Satış İşlemi

Satış

• Haczedilen mallar kural olarak talep ile satılır. Satış alacaklı veya borçlu tarafından istenmelidir. İcra dairesi kendiliğinden satış yapamaz.
• İcra müdürü aşağıdaki hallerde talep olmadan da bu malların satılmasına karar verebilir.
  • Haczedilen malların kıymeti hızla düşüyorsa,
  • Haczedilen malların muhafazası güç ise.
• Talep edebilecek kişi kural olarak kesin haczi koyduran alacaklıdır.
• Geçici haciz isteyen alacaklı ile ihtiyati haciz koyduran alacaklı satış isteyemez. Ancak kıymeti hızla düşen veya muhafazası zor olan bir mal söz konusu ise bu kişilerde satış isteyebilecektir.
• Satış talebi yazılı veya sözlü olarak talebin tutanağa geçirilmesi suretiyle takibin yürütüldüğü icra dairesine yapılır. Haciz istinabe ile yapılmış olsa bile satış talebi takibin yürütüldüğü icra dairesine yapılmalıdır.
• Satış talebi şarta bağlanamaz.
• Satış talebi üzerine haciz koyan icra dairesi satış için istinabe edebilir. Şikayetler istinabe edilen icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesince çözülür.
• Hacizli taşınır mallar ve alacaklar için satış isteme süresi, kesin haczin uygulanmasından itibaren 6 AY ve taşınmazlar için 1 YILDIR.
• Aşağıdaki hallerde satış isteme süresi işlemez:
  • Taksit sözleşmesi devam ettikçe,
  • İstihkak davası sırasında,
  • Geçici ve ihtiyati haciz kesin hacze dönüşmedikçe.
• Süresi içinde satış istenmezse mal üzerindeki haciz kalkar.
• Satış istendikten sonra geri alınıp aynı süre içinde yenilenmezse veya satış giderleri 15 GÜN içinde depo edilmezse yine o mal üzerindeki haciz kalkacaktır.
• Süre geçmesi ile haciz düşer, takip derdest kalmaya devam eder. Dolayısıyla yenileme işlemine gerek olmadan tekrar haciz istenerek takip devam ettirilebilir.

Taşınır Satışı

• İcra dairesi alacaklının satış talebinden itibaren 2 AY içinde malları satmalıdır. Sürenin geçmesinden sonra yapılan satışta geçerlidir.
• Satış talep edildikten sonra icra memurunun hazırlıklara başlamamasına karşı şikayet yoluna başvurulabilir. Hakkın yerine getirilmemesi olduğu için şikayet için süre söz konusu değildir.
• Yetişmemiş mahsuller borçlunun izni olmadan satılamaz.
• Kural olarak taşınırlar açık arttırma ile satılır, koşulları varsa pazarlık yoluyla da satılabilir.

Açık Artırma İle Satış

• Açık arttırma, ilgililerin menfaatleri gözetilerek, icra dairesince ilan yapılır. İlanın yapılması zorunluluktur. İlanda yer, gün, saate dair bilgiler yer alır.
• Kanunda belirtilen asgari şartları taşımayan ilan geçerli değildir. İlan yapılmaz veya gereği gibi yapılmazsa, ihalenin feshi şikayet yolu ile icra mahkemesinden istenebilir.
• İcra memuru ilanı, açık arttırmaya katılacak olanların satışı öğrenmeleri, ihaleye katılabilmeleri için hazırlık yapmalarına olanak tanıyacak şekilde yapılmalıdır.
• İlandan ayrı olarak arttırma şartnamesi de hazırlanır.
• Taraflar şartnamenin tamamını masrafları kendilerine ait olmak üzere (masraf satış bedelinden karşılanamaz) istedikleri şekilde ilan edebilirler. Bu ilandaki eksikliklere karşı ihalenin feshi yoluna gidilemez.
• Taşınır malların satışında açık arttırmaya katılmak için teminat yatırma zorunluluğu yoktur. İcra memuru önemli taşınırların satışı için katılımcılardan teminat yatırmalarını isteyebilir.
• İcra memuru ilanın ilgililere tebliğine karar verebilir. Karar vermesine rağmen tebliğ gerçekleşmezse, bu durum ihalenin feshi sebebi olabilir.
• Açık arttırmanın yapılacağı gün açık ve kesin bir şekilde resmi tatil günleri dışında bir gün olarak tespit edilmelidir. Satış tatil günlerinde yapılamaz. Tatil gününe satış tarihi verilmişse bu hata bir ilan ile tekrar düzeltilmelidir.

