Yunus Emre’nin Yaşamı
Yunus Emre; 13. yüzyıl Anadolu’sunda yaşamış, Türk halk edebiyatının en önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilen, mistik şiirleriyle tanınan bir halk şairidir. Tasavvufun Anadolu’da yayılmasında önemli bir rol oynamıştır. Eserleri, sade ve anlaşılır diliyle, insanlığın temel değerleri üzerine derin düşünceler içerir.
Yunus Emre’nin Yaşamındaki Önemli Anlar
- 1238-1240 civarında Anadolu’da doğumu.
- Genç yaşlarda tasavvufla tanışması ve bu yol üzerinde ilerlemeye başlaması.
- Tapduk Emre adında bir dervişten etkilenerek onun yanında eğitim alması.
- Şiirlerini yazmaya başlaması ve halk arasında tanınmaya başlaması.
- 1320-1321 civarında vefatı.
Yunus Emre’nin Edebi Kişiliği
Yunus Emre, tasavvufi düşüncelerini sade bir dilde ifade eden bir şairdir. Eserlerinde insan sevgisi, Tanrı’ya olan sevgi ve inanç, hoşgörü gibi temaları işler. İnsanların iç dünyasını, duygularını ve düşüncelerini derinlemesine ele alır. Söylediği dize ve beyitler, Türkçenin akıcılığı ve zenginliğiyle öne çıkar. Anadolu insanının diliyle, onların sesi olarak konuşur. Şiirlerini hece ölçüsüyle yazmıştır fakat yer yer aruz denemelerine de yer vermiştir.
Yunus Emre’nin Eserleri
Yunus Emre’nin tam olarak hangi eserlerin yazarı olduğunu belirlemek zordur, ancak en bilinen eseri “Risâletü’n-Nushiyye“dir. Bir diğer önemli eseri ise; Divan’dır. Bunun yanı sıra, ona atfedilen birçok şiir ve dize bulunmaktadır.
Yunus Emre Zamanındaki Edebi Ortam
13. yüzyıl Anadolu’su, sosyal ve kültürel bir dönüşüm dönemiydi. İslam’ın ve özellikle tasavvufun etkisi altında birçok edebi eser ortaya çıktı. Bu dönemde Anadolu, Moğol istilaları nedeniyle birçok göçe sahne oldu. Bu göçler, Anadolu’da kültürel bir çeşitlilik ve zenginlik oluşturdu. Yunus Emre’nin eserleri, bu dönemin sosyal ve kültürel atmosferinin bir yansımasıdır. Mevlana Celaleddin Rumi, Hacı Bektaş Veli gibi isimlerle aynı dönemde yaşamış ve Anadolu tasavvuf edebiyatının zirvesini temsil etmiştir.
Yunus Emre’nin Eserlerine Örnekler
GEL GÖR BENİ AŞK NEYLEDİ
Ben yürürüm yana yana
Aşk boyadı beni kana
Ne deliyem ne divane
Gel gör beni aşk neyledi
Gah eserim yeller gibi
Gah tozarım yollar gibi
Gah akarım seller gibi
Gel gör beni aşk neyledi
Akar suların çağlarım
Dertli ciğerim dağlarım
Şeyhim anuban ağlarım
Gel gör beni aşk neyledi
Ya elim al kaldır beni
Ya vaslına erdir beni
Çok ağlattın güldür beni
Gel gör beni aşk neyledi
Ben yürürüm ilden ile
Şeyh anarım dilden dile
Gurbette halım kim bile
Gel gör beni aşk neyledi
Mecnun oluban yürürüm
O yâri düşte görürüm
Uyanıp melül olurum
Gel gör beni aşk neyledi
Miskin Yunus biçareyim
Baştan ayağa yareyim
Dost elinde avareyim
Gel gör beni aşk neyledi
GEL GİDELİM DOSTA GÖNÜL
Bir karardan durmayalım
Gel gidelim dosta gönül
Hasretinden yanmayalım
Gel gidelim dosta gönül
Kılavuz ol gönül bana
Gel gidelim yârdan yana
Canım kurbandır canana
Gel gidelim dosta gönül
Kara haberin almadan
Can bedenden ayrılmadan
Azrail bizi bulmadan
Gel gidelim dosta gönül
Gerçek murada varalım
Yârin hatırın soralım
Yunus Emre’yi alalım
Gel gidelim dosta gönül
