Bitki Biyolojisi: Bitkilerde Çimlenme

Tohumların uygun koşullarda uyku halinden çıkıp yeni bir bitki oluşturmak üzere çatlamasına çimlenme denir. Çimlenme için ortamdaki su, oksijen ve sıcaklık değerlerinin ideal olması lazımdır. Tohumlarda canlı ve çimlenmeyi gerçekleştirme yeteneğine sahip kalmasının süresi türe göre değişir. Tohumlar uyku halindeyken metabolizmaları çok yavaş çalışır.

Tohumların çimlenmeden önce bir süre dinlenmesi gerekir. Bu durum dormansi olarak adlandırılır. Dormansi durumunda olan bir tohum uygun koşullar sağlansa bile çimlenme olayını gerçekleştirmez. Dormansi bitki türünün hayatta kalabilmesi için çok önemlidir.

Çimlenme sırasında;  tohum kabuğu yumuşadıkça ve protoplazma sulandıkça, çoklukla tohum şişer ve bazen kabuğu çatlatır. Suyun alınmasını, enzim faaliyetinin ve oksijen alımıyla ölçülen solunumun artışı izler. Bu faaliyetlerden sonra hücreler büyür ve kökçük tohum kabuğundan çıkar. Bu olaylar çimlenmenin başlaması ile birlikte giden olaylardır.

Çimlenmeye Etki Eden Faktörler

Tohumların çimlenmesinde genetik ve çevresel faktörler etkilidir. Çevresel faktörlerin en önemlileri sıcaklık, su ve oksijendir. Bazı bitkilerde ışığın da tohum çimlenmesine etkisi bulunur.

• Sıcaklık: Genellikle birçok bitki tohumu belirli bir sıcaklık aralığında çimlenir. Minimum bir sıcaklığın altında veya maksimum bir sıcaklığın üstünde çimlenme gerçekleşmez. Çimlenme için gerekli olan sıcaklık bitki türlerine göre değişir.
• Su: Tohumun su almasıyla çimlenme için gerekli olan metabolik faaliyetler başlar. Tohum içine giren su, daha sonra depolanmış besinlerin sindirimi için gerekli olan enzimleri aktif hale geçirir. Suyun alınması sonucu hücreler genişler ve büyümeye başlar. Eğer ortamdaki su çok fazla olursa tohum yeterli oksijen alamaz ve çimlenme durur.
• Oksijen: Tohum kabuğunun parçalanmasına kadar geçen süreçte gerekli enerji oksijensiz solunumla elde edilebilir. Ancak kabuk parçalandıktan sonra, metabolik faaliyetlerde kullanılan enerji oksijenli solunumla sağlanır.

Bitki Biyolojisi Ünitesi Konu Anlatım Serisi

1. Giriş ve Bitkilerin Yapısı
2. Bitkisel Organlar
3. Bitkilerde Büyüme ve Hareket
4. Bitkilerde Taşıma
5. Bitkilerde Beslenme
6. Bitkilerde Eşeyli Üreme
7. Bitkilerde Çimlenme