Birden fazla cümlenin herhangi bir konuda konu bütünlüğü oluşturacak biçimde art arda sıralanmasına paragraf adı verilir. Paragrafta anlam konusu: paragrafta anlam, paragrafın yapısı ve paragrafta anlatım olmak üzere 3 ana başlıkta incelenir.
| Paragrafta Anlam | Paragrafın Yapısı | Paragrafta Anlatım |
|---|---|---|
| Paragrafın Konusu | Paragrafın Bölümleri (Giriş, Gelişme, Sonuç) | Düşünceyi Geliştirme Yolları |
| Paragrafın Ana Fikri (Ana Düşüncesi) | – | Anlatım Biçimleri ve Türleri |
| Paragrafın Yardımcı Düşünceleri | – | Anlatım Özellikleri |
| Paragrafın Başlığı | – | Anlatıcı Bakış Açıları |
Paragrafta Anlam
Paragrafta anlamda bir paragrafın konusu, ana düşüncesi, yan düşünceleri, başlığı ve karakterleri yer alır. Bir paragrafın anlam bütünlüğünün sağlanması ve paragrafı okuyan kişinin paragraftaki düşünceyi doğru anlaması için önemli olan ögeleri ele alıyoruz.
Örnek Paragraf: Paragrafın konusunu, ana düşüncesini, yardımcı düşüncesini ve başlığı birlikte bulacağız.
Eğitimin en önemli unsuru öğretmendir. Bir öğretmenin görevi sınıftaki öğrencilere ders anlatmaktan ötedir. Bir öğretmen öğrencilerle doğru iletişim kurmalıdır. Öğrenciler kendine yakın hissettikleri öğretmenlerin dersinde de daha aktif olur. Öğretmen yeri geldiğinde öğrencilerin anne-babası olur. Bir öğrencinin bir dersi sevmesindeki en önemli faktör öğretmendir. Bir öğrenci sevmediği öğretmenin dersini de sevemez. Sonuç olarak öğretmenlerimizin öğrencilerle güzel iletişim kurması, samimi olması gereklidir.
Paragrafın Konusu
Konu bir paragrafta en çok üstünde durulan ve “Paragrafta bize ne anlatılıyor?” sorusunun cevabıdır. Paragrafların ilk cümlelerine dikkat etmeliyiz, ilk cümleler paragrafın bütünü hakkında bize bilgi verebilir.
Örnek paragrafın konusu: “Öğretmenin görevleri ve önemi”
Paragrafın Ana Fikri (Ana Düşüncesi)
Yazarın paragrafı yazma amacına ve okuyucuya vermek istediği mesaja ana fikir denir. Ana fikir paragrafın birçok yerinde bulunabilir.
Ana fikir:
- Paragrafın ilk cümlesinde,
- Paragrafın ortalarındaki cümlede,
- Paragrafın son cümlesinde,
- Paragrafın bütününde yer alan mesajda,
- Bir atasözünün açıklaması şeklinde yer alabilir.
Örnek paragrafın ana fikri: “Öğretmenlerin eğitimin en önemli unsuru olmasıdır.”
Paragrafın Yardımcı Düşünceleri
Bir paragrafta ana düşünceyi destekleyen birçok yardımcı düşünce bulunabilir. Yardımcı düşünceler paragrafın bütününde yer almaz, belirli bir kısmını kapsar. Sorularda “Parçada hangisine değinilmemiştir?” veya “Parçadan hangisi çıkarılamaz?” şeklinde yardımcı düşünce bilgisi sorgulanır.
Örnek paragrafın yardımcı düşüncesi: “Öğretmenlerin gerektiğinde öğrencilerin anne-babası olmasıdır.”
Paragrafın Başlığı
Paragrafın üstünde yer alan ve paragrafa en uygun, anlamı en iyi sağlayan, okuyucuda merak uyandıran yazılara başlık denir. Başlıklarda soru sorma, okuyucu ile iletişime geçme gibi yöntemler de kullanılabilir. Gereğinden uzun başlıklar veya bir cümle şeklinde yer alan başlıklar okuyucunun ilgisini çekmez bu yüzden başlıların kısa ve öz olması daha idealdir.
Örnek paragrafın başlığı: “Doğru Öğretmen”, Sevilen Öğretmen” gibi başlıklar olabilir.
Paragrafın Yapısı
Paragrafın anlam özelliği dışında yapısı da önemlidir. Paragrafın yapısının en önemli unsurları paragrafın bölümleridir. Sınavlarda karşımıza çıkan paragraflara cümle ekleme, paragrafı ikiye ayırma, anlamı bozan cümleyi çıkarma, yer değiştirme, paragrafın hangi soruya yönelik yazıldığı ve paragraf tamamlama gibi konuları da ele aldık.
Paragrafın Bölümleri
Bir paragraf yapı olarak 3 bölüme ayrılır. Bu bölümler: giriş, gelişme ve sonuç bölümleridir.
Giriş Bölümü
Giriş bölümü genellikle bir cümleden oluşan parçanın devamı hakkında okuyucuya bilgi veren bir tanıtım bölümüdür. Giriş cümlesi kesinlikle bağlaç veya edatlarla başlamaz. Fazla uzun olmamalıdır, okuyucuyu paragrafı okumaya teşvik etmelidir.
Örnekler:
- Şairler toplumun aynasıdır.
- İnsanlar ağaç gibidir.
- İnsanlar okudukları çok kısa sürede unutur.
Gelişme Bölümü
Paragrafın en uzun bölümüdür. Gelişme bölümünde giriş bölümündeki düşünceyi destekleyen cümleler yer alır. Yardımcı düşünceler çoğunlukla gelişme bölümünde yer alır. Gelişme bölümünde düşünceyi geliştirme yollarına (tanımlama, örnekleme, karşılaştırma, tanık gösterme vb.) çokça başvurulur.
Sonuç Bölümü
Sonuç bölümü, paragrafta anlatılanların bir sonuca ulaştığı bölümdür. Sonuç bölümünde “sonuç olarak, özetle, kısacası” gibi bağlayıcı ifadeler yer alır.
Örnek:
- Sonuç olarak öğretmenlerimizin öğrencilerle güzel iletişim kurması, samimi olması gereklidir.
- Özetle sunumda metne bağlı kalmamalıyız ve ses tonumuzu doğru kullanmalıyız.
Paragrafta Anlatım
Paragrafta anlatımda düşünceyi geliştirme yolları, anlatım biçimleri ve anlatım özelliklerinden yararlanılır. Yazılarımızı incelemek için tıklayınız.
