Devletleşme Sürecinde Osmanlı-Bizans İlişkileri

Kuzeybatı Anadolu’da, Bizans İmparatorluğu’nun sınırlarında kurulmuş küçük bir Türkmen beyliği olan Osmanlı Beyliği, kısa sürede büyük bir devlete dönüşmüştür. Bu baş döndürücü gelişimi, coğrafi konumun sağladığı avantajlar, sosyal ve siyasi koşullar ile idari ve yönetim alanlarında yapılan yenilikler belirlemiştir. Bizans İmparatorluğu, Balkan devletleriyle giriştiği mücadeleler ve iç çekişmeler (özellikle taht kavgaları) sebebiyle giderek zayıflamış, merkezden uzak tekfurlar ise kendi başlarına hareket eder hale gelmişlerdir. Böylece, Bizans sınırında uç beyliği olarak ortaya çıkan Osmanlı Devleti, bu elverişli ortamda gelişme imkanı bulmuştur.

Ertuğrul Gazi’den sonra beyliğin başına geçen Osman Gazi, babasının izinden giderek Rum tekfurlarıyla uyumlu ilişkiler kurmuş ve bulunduğu bölgenin stratejik konumundan yararlanarak dikkat çekici bir yükseliş sağlamıştır.

Osman Bey’in ardından beyliği yöneten Orhan Bey ise Bizans’la ilişkilerini savaş, evlilik ve diplomasi yoluyla sürdürmüştür. Osmanlı-Bizans temaslarındaki en öne çıkan unsurlardan biri, devletler arası ittifakları güçlendiren evlilikler olmuştur. Bu süreçte Osmanlılar, Bizans’a Selanik meselesi, Sırplarla olan mücadelesi ve taht kavgaları gibi konularda destek vermiştir. Örneğin, Kantakuzenos’un taht mücadelesinde Osmanlılarla ittifak kurma çabası, Kilise’nin karşı çıkmasına rağmen kızı Theodora’yı Orhan Bey’le evlendirmesiyle sonuçlanmıştır. Orhan Bey’in Bizans tekfurunun kızıyla yaptığı bu evlilik, Osmanlı Devleti tarihinde kaydedilen ilk siyasi evlilik olarak dikkat çekmektedir.

XIII. Yüzyılın Sonlarında Anadolu ve Çevresi

Anadolu’nun coğrafi konumu, geçiş yolları üzerinde bulunması, iklimi, su kaynakları ve yarımada şeklinde olması tarihin ilk dönemlerinden beri Anadolu’nun yerleşim için ideal bir bölge olmasını sağlamıştır. Türkler de bu nedenlerden dolayı yerleşim yeri olarak Anadolu’yu seçmişlerdir. XI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren bölgeye Oğuz göçleri artarak devam etmiş ve buna bağlı olarak Anadolu’nun Türkleşmesi hızlanmıştır.

Türkler Anadolu’ya göç ederken Bizans egemenliğinde bulunan halk; Bizans’taki taht kavgaları, idarecilerin keyfi uygulamaları, kargaşa ortamı, alınan ağır vergiler nedeniyle Türk egemenliğini direnmeden kabul etmiştir.

Anadolu coğrafyasında XIII. yüzyıl boyunca yaşanan siyasi ve sosyal gelişmeler de Osmanlı Beyliği’nin kurulmasına zemin hazırlamıştır. Kösedağ Savaşı’ndan sonra Moğol baskı nedeniyle batıya göçen Türk boyları Ege ve Marmara kıyılarının da Türkleşmesini sağlamıştır. Zaman geçtikçe de birer birer bağımsızlıklarını ilan ederek beylik kurmuşlardır.

Bizans İmparatorluğu (330-1453)

XIV. yüzyılın başlarında Bizans İmparatorluğu, Anadolu’nun batısında Marmara kıyıları ve Kocaeli Yarımadası ile birlikte Trakya, Makedonya ve bazı Ege adalarında egemenlik sürdürüyordu. Bu dönemde Bizans’ta, sosyal sınıflar arasındaki uyumsuzluklar önemli bir sorun haline gelmişti. Verasetten kaynaklanan taht kavgaları ile aristokrasi ve ordunun hanedana karşı yürüttüğü iktidar mücadeleleri, bütün ülkeyi etkileyerek siyasi istikrarı zayıflatıyordu. Bu iç çekişmeler, dış politikadaki faaliyetlere de olumsuz biçimde yansıyordu.