Elektronik Ortamda Açık Artırmaya Katılma

• Taşınırlar için açık arttırmaya elektronik ortamdan da katılma olanağı vardır. Alıcı ihale yerine gelmeden satın almak üzere elektronik ortamda pey ileri sürebilir.
• Taşınır satışında açık arttırma elektronik ortamdan katılanlar için teminat gösterme zorunluluğu getirilmiştir.

Artırmanın Yapılması

• Arttırma ilan edilen tarih, yer ve saatte icra müdürü tarafından veya satış yardımcısı, katip tarafından yapılabilir.
• Açık arttırma elektronik ortamda teklif verme yoluyla başlar. Teklif verme birinci arttırmadan 10 GÜN önce başlar ve arttırmanın yapılacağı tarihten bir önceki günün sonunda sona erer.
• İkinci arttırmada, birinci arttırmadan 5 GÜN sonra teklif vermeye başlanır ve en az 10 GÜN sonra için belirlenecek ikinci arttırma tarihinden önceki günün sonunda sona erer.
• Elektronik ortamda verilecek teklif, hacizli malın tahmin edilen değerinin %50’sinden az olamaz. Teklif vermeden önce malın değerinin %20’si kadar teminat gösterilmesi zorunludur.
• Taşınır üzerinde hakkı olan alacaklının alacağı yukarıda belirtilen oranda ise, arttırmaya iştiraki halinde ayrıca pey akçesi ve teminat aranmaz.
• Elektronik ortamda arttırma sona erdikten sonra ilanda belirtilen yer, gün ve saatte arttırmaya başlanır. İcra müdürü tarafından attırma yürütülür. Elektronik ortamda verilen en yüksek teklif üzerinden arttırma başlatılır.
• Arttırma bedelinin,
  • malın tahmin edilen bedelinin %50’sini bulması,
  • satış isteyenin alacağına rüçhanı olan diğer alacaklar o malla temin edilmişse bu suretle rüçhanı olan alacakların mecmuundan fazla olması,
  • paraya çevirme,
  • paraların paylaştırılması masrafların aşması gerekir.
• Birinci arttırmada alıcı çıkmaz veya yukarıdaki miktarı aşmazsa satış geri bırakılır.
• Malın tahmin edilen değeri haciz sırasında icra memuru tarafından belirlenir. İcra memuru bilirkişiye de başvurabilir. Belirlenen değer takip sonuna kadar sabit kalır.
• Rüçhanı olan alacaklar olarak bahsedilenler rehin ve hapis hakkı olan alacaklardır.
• Malın değeri bütün alacaklıların alacağını karşılamazsa, sıra cetveline göre alacakları oranında paylaştırılır.
• Rüçhanlı alacaklılar, artırma bedelinin kendi alacaklarını karşılaması prensibinden vazgeçemezler.
• Altın ve gümüş gibi madeniler değerlerinden aşağı bedelle satılamaz.
• Birbirinden bağımsız kullanılabilen bütünlük oluşturmayan mallar ayrı ayrı satılabilir. Ancak bütünlük teşkil eden veya bütün halinde daha yüksek bir değere tabi olan mallar bütün olarak satılır.
• İhalenin yapılması anında gerçekleşen olaylar artırma tutanağına yazılır. Tutanak memur, tellal ve alıcı tarafından imzalanır, daire mührü basılır.
• İkinci artırmada aynı usulle yapılır. İkinci artırmada en yüksek teklif verene ihale yapılır.
• İkinci artırmada da alıcı çıkmazsa veya yazılı şartlar gerçekleşmezse satış talebi düşer.
• İhalenin yapılması ile birlikte mülkiyet alıcıya geçer ancak ihale kesinleşip, satış bedeli ödenmeden teslim edilmez. Peşin parayla satış gerçekleşir. İcra müdürü bedelin ödenmesi için 7 GÜNÜ geçmemek üzere süre verebilir. Hak düşürücü süre niteliğindedir.
• Satış bedeli icra dairesine ödenmelidir. Süre içinde bedel ödenmezse, icra müdürü ihale kararını kendiliğinden kaldırır. Sonradan ödenmek istese bile ihale kararının kaldırılması beklenir.
• İhale kaldırıldıktan sonra taşınır malın yeniden ihaleye çıkarılması artık mümkün değildir.
• İhaleye katılıp sonra bedeli ödememek suretiyle ihalenin feshine yol açan tüm alıcılar, kefilleri, teklif edilen bedeli arasındaki farktan ve diğer zararlardan ve ayrıca temerrüt faizinden müteselsilen sorumludur. Fark öncelikle varsa teminattan karşılanır.
• İhale farkı ve gecikme faizi hükme gerek olmadan icra müdürünce tahsil edilir. Diğer zararların tahsili için hükme ihtiyaç vardır.

