Çağdaş Türk ve Azerbaycan Edebiyatı Şiiri

Çağdaş Türk Dünyası Edebiyatı

Türk dünyası edebiyatı, ortak duygu ve düşünce dünyasının yanı sıra zengin bir kültür birikimine sahiptir. Türk dünyası edebiyatı denildiği zaman büyük coğrafyanın zengin bir halk kültürü ve edebiyat geleneği vardır. Ortaya konulan edebi eserler bunun en açık kanıtıdır. Türk dünyası edebiyatlarında sözlü ürünlerin çokluğu, bu edebiyatların eski dönemlere kadar uzandığını göstermektedir. Bu da edebiyat ve kültür yönünden büyük bir zenginliğe sahipliği yine kanıtlamaktadır.

Çağdaş Türk dünyası edebiyatı, Türk kökenli toplulukların ya da Osmanlı Devleti’nin elinden çıkmasıyla ya da bağımsızlıklarını kazanması ile ortaya çıkmış bir kavramdır. Osmanlı Devleti’nin toprak kaybetmesi ile sınırları dışarısında kalan edebiyatların başında balkan edebiyatları gelir. Eski Sovyetlerin dağılması ile bağımsızlık kazanan Türk kökenli milletler; Azeri, Kırım, Kırgız, Türkmen ve Tatarlar‘dır. Bu milletlerin yarattığı edebiyat ürünleri de çağdaş Türk edebiyatının en önemli kollarını oluşturmaktadır.

Aynı zamanda Türkiye dışındaki coğrafyalarda yaşayan Türkler, ana dili bilinci ile Türkçe eserler vermiştir. Türk dilinin konuşulduğu ülkelerde, bölgelerde yaşayan Türk şairler; halkın sorunlarını, beklentilerini şiirleri aracılığıyla dile getirmiştir. Bu bölgelerde Türkçenin çeşitli lehçe ve şivelerinde eserler verilmiştir. Türkiye dışındaki çağdaş Türk şiirinde genellikle özgürlük ve ulusal bilinç temaları işlenmiştir.

Azerbaycan Edebiyatı

Türk edebiyatının en önemli kolunu Azerbaycan edebiyatı oluşturmaktadır. Azerbaycan edebiyatı, Türk edebiyatının temel özelliklerini taşımaktadır. Aynı zamanda Azerbaycan edebiyatı, kendine özgü nitelikler de taşımakla köklü bir edebiyat birikimidir.

Azerbaycan edebiyatı, Azerbaycan Türklerinin tarihleri boyunca yaşadıkları mücadeleleri, hayatlarını, yaşadıkları acıları ve sevinçleri, manevi değerlerini, dini ve ahlaki yaklaşımlarını tüm yönleriyle yansıtmaktadır. Azerbaycan edebiyatı, Türk edebiyatı gibi sözlü gelenek ile yani halk edebiyatı ile başlamıştır. Hem dil hem de içerik yönünden yabancı etkilerden uzaktır. Yazılı edebiyatlarında ise Arapça ve Farsça kullanıldığı görülmektedir. Fakat 13. yüzyıldan itibaren milli bir edebiyat yaratma çabası içerisine de girmişlerdir.

Rus işgalinden sonra Azerbaycan edebiyatı köklü bir değişime uğramış , gerek biçim gerek anlatım gerekse içerik yönünden büyük bir değişim geçirerek modernleşme sürecine girmiştir.