Aynı zamanda otorite boşluğu bulunmaktaydı. Taht kavgaları vardı. Halk üzerinde Haçlı Seferlerinin etkisi büyüktü. Tekfur baskısı fazlaca etkilidir. Merkezden uzak illerdeki tekfurlar, kendi başlarına hareket etmeye başlamış, halktan aldıkları ağır vergiler halkın yönetime olan güven ve bağlılığını sarsmıştır.

Aynı zamanda Anadolu’da Türklerle, Balkanlarda Sırp ve Bulgarlarla mücadele eden Bizans XIV. yüzyıl başlarında topraklarının büyük bir bölümünü de kaybetmiştir. Bizans’ın elinde başkent İstanbul ile Mora Yarımadası, Marmara kıyıları, Trakya ve bazı Ege adaları kalmıştır.

İlhanlı Devleti (1256-1335)

Cengiz Han’ın torunu Hülagu Han tarafından İran’da kurulan İlhanlı Devleti, kısa sürede İran, Kafkasya ve Irak topraklarını ele geçirerek Anadolu’yu doğu ve güneydoğu yönlerinden çevrelemiştir. Kösedağ Savaşı’nda Türkiye Selçuklu Devleti’ni yenilgiye uğratan İlhanlılar, Selçuklular üzerinde egemenlik kurmuş; ancak Anadolu’da uyguladıkları baskıcı ve şiddet odaklı politikalarla kalıcı bir düzen oluşturamamışlardır. Selçuklu Devleti’nin çöküşünün ardından valilerini Anadolu’ya atayan İlhanlılar, halktan vergi toplamaya devam etmiştir. Gazan Han Dönemi’nde İslamiyet’i kabul eden İlhanlılar, böylece tarih boyunca izledikleri politikalara yeni bir boyut kazandırmışlardır.

Memlük Devleti (1250-1517)

1250’de Mısır’da Türk kökenli komutanlar tarafından kurulan Memlük Devleti’nde yönetim, verasete değil; askeri hizmette yükselerek emirlik konumuna ulaşan en yetkin ve nüfuzlu kişinin hükümdar seçilmesine dayanıyordu. Bu özellik, Memlükleri diğer Türk devletlerinden farklı kılmaktaydı.

Moğolların Bağdat’ı ele geçirmesi sonrasında Abbasi halifesine kucak açan Memlükler, İslam dünyasının siyasi koruyucusu konumuna yükseldiler. Aynı zamanda Baharat Yolu’nu denetim altında tutarak ticaret ve ekonomide büyük kazançlar elde ettiler.

1260 yılında Ayn-ı Calut Savaşı’nda Mısır’a yönelen İlhanlı ordularını mağlup eden Memlükler, Suriye’yi Moğol tehdidinden kurtardılar. 1277’de Elbistan Savaşı’nda da Baybars komutasındaki Memlük kuvvetleri Moğolları bozguna uğrattı, ancak Anadolu’dan yeterli destek gelmeyince geri dönmek zorunda kaldılar.

Zaman içinde Osmanlılarla arası açılan Memlükler, 1517’de Yavuz Sultan Selim’in seferleri sonucu yıkılmış ve Mısır toprakları Osmanlı hakimiyetine girmiştir.

Altın Orda Devleti (1227-1502)

Hazar Denizi ve Karadeniz’in kuzeyinde, Cengiz Han’ın torunu Batu Han tarafından kurulan Altın Orda Devleti, Anadolu’nun kuzey ve kuzeydoğu sınırlarını güvence altına alarak Moskova ve Kiev knezliklerinden gelecek saldırılara set çekmiştir. 14. yüzyılın sonlarında Timur’un düzenlediği seferler karşısında ağır yenilgiler alarak zayıflayan Altın Orda, 1502’de tamamen yıkılmıştır. Devletin parçalanması, Moskova Knezliği’nin giderek güçlenip Rus Çarlığı’na dönüşmesinin önünü açmıştır.

Osmanlı Beyliğinin Kuruluşu ve Hanedanın Kökeni

Osmanlılar: Oğuzların, Bozok Kolu’na bağlı Günhan Soyu’nun Kayı Boyu’ne mensuptur. Kayı’nın simgesi iki ok ile bir yaylı oktan oluşur ve “güçlü, kuvvetli” anlamını taşır.

