Mülakat; edebiyat, sanat, tarih, spor, felsefe, gündem, siyaset vb. konularda tanınmış, ünlü kişilere onları tanımak için sorular sorduktan ve cevap aldıktan sonra bu konuşmanın yazıya geçirilmesiyle oluşan bir öğretici metin türüdür.
Mülakat Türünün Özellikleri
- Mülakat, soru-cevap esasına dayanan bir türdür.
- Açıklayıcı, tartışmacı ve öyküleyici anlatım türlerinden yararlanılır.
- Mülakatta sade, açık bir dil kullanılır.
- Amaç okuyucuya bilgi vermektir.
- Konuların detayına fazla girilmez.
- Mülakat yazıya geçirilirken, soruları cevaplayan kişinin sözleri kesilmemeli, değiştirilmemelidir.
Mülakata Hazırlık Aşamaları
- Öncelikle mülakat yapılacak kişi ve konular hazırlanır.
- Mülakata çağrılacak kişi hakkında bilgi toplanır, araştırma yapılır.
- Mülakatta sorulacak sorular belirlenir.
- Mülakata çağrılan kişi ile randevu ayarlanır.
- Mülakat başlar ve kayda alınır.
- Kayıt yazıya geçirilir.
- Metnin görsel tasarımı ayarlanır.
Mülakat (Görüşme) Yaparken ve Yazarken Dikkat Edilecek Unsurlar
- Mülakatın konusunun ilgi çekici olmalıdır.
- Mülakata davet edilen kişinin mülakat konusunda uzman bir kişi olmalıdır.
- Mülakata davet edilen kişi ile ön görüşme yapılmalı ve mülakatın konusu, içeriği ve sorular hakkında bilgilendirilmelidir.
- Mülakat; ses kaydına veya videoya alınmalıdır.
- Mülakata davet edilen kişinin konuşmaları aynen aktarılmalıdır.
Türk Edebiyatında Mülakat
- Tanzimat döneminde Ziya Paşa “Rüya” adlı eserinde mülakat tekniğini kullanmıştır ancak bu eser tam anlamıyla bir mülakat eseri değildir. Eserde yazar anlattıklarını gördüğü bir rüya şeklince kurgulamıştır.
- Türk edebiyatında mülakat türünün ilk yetkin örneği Ruşen Eşref Ünaydın‘ın “Ünaydın” adlı eseridir.
- Ruşen Eşref Ünaydın‘ın “Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal ile Mülâkat” adlı eseri Mustafa Kemal Atatürk’ü kamuoyuna tanıtan ilk eser özelliği taşımaktadır.
- Cumhuriyet döneminde gazete ve dergilerin çoğalmasıyla mülakat türündeki eserlerin sayısı artmıştır.
- Cumhuriyet dönemindeki önemli mülakat örnekleri:
- Hikmet Feridun Es “Bugün de Diyorlar ki”
- Mustafa Baydar “Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar”
- Gavsi Ozansoy “40 Yıl Sonra Diyorlar ki”
- Yaşar Nabi Nayır “Edebiyatçılarımız Konuşuyor”
- Sermet Sami Uysal “Yahya Kemal’le Sohbetler”
- Nurullah Berk “Ustalarla Konuşmalar”
- Abdi İpekçi “Liderler Diyor ki”
Sözlü Anlatım Türleri Konu Listesi
- Sunum
- Panel
- Forum
- Seminer
- Açık Oturum
- Sempozyum
- Münazara
- Söylev (Nutuk)
- Konferans
- Mülakat