Pazarlık Yoluyla Satış

• İstisnai olarak taşınırlarda pazarlık yoluyla satış yapılabilir.
• Satış peşin olarak yapılır, icra müdürü alıcıya 7 GÜNLÜK süre verebilir.
• Borçlar hukuku hükümlerine göre satış gerçekleşir.
• Mülkiyet malın teslimi ile alıcıya geçer.
• İcra memuru pazarlık yoluyla satışı da ilan edebilir. Satılamazsa ikinci bir pazarlıkla satış yapılabilir.
• Kanunda pazarlık yolu ile satış sınırlı tutulmuştur. Bunlar:
  • Bütün alakadarlar isterse (alakadarlar: alacaklı, borçlu, rehinli alacaklı, hapis hakkı sahibi,geçici haciz sahibi)
  • Borsa veya piyasada fiyatı bulunan kıymetli evrak veya diğer mallar için o günün piyasasında mukarrer fiyat teklif edilirse,
  • Artırmada maden kıymetini bulmamış olan altın ve gümüş eşyaya bu kıymet verilirse,
  • 113’üncü maddenin ikinci fıkrasında gösterilen haller bulunursa, (kıymeti hızla düşen veya muhafazası masraflı, zor olan mallar)
  • Mahcuz malın tahmin edilen değeri 3.690 lirayı geçmezse.
• Alacaklı ve borçlu satış talebinde bulunmalı ve diğer ilgililerde rıza göstermesi gerekir.
• İlgililer satışın yapılması için şartlar kararlaştırabilirler. Şartlara uyulmaması durumunda ilgililer satışın iptalini isteyebilirler. Şikayet yolu ile ihalenin feshi istenebilecektir.
• Borsa ve piyasa fiyatı bulunan bir mal veya kıymetli evrak o günkü borsa ve piyasa fiyatından aşağıya satılamaz.
• Madeni eşyanın pazarlık ile satılması için önceden artırma yapılmış olmalı ancak maden değerine ulaşılmış olmamalıdır.
• Kamu gücüne dayanılarak yapılan bir işlemdir. Kanuna aykırılık nedeniyle satışın iptali de şikayet yoluyla icra mahkemesinden istenebilir.

Taşınmaz Satışı

• Alacaklının satış talebinden itibaren icra dairesi 3 AY içinde hacizli taşınmazı açık arttırma ile satmalıdır. Süre bitiminden sonra yapılan satışta geçerlidir. Amaç gecikmesizin satıştır.

Açık Artırma İle Satış

Artırma İlanı

• Satış talebini alan icra dairesi, artırmanın şartlarını belirler ve artırmayı ilan eder.
• İlanda öncelikle birinci ve ikinci artırmanın zamanı ve yeri belirtilir.
• İlan birinci artırmadan en az 1 AY önce yapılır. İlanda maddi hatalar mevcutsa ihale tarihi değiştirilmeden hata düzeltme ilanı ile düzeltilir.
• Düzeltme ilanı ile ihale tarihi arasında 7 GÜNDEN az zaman kalmışsa, ihale, daha önce ilan edilmiş olan günden 7 İŞ GÜNÜ sonrası için tespit edilir ve düzeltme ilanında belirtilir. Düzeltme ilgililere tebliğ edilmez.
• Açık artırma elektronik ortamda teklif verme ile başlar.
• Elektronik ortamda teklif verme birinci ihale tarihinden 20 GÜN önce başlar, ihalenin yapılacağı günden önceki günün sonunda sona erer.
• İkinci ihalede elektronik ortamda teklif verme, birinci ihaleden sonraki GÜN başlar, en az 20 GÜN sonrası için belirlenecek ikinci ihale tarihinden önceki günün gün sonunda tamamlanır.
• Elektronik ortamdaki teklifler, haczedilen malın tahmini kıymetinin %50’sinden az olamaz.
• Teklif vermeden önce haczedilen malın tahmin edilen kıymetinin %20’si oranında teminat gösterilmesi zorunludur.
• İlanın gazete ile yapılıp yapılmayacağını, hususlarını icra müdürü takdir eder.(114/2-3 geçerli)
• İlanın birer örneği ilgililere ve alacaklı ile borçluya tebliğ edilir. Adresleri yoksa adres tahdidi yapılmaz, gazetede veya elektronik ortamda yapılan ilan tebligat yerine geçer.