Kayılar, Selçuklular ile Anadolu’ya gelmiş; Malazgirt’te ve Yassıçemen’de savaşmıştır. I. Alaeddin Keykubat Kayıların yaptıkları hizmetten ötürü Osmanlıların atalarını Ahlat’tan Erzurum-Erzincan bölgesine göndermiştir. Kayılar Ankara yakınlarındaki Karacadağ, Söğüt ve Domaniç bölgelerine yerleşmişlerdir. Kayıların bilinen ilk beyleri Gündüz Alp’tir.

Osmanlı Devleti’nin kurucusu, Ertuğrul Gazi’nin oğlu Osman Bey olarak kabul edilir. Osman Bey, ilk döneminde Türkmen boy sistemine dayanan bir teşkilatlanma düzeni kurmuştur. Zamanla güç kazanarak bağımsız bir beylik kurma hedefinde önemli adımlar atan Osman Bey, Bizans’ın içinde bulunduğu siyasal ve askeri zayıflığı da fırsata çevirmiştir. Bitinya yöresinde etkinliğini arttıran Osmanlılar, özellikle 1302 Koyunhisar Savaşı’yla Osman Bey’i bir hanedan kurucusu konumuna yükseltmiş ve böylece aşiretten beyliğe geçişin dönüm noktasını gerçekleştirmişlerdir.

Osmanlı Beyliği’nin Sınırlarının Genişlemesinde Etkili Olan
Fetih Yöntemleri ve Politikalar

Gaza Politikası

Batıya dönük fetih politikasını benimsemişlerdir. Bu nedenle;

• Bizans ile savaşlar yapmışlardır. Bizans ile yapılan savaşlar: Koyunhisar (Osman Bey), Palekanon- Maltepe (Orhan Bey), Sazlıdere ( I. Murat), İstanbul’un kuşatılması (Yıldırım Bayezit)
• Rumeli’ye geçiş ve yerleşme: Rumeli’ye ilk geçiş Çimpe Kale’si alınarak Orhan Bey döneminde yapılmıştır. Sazlıdere Savaşı ile I. Murat Edirne’yi başkent yapmıştır.
• Haçlı Birlikleri ile savaşlar yapılmıştır. Bu savaşlar: I. Murat döneminde Sırpsındığı-Çirmen-I. Kosova’dır. I. Bayezit döneminde Niğbolu Savaşı’dır. II. Murat döneminde Edirne-Segedin Antlaşması, Varna Savaşı ve II. Kosova Savaşı’dır.
• Balkanlarda iskan politikası uygulamışlardır. Temel amaçları, Balkanlardaki Türk nüfusunu arttırmaktır. Bu nedenle;
  • Anadolu’daki Tatar ve Türkmenleri fethedilen bölgelere yerleştirmişler,
  • Mezhep kavgalarına girmemişler,
  • Fethedilen bölgenin hukukuna uymuşlar,
  • Türk şehirlerinin canlılığını azaltmamışlar,
  • Peçenek ve Uzların yardımını almışlar,
  • Adaleti sağlamamışlardır.

Anadolu Siyasi Birliğini Kurma Çalışmaları

Beylikleri ele geçirmeye çalışmışlardır. Bu hususta Osmanlı Beyliği’ne katılan ilk diğer Türk beyliği Karesioğulları’dır. I. Bayezit döneminde ise Ramazan ve Dulkadir Beylikleri dışında diğer beylikler ele geçirilerek Anadolu siyasi birliği sağlanmıştır.

Anadolu siyasi birliğini sağlama konusundaki en önemli olay Ankara Savaşı’dır. Fakat sonucunda Anadolu birliği parçalanmış, I. Bayezit Timur’a yenilmiştir. Karesioğulları haricindeki diğer beylikler tekrar kurulmuştur. Osmanlı Beyliği’nde de fetret dönemi başlamıştır.

