileri

Bikifi Instagram'da

Balkanlardaki Durum

Bizans devletinin otoritesi zayıflamış ve halkın memnuniyetsizliği artmıştır. Bu nedenlerle Balkanlarda siyasi birlik bulunmamaktaydı. Balkanlarda Bulgar, Sırp ve Macar ve Venedik krallıkları bulunmaktaydı.

Bizans’ın Durumu

Otorite boşluğu bulunmaktaydı. Taht kavgaları vardı. Halk üzerinde Haçlı Seferlerinin etkisi büyüktü. Tekfur baskısı fazlaca etkilidir. Merkezden uzak illerdeki tekfurlar, kendi başlarına hareket etmeye başlamış, halktan aldıkları ağır vergiler halkın yönetime olan güven ve bağlılığını sarsmıştır.

Aynı zamanda Anadolu’da Türklerle, Balkanlarda Sırp ve Bulgarlarla mücadele eden Bizans XIV. yüzyıl başlarında topraklarının büyük bir bölümünü de kaybetmiştir. Bizans’ın elinde başkent İstanbul ile Mora Yarımadası, Marmara kıyıları, Trakya ve bazı Ege adaları kalmıştır.

📚 EK BİLGİ: Tekfur, Bizans İmparatorluğu’nda valilik derecesindeki hizmetlerde bulunan kişilere verilen unvandır ve Rumca bir kelimedir.

Anadolu’nun Durumu

XIII. yüzyılda Anadolu Selçuklu Devletinin otoritesi zayıflamıştır bu nedenlerle de pek çok yeni beylik kurulmuştur. Anadolu’ya hakim olan İlhanlı Devleti de bu dönemde iyice zayıflamıştır. Trabzon bölgesinde bir Rum devleti ve Anadolu’nun güneyinde Memlük devleti varlığını sürdürmektedir. Anadolu’da ise o dönemde ahilerin etkisi büyüktür.

Ertuğrul Bey/ Gazi

Ertuğrul Bey’in babası bazı kaynaklara göre Süleyman Şah’tır. Ertuğrul Bey, Osman Bey’in de babasıdır. Ertuğrul Bey Oğuzlarının Kayı Boyu‘nun lideriydi. 1243 yılında gerçekleşen Kösedağ savaşı ile Bizans’a akınlar artmıştı ve Bizans bölgelerinde uç beylikler kurulmaktaydı. Ertuğrul Bey günümüzde Eskişehir’in en ileri hattında bulunan Söğüt‘e yerleşen Türk boyunun başındaydı. Ertuğrul Bey I. Alaeddin Keykubad ile İznik İmparatoru arasında gerçekleşen Karacahisar kuşatmasında yer almıştı. Bu kuşatmada yer aldığı için I. Alaeddin Keykubad, Ertuğrul Gazi’yi akıncı başı yapmıştır. Ardından İznik İmparatoru ile barış ortamı oluştuktan sonra I. Alaeddin Keykubad, Ertuğrul Gazi’ye Söğüt’ü kışlak, Domaniç’i yaylak olarak vermiştir. Ertuğrul Gazi Söğüt’te vefat etmiştir.

Osman Bey Dönemi (1299/1302-1324)

• Osman Bey, Ertuğrul Gazi’nin ve Halime Hatun’un oğludur. 1258 yılında Söğüt’te doğmuştur.
• Osman Bey, Şeyh Edebali’nin kızı olan Rabia Bala Hatun ile evlenmiştir.
• Osman Bey, 1299 yılında Söğüt’te bir uç beyliği iken Osmanlı Beyliği‘ni kurmuştur.
  • Halil İnalcık’a göre Osmanlı Devleti’nin bağımsızlığı 1302 yılındaki Koyunhisar Muharebesi’nde gerçekleşmiştir.
• Beyliğe adını verin kişidir.
• Ertuğrul Gaziden sonra gelişigüzel bir fetih yolu takip etmemiştir. Osman Bey;
  • Fetihlerden önce bölge halkı iyi anlaşma yoluna gitmiş ve Osmanlı yönetimini benimsetmeye çalışmıştır.
  • Tekfurlar arasındaki rekabetten yararlanmış fakat çatışmalara karışmamıştır.
  • Fetihten sonra yerli halkın can ve mal güvenliğini sağlamış; din, dil ve kültürlerine karışmadan yaşamalarına izin vererek onları Osmanlı yönetimine ısındırmaya çalışmıştır.
  • Siyasi faaliyetlerini Ahi Örgütü’nün desteğini alarak gerçekleştirmiştir.
  • Osman Bey fetihlerini ise iki aşamada gerçekleştirmiştir:
    • Birinci aşamada; fethetmek istediği bölgenin yollarını ve çevresini kontrol altına alarak hedefini çevrelemiştir.
    • İkinci aşamada; asıl hedef üzerine giderek fethi gerçekleştirmiştir.
• Bilecik tekfuruna karşı Kulacahisar alınmıştır.
• Osman Gazi önce İnegöl tekfurunu yenmiş sonra da Karacahisar Kalesi’ni almıştır ve merkez yapmıştır.
  • İlk Osmanlı kadısı Dursun Fakih buraya tayin edilmiştir.
  • Pazar kurulmuş ve vergi alınmaya başlanmıştır.
  • Bu adımlar devlet olma yolunda atılan ilk adımlardır.
• Osman Gazi; Bilecik, İzmit, Mekece, Lefke, Akhisar ve Geyve’yi almıştır.
• Turgut Alp’i İnegöl kuşatmasıyla görevlendirmiş ve burası da 1299’da fethedilmiştir.
• Bizans’tan ise ilk olarak 1301 yılında Bafeon’u (Koyunhisar) aldı.
• İlk Osmanlı parasını (bakır) bastırmıştır.
• Dönemin önemli şahısları: Aygut Alp, Turgut Alp, Konur Alp, Hasan Alp, Akça Koca, Gazi Abdurrahman, Samsa Çavuş gibi savaşçılar bağımsız hareket etmiştir.
• Osman Bey’in 1324 yılında Bursa’da vefat etmesiyle devletin başına Orhan Bey geçmiştir.