Artırma Şartnamesi

• Taşınmazı alan kimse, onu artırma şartnamesine göre iktisap eder. Artırma şartlarını icra dairesi tespit eder.
• Artırmadan önce en az 10 GÜN icra dairesinde herkesin görmesi için açık bulundurulur.

Mükellefiyetler Listesi

• Artırma şartnamesinde mükelleflerin gösterilmesi için bulunan bir bölümdür.
• Liste, şartnamenin bir cüz’idir ve tapu sicili hükmündedir, ayrıca satış bedelini paylaştırmada bir sıra cetveli niteliğindedir.
• Liste haciz koyduran alacaklılara ve borçluya tebliğ edilir. Varsa itirazlarını 3 GÜN içinde bildirmeleri istenir. İtirazlar istihkak prosedürüne göre çözümlenir.
• Listenin kesinleşmesi için, üç gün içinde itiraz edilmemiş olması veya itiraz üzerine 7 gün içinde istihkak davası açılmamış olması ya da davanın sonuçlanmış olması gerekir.
• İcra müdürü mükellefiyet listesinin kesinleşmesi ile yeniden kıymet takdiri yapmalıdır.
• Kıymet takdirine karşı ilgililer, takdirin tebliğinden itibaren 7 GÜN içinde raporu düzenleyen icra dairesinin bulunduğu icra mahkemesine şikayette bulunabilirler. Bu sürede başvurmayan ilgililer daha sonra ihalenin feshine gidemez.
• Şikayet eden kişi, masrafları ve ücreti şikayet gününden itibaren 7 GÜN içinde vezneye yatırmalıdır. Aksi halde inceleme yapılmaksızın şikayet reddedilir. Şikayet ile bilirkişi incelemesi yapılacaktır.
• Takdire ilişkin şikayet yetkisiz icra mahkemesine yapılmışsa, mahkeme evrak üzerinde inceleme yaparak 10 GÜN içinde yetkisizlik kararı vermelidir.
• Takdirin kesinleşmesi ve satışın yapılması amacıyla mahkemenin bu konudaki kararları kesin kabul edilmiştir. İstinaf yoluna gidilemez.
• Kesinleşen kıymet takdiri için, takdirin yapıldığı tarihten itibaren 2 YIL geçmedikçe yeniden kıymet takdiri istenemez.

Artırmanın Yapılması

• Artırma elektronik ortamda verilen en yüksek teklif ile başlar. Sonradan en çok teklif verene ihale edilir.
• Teklif, satışa çıkarılan taşınmazın
  • tahmin edilen bedelinin %50’sini bulması,
  • satış isteyenin alacağına rüçhan olan diğer alacaklar o malla temin edilmişse, rüçhanı olan alacaklardan fazla olması,
  • paraya çevirme ve paylaştırma masraflarını aşması gerekir.
• Birinci artırmada alıcı çıkmaz veya koşullar sağlanmazsa, satış memur tarafından geriye bırakılır.
• İkinci artırmada da alıcı çıkmazsa veya koşullar sağlanmazsa, satış talebi düşer.
• İlk artırmada en yüksek peyi ileri süren ikinci artırmada bu peyi ile bağlı kalmak zorunda değildir.

Satış Bedelinin Ödenmesi

• İhalenin yapılması ile taşınmazın mülkiyeti alıcıya geçer.
• Satış bedeli ödenmedikçe taşınmaz teslim edilmez ve tapı dairesine tescil için yazı yazılmaz.
• Teslim anına kadar malın muhafazası ve idaresi icra dairesindedir.
• Kendisine ihale edilen alıcı, satış bedelini peşin öder ve taşınmaz tapuya yazı gönderilerek teslim edilir. İcra dairesi ödeme için 10 GÜNÜ geçmemek üzere sürede verebilir.
• Tapuya yazı yazılıp taşınmazın teslimi için, ihalenin kesinleşmiş olması gerekir. 7 GÜN içinde ihalenin feshi istenirse, mahkemece bu fesih talebinin reddedilip kesinleşmiş olması gerekir.
• Alıcı süre içinde bedeli ödemezse, icra müdürü ihale kararını kaldırır ve alıcının yatırdığı pey akçesini, kendisinin sorumlu bulunduğu miktar mahsup edilerek iade edilir.
• Alıcıdan önce en yüksek pey sürmüş olan kimseye taşınmazı bu bedelle alması için teklif götürülür.
• Kişi taşınmazı almaz veya 3 GÜN içinde cevap vermez ya da kendisine teklif yapılmamışsa icra müdürü taşınmazı hemen ihaleye çıkarır.
• Bu ihale içinde ilan yapılır ancak ilgililere tebliğ edilmez. İlan tarihi ile satış arasında 7 GÜNLÜK süre bulunmalıdır.
• Tamamlayıcı artırmada en yüksek teklifi yapan ve kendisine ihale edilen kişi de satış bedelini ödemezse ihale tekrar feshedilir ve satış bu sefer düşer.
• İkinci artırma yapılmadan alacaklının tekrar satış talebinde bulunması gerekir.
• Ayrıca ikinci artırma sonunda ihale edilmiş fakat bedel ödenmemişse, tamamlayıcı artırmadan taşınmazın tahmin edilen değerinin en az %50 ve satış ile paylaştırma giderlerinin teklif edilmesi gerekir. Bu teklif edilmezse satış düşer.
• İhaleye katılıp daha sonra bedeli ödememek üzere ihalenin feshine sebep olan tüm alıcılar ve kefilleri, teklif edilen bedelle son ihale bedeli arasındaki farktan ve diğer zararlardan ve temerrüt faizinden de müteselsil olarak sorumludurlar.