Devletin Örgütlenmesi

• Osman Bey döneminde= Aşiretten beyliğe geçilmiştir ve ilk bakır para basılmıştır.
• Orhan Bey döneminde= Divan örgütü kurulmuş, ilk düzenli kara ordusu kurulmuş, ilk medrese açılmış, merkezi eğitim uygulanmaya başlanılmış, ilk gümüş para basılmış, ilk kadılık örgütü kurulmuş ve ilk sancak sistemi uygulanmaya başlanılmıştır.
• I. Murat döneminde= Merkezi otoriteyi güçlendirmek için hükümdarlık hanedanın ortak malı olmaktan çıkarılmış, padişah ve oğullarına aittir anlayışı benimsenmiştir. Rumeli Beylerbeyliği kurulmuştur. Tımar sistemi oluşturulmuştur. Anadolu Kazaskerliği, Anadolu Defterdarlığı ve Yeniçeri Ocağı kurulmuştur.
• I. Bayezit döneminde= Anadolu Beylerbeyliği kurulmuş, ilk tersane oluşturulmuştur.
• Osmanlılarda denizcilik= İlk deniz gücünü Orhan Bey, ilk tersaneyi I. Bayezit, ilk deniz savaşını I. Mehmet yapmıştır.

İlk Fetihler

Osman Bey, 1299 yılında Söğüt’te bir uç beyliği iken Osmanlı Beyliği‘ni kurmuştur. Fetihlerden önce bölge halkı iyi anlaşma yoluna gitmiş ve Osmanlı yönetimini benimsetmeye çalışmıştır. Tekfurlar arasındaki rekabetten yararlanmış fakat çatışmalara karışmamıştır. Fetihten sonra yerli halkın can ve mal güvenliğini sağlamış; din, dil ve kültürlerine karışmadan yaşamalarına izin vererek onları Osmanlı yönetimine ısındırmaya çalışmıştır. Siyasi faaliyetlerini Ahi Örgütü’nün desteğini alarak gerçekleştirmiştir.

Osman Bey fetihlerini ise iki aşamada gerçekleştirmiştir:

• Birinci aşamada; fethetmek istediği bölgenin yollarını ve çevresini kontrol altına alarak hedefini çevrelemiştir.
• İkinci aşamada; asıl hedef üzerine giderek fethi gerçekleştirmiştir.

Osman Gazi, ilk harekat üssü olarak Söğüt’ü seçmiştir. Devletin kuruluş sürecinde ikinci önemli aşama ise Karacahisar’ın ele geçirilmesidir. Bu fethin ardından Osman Gazi, beyliğin merkezini Söğüt’ten Karacahisar’a taşıyarak bağımsızlık iddiasını ortaya koymuş; kendi adına hutbe okutmuş, kanunlarını ilan etmiş ve kente İlk Osmanlı kadısı Dursun Fakih’i ile subaşı atamıştır. Aynı zamanda pazar kurulmuş ve vergi alınmaya başlanmıştır. Bu adımlar devlet olma yolunda atılan ilk adımlardır.

Böylece, Türk-İslam devletlerinde görülen teşkilat yapısını kurarak hükümranlığını pekiştirmiştir. Karacahisar’ın fethi, Osman Gazi’ye “gazi” unvanından “uç beyi” konumuna yükselme imkanı sağlamıştır.

Daha sonra, 1299 yılı civarında Eskişehir’in batısında bulunan Bilecik, Yarhisar, Yenişehir ve İnegöl tekfurlarının hisarlarını zapt eden Osman Gazi, bir süre Bilecik ve Yenişehir’de konaklamış; bu durum, söz konusu yerlerin de beyliğin merkezi olarak anılmasına yol açmıştır.

1299’dan sonra Moğol etkisinin azalmasını fırsat bilen Osman Gazi ve diğer uç beyleri, Bizans’a ait şehir ve kalelere karşı akınlar düzenlemişlerdir. 1300-1304 arasında Bilecik, Bursa ve İznik’i içine alan Bitinya bölgesinde, Osman Gazi’nin ana hedefi Bizans kontrolündeki İznik ve Bursa’yı ele geçirmek olmuştur. İznik’e yürümeden önce, Bursa Ovası tarafında Marmaracık ve Koyunhisar tekfurlarını egemenliği altına alarak geri kalan toprakların güvenliğini sağlamıştır.

