1453-1520 Yılları Arasındaki Başlıca Siyasi Gelişmeler
Ders Notuna git →
Fetih ve Fatih
Ders Notuna git →
İslam Dünyası Liderliği
Ders Notuna git →
1520-1595 Yılları Arasındaki Başlıca Siyasi Gelişmeler
Ders Notuna git →
Gücünün Zirvesinde Osmanlı (Kanuni Sultan Süleyman Dönemi)
Ders Notuna git →
Osmanlı’nın Gücü ve Stratejik Rakipleri
Ders Notuna git →
Karaların ve Denizlerin Hakimi
Ders Notuna git →
✍ PDF Çalışma Kaynakları
📘 Kurum: MEB – OGM Materyal
🔗 İndirme Linki: PDF Linki
📘 Kurum: MEB – OGM Materyal
🔗 İndirme Linki: PDF Linki
📘 Kurum: MEB – OGM Materyal
🔗 İndirme Linki: PDF Linki
📝 Ünite Kazanımları
- 10.5.1. 1453-1520 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.
- Başlıca siyasi gelişmeler olarak İstanbul’un Fethi (1453), Sırbistan’ın alınması (1454), Amasra’nın alınması (1459), Mora’nın alınması (1460), Sinop ve Trabzon’un alınması (1461), Eflâk’ın alınması (1462), Bosna ve Hersek’in alınması (1463), Venedik ile mücadele (1463-1479), Otlukbeli Muharebesi (1473), Karamanoğlu Beyliği’ne son verilmesi (1474), Kırım’ın Fethi (1475), Boğdan’ın alınması (1484), Arnavutluk’un alınması (1479), İtalya Seferi (1480), Cem Sultan Olayı (1481-1495), İspanya’daki Müslümanların ve Yahudilerin kurtarılması (1492), Çaldıran Muharebesi (1514), Mercidabık Muharebesi (1516) ve Ridaniye Muharebesi (1517) verilir.
- Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir.
- Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.
- 10.5.2. İstanbul’un fetih sürecini sebepleri ve stratejik sonuçları açısından analiz eder.
- a) Öğrencilerin, Osmanlı Devleti’nin kurumsallaşmasında (idari, kültürel ve demografik boyutlar) İstanbul’un Fethi’nin oynadığı rol ile ilişkin çıkarımda bulunmaları sağlanır.
- b) İstanbul’un Fethi’nin bölgesel ve küresel yansımalarına değinilir.
- c) II. Mehmet’in kara ve denizlerdeki fetihlerinin stratejik önemi değerlendirilir.
- d) Öğrencilerin, Hagi Seferleri ile İstanbul’un Fethi’ni, İstanbul’a ve şehre verdiği mabedlere (Ayasofya vb.) verilen değer bakımından mukayeseli şekilde analiz etmeleri sağlanır.
- e) II. Mehmet’in karakteri, vizyonu, ülkeye verdiği önem ve vurgulanan fetih gereksinimlerine uygun olan kişisel özelliklerine ilişkin değerlendirme yapılır.
- 10.5.3. Osmanlı Devleti’nin İslam coğrafyasında hâkimiyet kurmasının Türk ve İslam dünyası üzerindeki etkilerini analiz eder.
- I. Selim Dönemi’nde Osmanlı-İran ve Osmanlı-Memlûk ilişkilerine, Türk ve İslam dünyasında liderlik mücadelesi bağlamında değinilir.
- 10.5.4. 1520-1595 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.
- Başlıca siyasi gelişmeler olarak Belgrad’ın Fethi (1521), Rodos’un Fethi (1522), Mohaç Muharebesi (1526), I. Viyana Kuşatması (1529), İstanbul Antlaşması (1533), Cezayir’in alınması (1533), Preveze Deniz Savaşı (1538), Hint Deniz Seferleri (1538-1553), Tebriz’in alınması (1534), Trablusgarp’ın Fethi (1551), Nahçıvan Seferi (1553), Amasya Antlaşması (1555), Sudan’ın Kızıldeniz sahilinde Sevâkin Adası merkezli Habeş Eyaleti’nin kurulması (1555), Zigetvar Seferi (1566), Yemen’in alınması (1568), Kıbrıs’ın Fethi (1571), İnebahtı Deniz Savaşı (1571), Tunus’un Fethi (1574) ve Fas’ta Osmanlı hâkimiyetinin kurulması (1578) verilir.
- Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir.
- Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.
- 10.5.5. Kanuni Döneminden itibaren Osmanlı Devleti’nin eriştiği olgunluğa siyasi sınırlar ve devlet teşkilatı açısından açıklık getirir.
- Osmanlı Devleti’nin hâkimiyet alanını genişletme çabaları bağlamında Habsburglar ve Safevilerle olan ilişkileri kısaca ele alınır.
- 10.5.6. Uyguladığı uzun vadeli stratejinin Osmanlı Devleti’nin dünya gücü hâline gelmesindeki rolünü analiz eder.
- a) Osmanlı Devleti’nin XV ve XVI. yüzyıllardaki stratejik rakiplerine [Venedik, Ceneviz, Portekiz, İspanya, Habsburglar, Safeviler, Memlûklar] karşı uyguladığı uzun vadeli politikalar ve kurduğu stratejik ortaklıklarla Osmanlı Devleti’nin Batı, Doğu ve Güney siyasetini bağladığı değerlendirilir.
- b) Öğrencilerin, Osmanlı Devleti’nin batıdaki ilerleyişi karşısında Avrupa’da oluşan Türk algısını sebep ve etki açısından analiz etmeleri sağlanır.
- c) Osmanlı’nın XV ve XVI. yüzyıllarda izlediği siyasetin uzun vadeli etkilerine [Roma Katolik Kilisesi’ne karşı Ortodoksluğun ve Protestanlığın himaye edilmesi, Avrupa monarşilerinin zayıflaması] dair örneklerle [Fransa, İngiltere ve Hollanda], Afrika’daki Müslümanların himayesi anlatılır.
- d) Osmanlı Devleti’nin uyguladığı ekonomik politikaların rönesans kültürünün kontrolü ve kapitülasyonlarla derinleşen bunlar üzerinden kurulan uzun vadeli stratejik ortaklıklarla vurgu yapılır.
- 10.5.7. Osmanlı Devleti’nin takip ettiği kara ve deniz politikalarını analiz eder.
- a) Osmanlı Devleti’nin öncelikli olarak bir kara devleti olduğunu ve bu özelliğini 16. yüzyıldan itibaren diğer büyük kıta güçlerine karşı korusa değinilir.
- b) Öğrencilerin, Osmanlı Devleti’nin deniz politikalarını belirleyen önemli aktörlerin etkinliklerine ve bu politikaların Türk siyasi tarihi üzerindeki uzun vadeli yansımalarına dair değerlendirme yapılması sağlanır.
- c) Coğrafi Keşifler’in sonrasında Asya, Afrika ve Amerika kıtalarında başlayan yeni katılım savaşlarına ve bu bölgelere Osmanlı’nın tutumuna değinilir.
- ç) Coğrafi Keşifler’in Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki hâkimiyetine bağdaştırıldığına değinilerek İspanyol keşiflerinden Akdeniz’e nüfus etme çabalarına değinilir.
- d) Osmanlı Devleti’nin stratejik olarak Akdeniz dışına yönelme çabaları bağlamında Hint Deniz Seferleri ele değerlendirilir.