Alacakların Paraya Çevrilmesi

• Borsada veya piyasada fiyatı olan veya cirosu kabil bir senede dayanan alacaklar pazarlık yolu ile satılabilir veya borsadaki fiyatı üzerinden devredilebilir.
• Borsada fiyatı bulunmayan alacaklar ise iki türlü paraya çevrilebilir. Haczedilen alacak vadesi gelmemişse açık artırma ile satılabilir. Vadesi gelmişse satış söz konusu olmaz, üçüncü kişiye ihbarname gönderilerek borcun ödenmesi istenir.
• Üçüncü kişi(banka) bonoların varlığını belirtirse, icra dairesi bunları haczedebilir. Üçüncü kişi bonoların bedelini tahsil edince icra dairesine ödeyeceğini bildirir ve alacaklı bunu kabul ederse, bu paranın tahsili ve icra dairesine ödenmesi beklenir.
• Alacaklı kabul etmez ve bonoların icraya teslimini isterse, icra dairesi bunları bankadan ister ve kasasında saklar. Haczedilen alacak ödeme yerine tahsil için alacaklıya devredilebilir. Devir prosedürü çekişmesiz alacaklar için uygulanabilir.
• Hacze iştirak eden alacaklıların muvafakati ile borçlunun üçüncü kişideki alacakları ödeme yerine geçmek üzere itibari kıymeti ile alacaklılara devredilebilir. Devredildiği oranda alacaklılar borçlunun haklarına halef olur. Devralınan oranda ödeme yapılmış sayılır ve takip sona erer.
• Devredilen veya temlik edilen alacak, alacaklılar arasında müşterektir. Alacaklılar devraldıkları alacağın borçlusunu takip edebilir. Bu takipten bir sonuç alınmazsa tekrar takip borçlusuna rücu etme hakları yoktur.
• Borçlunun alacağı çekişmeli ve borçlu alacağını takip etmiyorsa, bu alacağın tahsili için alacaklı takip yetkisini alabilir. Hacze iştirak eden alacaklıların tamamı veya birkaçı takip borçlusunun davayı takip yetkisini üzerlerine alabilirler. Devir tahsil için yapılmaktadır. Bu nedenle halef olma durumu yoktur.
• Borçlunun alacağını tahsil için devralmakla, devralan alacaklının haklarına zarar gelmez, zira borç alacaklıya ödenmiş sayılmaz.
• İcra dairesi devir üzerine gerekli işlemleri yapabileceğine dair belge verir. Bu belge ile alacaklı üçüncü kişiye karşı alacak için dava açabilir, takip yapabilir. Tüm giderler devralan alacaklıya aittir.

İntifa Hakkı ve Hisse Senedi Satışı

• Alacaklar dışında bir hakkın haczi söz konusu ve bunlar paraya çevrilecekse, icra dairesi satış usulünü icra mahkemesine sorar. Mahkeme ilgilileri davet eder ve onları dinleyip bir karar verir.
• Karar üç şekilde olabilir:
  • Bu hakların açık artırma yoluyla satılması kararı alınabilir. (örnek, iştirak halindeki miras hissesi)
  • Satış için memur görevlendirip satışı memura havale edebilir. İştirak halindeki mülkiyete konu mal üzerindeki borçlunun hissesi satılmaz. Bunun için görevli memur mirasçı adına taksim için yetkilendirilir.
  • Gerekli görülen tedbirler alınabilir. Bu konuda mahkemenin yetkileri sınırlı olmayıp her iki tarafa göre uygun tedbirler alınmalıdır.