1302 yılında İznik Ovası’na inerek şehri kuşatan Osman Gazi, Bizans ordusuyla giriştiği bu ilk büyük karşılaşmadan kesin bir zaferle çıkmayı başarmıştır. Bir devlet ordusuna karşı elde edilen bu başarı, Osman Gazi’yi bölgenin en güçlü lideri konumuna getirmiş ve ona “hanedan kurucusu” sıfatını kazandırmıştır. Tarihçiler, Osmanlı hanedanının siyasi ve kurumsal olarak devletleşme sürecini 1302’de gerçekleşen Koyunhisar Muharebesi’ne dayandırmaktadır.

📎NOT:

Koyunhisar Savaşı (1302)

• İlk Osmanlı-Bizans Savaşı’dır.
• Bizans yenilgiye uğratılmıştır.
• Bu savaş zaferi ile İzmit yolu Türklere açılmış ve Bursa üç taraftan kuşatılmıştır.
• Bizans kaynakları ilk kez Osman Bey’den bahsetmeye başlamıştır.
• Halil İnalcık’a göre Koyunhisar Savaşı, Osmanlı Devleti’nin gerçek anlamda kuruluş tarihidir.

📚EK BİLGİ:

Osmanlı Beyliği’nin İdari Merkezleri

Osmanlı Beyliği’nin İdari Merkezleri, beylik döneminden itibaren yapılan fetihler ve siyasi gelişmelere paralel olarak zaman içinde değişiklik göstermiştir. Erken dönemde nüfusu az ve kuruluş özelliklerini yansıtan bu merkezler, Osmanlı Devleti’nin büyümesiyle birlikte daha büyük ve stratejik önemi yüksek şehirlere taşınmıştır.

• Söğüt=Osman Gazi’nin babası Ertuğrul Gazi önderliğindeki Kayı Boyu, 13. yüzyılda Anadolu Selçuklu Devleti tarafından uç bölgesi olarak Söğüt ve çevresine yerleştirildi. Söğüt, ilk dönemde kışlak; Domaniç ise yaylak olarak kullanıldı. Bu iki bölge, Osmanlı aşiretinin çekirdek coğrafyası sayılır. Ertuğrul Gazi ve Osman Gazi’nin burayı merkez üs hâline getirmesi, beylikleşme sürecinin ilk adımını temsil eder. Yıllar boyunca Osmanlı tarihinde “Beyliğin ilk idari üssü” olarak anılagelmiştir.
• Karacahisar=Karacahisar Kalesi, Osman Gazi tarafından fethedildi. Fetih sonrasında Osman Gazi, merkezi Söğüt’ten Karacahisar’a taşıdı; burada kendi adına hutbe okuttu, kadı (yargıç) ve subaşı (askerİ yönetici) tayin etti. Hutbe okutmak, o dönemde bir bey veya sultanın bağımsızlığının simgesiydi. Karacahisar, böylece Osmanlı Beyliği’nin “resmİ idari merkezi” hâline gelerek örgütlü bir yönetimin ilk önemli örneğini yansıtmıştır.
• Bilecik ve Yenişehir= 1299’dan itibaren Moğol baskısının azalmasıyla, Osman Gazi Bilecik, Yarhisar, İnegöl ve Yenişehir gibi kaleleri ele geçirdi. Bu fetihlerin amacı, Bizans’ın bölgedeki konumunu zayıflatmak ve Bitinya (Bithynia) bölgesinde stratejik bir alan oluşturmak idi. Osman Gazi, Bilecik ve Yenişehir’de bir süre konaklayarak buraları da fiili merkez gibi kullandı. Bu süreçte, idari ve askeri işleyiş buralardan yürütüldü; ancak kalıcı bir başkentten ziyade “hareketli” bir yönetim tarzı söz konusuydu.