Koyunhisar Savaşı (1302)

• İlk Osmanlı-Bizans Savaşı’dır.
• Bizans yenilgiye uğratılmıştır.
• Bu savaş zaferi ile İzmit yolu Türklere açılmış ve Bursa üç taraftan kuşatılmıştır.
• Bizans kaynakları ilk kez Osman Bey’den bahsetmeye başlamıştır.
• Halil İnalcık’a göre Koyunhisar Savaşı, Osmanlı Devleti’nin gerçek anlamda kuruluş tarihidir.

🚀DETAY BİLGİ: Osmanlı Devleti fethedilen bölgelerdeki yerli halka iyi davranmış, gayrimüslimleri yerlerinden çıkarmamış, bölgelerine zarar vermemiş, onları himaye ederek vergiye bağlama yoluna gitmiştir. Bununla birlikte Anadolu’nun içlerinden gelen Türkmenler yeni fethedilen yerlere yerleştirilmiş, böylece bölgenin Türkleşmesi ve Müslümanlaşması sağlanmıştır.

Orhan Bey Dönemi (1324-1362)

• Orhan Bey 1324 yılında babası Osman Gazi’nin vefatı ile başa geçmiştir.
• Orhan Bey 1321 yılında Mudanya’yı fethetmiştir.
  • Bursa’nın İstanbul’la irtibatını kesmek için fethetmiştir.
• 1326 yılında ise Bursa’yı fethederek başkent yapmıştır.
  • Bursa Koyunhisar Zaferi’nden sonra Osman Bey tarafından kuşatılmıştır. Osman Bey’in hastalanması üzerine kuşatmayı Orhan Bey devralmıştır.
• Osmanlılar, Bursa’nın fethinden sonra İznik’e yönelmiştir.
  • Bunun üzerine Palekanon (Maltepe) Savaşı ile Bizans imparatoru hem Türkleri Boğazlardan uzaklaştırmak hem de İznik’e yardım etmek istemiştir. Fakat Bizans bu savaşta da yenilgiye uğramıştır. Bu savaş Bizans ile yapılan ilk meydan savaşıdır.
  • Palekanon Savaşı sonunda;
    • Osmanlı BeyIiği’nin İslam dünyasındaki itibarı artmıştır.
    • Bizans, Anadolu’da kalan son topraklarından da ümidini kesmiştir.
    • İznik ve İzmit’in fethi kolaylaşmıştır.
• İznik’ten sonra Anadolu’da önemli bir şehir olan İzmit fethedilerek Kocaeli Yarımadası’nın fethi tamamlanmıştır.
• Karesioğulları’nı savaş yapılmadan Osmanlılara kattı. Bu beyliğin ele geçirilmesinin faydaları:
  • Beyliğin Marmara’daki donanmalarından yararlanıldı.
  • Anadolu Türk birliğini sağlama yolunda ilk adımdır
  • Karesioğulları beyliğinin alınması ile Rumeli’ye geçiş kolaylaşmıştır.
• Orhan Bey zamanında Çimpe Kalesi de alınmış ve böylece Türkler ilk kez Rumeli’ye (Avrupa’ya) geçmiştir.
• İlk divan örgütünü kurmuştur.
• İlk vezirlik ve kadılık sistemlerini kurmuştur.
• İlk düzenli ordu kurulmuştur.
• Akçe adı ile gümüş para basılmıştır.
• İlk medrese kurulmuştur.
• Vakıf sisteminin temeli atılmıştır.
• Rumeli’de iskan politikası uygulanmıştır.

📌NOT: Osmanlılara katılan ilk Türk beyliği; Karesioğulları’dır.

Osmanlı Devleti Savaşlarının Hangilerini Bizans’a Karşı Yapmıştır?

Osmanlı Devleti ile Bizans arasındaki ilk savaş 1302 yılında yapılan Koyunhisar savaşıdır. Savaşı Osmanlılar kazanmıştır. Palekanon (Maltepe) Savaşı da Bizans ile yapılan ilk meydan savaşıdır.

Osmanlı Devleti Kuruluş Döneminde Nereleri Ele Geçirmiştir?

Osman Gazi önce İnegöl tekfurunu yenmiş sonra da Karacahisar Kalesi’ni almıştır. Osman Gazi; Bilecik, İzmit, Mekece, Lefke, Akhisar ve Geyve’yi almıştır. Orhan Bey ise; Mudanya, Bursa, İznik ve İzmit’i almıştır.

Kuruluş Sürecinde Osmanlı Devleti’nin Yönetim Esasları Nelerdir?

Osmanlı Devleti’nin kuruluş sürecinde, padişahın mutlak ve ortak olunamaz egemenliği söz konusudur. Hükümet ve ordu padişaha bağlı olarak şekillenmiştir.