Rasyonel İfade Nedir?
Günlük hayatımızda sıkça karşılaştığımız kesirleri hatırlayın. Kesirlerde pay ve payda, sayılardan oluşuyordu. Eğer pay ve payda sayılar yerine polinomlardan oluşursa, bu tür ifadelere rasyonel ifade diyoruz.
Genel olarak rasyonel ifade:
şeklindedir. Burada önemli bir koşul var: Paydadaki polinom () sıfırdan farklı olmalıdır. Çünkü sıfıra bölme işlemi yapılamaz.
Rasyonel İfadeleri Neden ve Nasıl Sadeleştiriyoruz?
Rasyonel ifadeleri sadeleştirmek, ifadeyi oluşturan polinomların ortak çarpanlarını bulup sadeleştirmek demektir. Bu işlem, hesaplamaları çok daha kolay ve anlaşılır hale getirir.
Rasyonel ifadeleri sadeleştirirken izleyeceğimiz adımlar:
- Pay ve paydayı ayrı ayrı çarpanlarına ayır.
- Pay ve paydadaki ortak çarpanları belirle.
- Ortak çarpanları sadeleştir.
Örneklerle Rasyonel İfadelerin Sadeleştirilmesi
1. Örnek
Aşağıdaki rasyonel ifadeyi sadeleştirelim:
Çözüm
- Önce pay ve paydayı çarpanlarına ayıralım:
- Pay:
- Payda:
- İfadeyi yeniden yazalım:
- Burada ortak olan terimi sadeleşir ve ifade şu hale gelir:
- Bu, rasyonel ifadenin sadeleştirilmiş halidir.
2. Örnek
Şimdi daha karmaşık bir örnek üzerinden aşağıdaki rasyonel ifadeyi sadeleştirelim:
Çözüm
- Öncelikle ifadeleri çarpanlarına ayırıyoruz:
- Pay:
- Payda:
- Sadeleştirelim:
- Ortak çarpan gider.
- İfade: olur.
- Bu, rasyonel ifadenin sadeleştirilmiş halidir.
Rasyonel İfadelerin Sadeleştirilmesi Konusunda Soruları Çözerken Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Rasyonel ifadelerin sadeleştirilmesi konusunda soruların amacı, sizin çarpanlara ayırma ve sadeleştirme becerilerinizi geliştirmektir. Bir ifade verildiğinde, şu adımları takip edin:
- Öncelikle ifadeyi dikkatlice okuyup pay ve paydayı ayrı ayrı ele al.
- İfadeleri çarpanlarına ayırmak için temel yöntemleri hatırla:
- Ortak çarpan parantezine alma
- Gruplandırma
- Çarpanlarına ayırma yöntemleri (örneğin, çarpımları sabit terimi, toplamları ise orta terimi veren sayıları bulmak gibi)
- Son olarak sadeleştirme işlemini yaparak en basit hale getir.