Osmanlı Beyliği’nin Gelişiminde Etkili Olan Faktörler

• Coğrafi Konum: Beyliğin bulunduğu bölge önemlidir.
• Beylerin durumu: Osmanlı Beyliğinin başına geçen beylerin halkla çok iyi anlaşmaları
• Beyliklerin durumu: Anadolu’daki beyliklerin çoğu Osmanlı Beyliğini önemsememişlerdir.
• Teşkilat Yapısı: Osmanlı Beyliği’nin çok iyi teşkilatlanması, iyi bir devlet yapısı oluşturması
• Hakimiyet anlayışları: İktidarı tek elde toplamayı başarmaları.
• Bizans’ın Durumu: Bizans’ın otoritesinin zayıflaması, iç karışıklık, halkın bıkkınlığı, iktidar çatışmaları.
• İskan ve İstimalet Siyaseti: Göç eden Türkmenlerin çok iyi yerleştirilmeleri. Osmanlı Devletinin Balkanlardaki İskan siyaseti şu esaslara dayanır:
  • Anadolu’dan Tatar ve Türkmen boylarını fetih yerlerine yerleştirme
  • Türk şehirlerinin önceki canlılığını bozmama
  • Fetih bölgelerinin hukukuna riayet
  • Mezhep kavgalarına girmeme
  • Önceki Türklerin yardımlarını alma
  • Göçleri teşvik etme Peçenek ve Uzların desteğini alma, adalet sağlama
• Halka iyi davranmaları: Halk ile bütünleşen bey görünümü vermeleri.
• Mücadele etmeden uzun süre geçirmeleri: Anadolu beyliklerinin birbirleri ile mücadelelerinde tarafsızlıkları
• Gaza ve Cihat ruhunun canlı tutulmaları,
• Ordunun her an hazır olması,
• Maddi güçlerini manevi güçler ile takviye etmeleri,
• Bitinya bölgesinin verimli topraklarının olması: Bugünkü Kocaeli, Sakarya, Bilecik, Bursa, İznik, Düzce, Yalova, Bolu, Bartın ve Zonguldak illerini kapsayan coğrafi alanın Antik Çağ dönemindeki adıdır.

Osmanlı Gazasının Başlaması

Osman Bey döneminde başlayan gaza faaliyetleri, onun vefatının ardından yönetimi devralan Orhan Bey ile birlikte hız kesmeden devam etmiştir. Orhan Bey’in ilk büyük hedefi, Bizans’ın önemli merkezlerinden biri olan Bursa’yı ele geçirmek olmuştur.

Daha önce Osman Gazi zamanında kuşatılmaya başlayan Bursa’yı kuşatmayı sürdüren Orhan Bey, 1326 baharında bütün kuvvetleriyle kentin önüne geldi ve teslim olmaları yönünde çağrıda bulundu. Savaştan çekinen Bursa tekfuru, bir teslim antlaşması yaparak şehri Orhan Bey’e bırakmak zorunda kaldı.

Maltepe (Palekanon) Muharebesi ve İznik’in Alınması

Orhan Bey 1321 yılında Mudanya’yı fethetmiştir. Bursa’nın İstanbul’la irtibatını kesmek için fethetmiştir. 1326 yılında ise Bursa’yı fethederek başkent yapmıştır. Osmanlılar, Bursa’nın fethinden sonra İznik’e yönelmiştir. Bunun üzerine Palekanon (Maltepe) Savaşı ile Bizans imparatoru hem Türkleri Boğazlardan uzaklaştırmak hem de İznik’e yardım etmek istemiştir. Fakat Bizans bu savaşta da yenilgiye uğramıştır. Bu savaş Bizans ile yapılan ilk meydan savaşıdır. Osmanlı Devleti, Palekanon Savaşı’nda pusu kurma, sahte ricat gibi farklı savaş taktikleri kullanmıştır. Palekanon Zaferi’nden sonra İzniklilerin hiçbir ümidi kalmamıştır. Osmanlılar, devam eden ablukayı güçlendirerek 1331’de şehri teslim almıştır.

Palekanon Savaşı sonunda;

• Osmanlı BeyIiği’nin İslam dünyasındaki itibarı artmıştır.
• Bizans, Anadolu’da kalan son topraklarından da ümidini kesmiştir.
• İznik ve İzmit’in fethi kolaylaşmıştır.

İznik’ten sonra Anadolu’da önemli bir şehir olan İzmit fethedilerek Kocaeli Yarımadası’nın fethi tamamlanmıştır. İznik Kalesi’nin ve Bursa’nın düşmesi Osmanlı Beyliği’ni doğrudan Bizans’ı tehdit eden bir güç haline getirmiştir. Gebze ve Hereke dahil sahildeki tüm küçük hisarlar Osmanlı Devleti’nin eline geçmiştir. Bizans’ın Anadolu’daki askeri gücünün zayıflamasıyla Osmanlılar İstanbul Boğazı’na dayanmıştır.

İzmit’in Fethi

Roma ve Erken Bizans dönemlerinde devletin dört büyük şehrinden biri sayılan İzmit, sağlam tepedeki kalesiyle alınması zor bir konumdaydı. Tıpkı Bursa ve İznik’te uygulanan taktik gibi Osmanlı kuvvetleri, şehri abluka altına alarak kuşatma başlattı.

Orhan Bey’in 1333 yılında İzmit’i kuşattığı haberini duyan Bizans İmparatoru, derhal İstanbul’dan yardıma geldi. İmparator henüz yoldayken Orhan Bey, barışa yanaşması halinde savaştan vazgeçeceğini, aksi takdirde mücadeleye hazır olduğunu belirtti. İmparator barışa razı oldu. Yapılan antlaşmaya göre, Osmanlılar Bizans topraklarına akınları durduracak, Bizans ise her yıl 12 bin altın vergi ödeyecekti. Antlaşmanın ardından iki taraf karşılıklı hediyeler gönderdi.

1337’de Bizans İmparatoru Arnavutluk’taki asileri bastırmak üzere sefere çıkınca, Orhan Bey fırsattan yararlanarak bütün kuvvetleriyle İzmit’i tekrar kuşattı. Uzun bir ablukaya dayanamayan Bizans, Orhan Bey’in istediği şartları kabul edip kaleyi teslim etmek zorunda kaldı. Teslim anlaşmasına göre, “Bursa ve İznik’te olduğu gibi dileyen Rumlar İstanbul’a gidebilecek, onlar kale dışına çekilirken Osmanlı birlikleri kaleye girecekti.”

İzmit’in alınmasıyla Osmanlı Beyliği’nin sınırları Gebze ve İzmit’i de kapsayacak şekilde Karadeniz kıyılarına dayandı. Bursa, İznik ve İzmit gibi Bizans’ın üç büyük şehrinin ele geçirilmesi, Osmanlı Beyliği’nin artık bağımsız bir devlet olarak varlığını sürdürebilecek güce ulaştığını göstermektedir.

📚EK BİLGİ:

Orhan Bey dönemi gelişmeleri;

• Karesioğulları’nı savaş yapılmadan Osmanlılara kattı. Bu beyliğin ele geçirilmesinin faydaları:
  • Beyliğin Marmara’daki donanmalarından yararlanıldı.
  • Anadolu Türk birliğini sağlama yolunda ilk adımdır.
  • Osmanlılara katılan ilk Türk beyliği; Karesioğulları’dır.
  • Karesioğulları beyliğinin alınması ile Rumeli’ye geçiş kolaylaşmıştır.
• Orhan Bey zamanında Çimpe Kalesi de alınmış ve böylece Türkler ilk kez Rumeli’ye (Avrupa’ya) geçmiştir.
• İlk divan örgütünü kurmuştur.
• İlk vezirlik ve kadılık sistemlerini kurmuştur.
• İlk düzenli ordu kurulmuştur.
• Akçe adı ile gümüş para basılmıştır.
• İlk medrese kurulmuştur.
• Vakıf sisteminin temeli atılmıştır.
• Rumeli’de iskan politikası uygulanmıştır.

🚀Osmanlı Devleti Savaşlarının Hangilerini Bizans’a Karşı Yapmıştır?

Osmanlı Devleti ile Bizans arasındaki ilk savaş 1302 yılında yapılan Koyunhisar savaşıdır. Savaşı Osmanlılar kazanmıştır. Palekanon (Maltepe) Savaşı da Bizans ile yapılan ilk meydan savaşıdır.

🚀Osmanlı Devleti Kuruluş Döneminde Nereleri Ele Geçirmiştir?

Osman Gazi önce İnegöl tekfurunu yenmiş sonra da Karacahisar Kalesi’ni almıştır. Osman Gazi; Bilecik, İzmit, Mekece, Lefke, Akhisar ve Geyve’yi almıştır. Orhan Bey ise; Mudanya, Bursa, İznik ve İzmit’i almıştır.

🚀Kuruluş Sürecinde Osmanlı Devleti’nin Yönetim Esasları Nelerdir?

Osmanlı Devleti’nin kuruluş sürecinde, padişahın mutlak ve ortak olunamaz egemenliği söz konusudur. Hükümet ve ordu padişaha bağlı olarak şekillenmiştir.