Türk-İslam Tarihindeki Siyasi Gelişmeler
Ders Notuna git →
Türklerin İslamiyet’i Kabulü
Ders Notuna git →
İslamiyet’in Türk Devlet ve Toplum Yapısına Etkisi
Ders Notuna git →
Oğuzların İslamiyet’i Kabulü
Ders Notuna git →
Büyük Selçuklu Devleti’nde Yönetim ve Toplum Yapısı
Ders Notuna git →
✍ PDF Çalışma Kaynakları
📘 Kurum: MEB – OGM Materyal
🔗 İndirme Linki: PDF Linki
📝 Ünite Kazanımları
- 9.6.1. Türklerin İslamiyet’i kabul etmeye başlamaları ile Türkiye Selçuklu Devleti’nin kuruluşu arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasi gelişmeleri tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterir.
- Başlıca siyasi gelişmeler olarak Talas Savaşı (751), Karahanlı Devleti’nin kuruluşu (840), Gazneli Devleti’nin kuruluşu (963), Büyük Selçuklu Devleti’nin kuruluşu (1040), Dandanakan Savaşı (1040), Pasinler Muharebesi (1048), Malazgirt Muharebesi (1071), Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın İznik’i fethederek Anadolu’da bağımsız Selçuklu’nun kurulması (1075), Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılışı (1157), Gazneliler’in yıkılması (1187), Karahanlı Devleti’nin yıkılması (1212) ve Harezmşahlar Devleti’nin yıkılması (1230) verilir. Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir. Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.
- 9.6.2. Türklerin İslamiyet’i kabul etme sürecine etki eden faktörleri açıklar.
- a) Öğrencilerin, Türklerin İslamiyet’i kabul etmelerinde etkili olan faktörler hakkında çıkarımlarda bulunmaları sağlanır. Bu faktörler arasında göçebe Türk topluluklarının tabiatı ve yaşam tarzına uygunluğu, siyasi ve kültürel etkileşim yer alır. Bu bağlamda Anadolu, Azerbaycan, Irak, İran ve Suriye gibi bölgelerde İslamiyet’in yayılmasına Oğuz Türklerinin katkıları vurgulanır.
- b) Acemler, Berberiler ve Kürtlerin İslam dinini kabul etme süreçleri örneklendirilir.
- 9.6.3. Karahanlı ve Gazneli örneklerinden hareketle İslamiyet’in kabulünün Türk devlet yapısında ve toplumsal hayatta meydana getirdiği değişimleri analiz eder.
- Dönemin yazılı eserlerinde (Kutadgu Bilig, Divânü Lügati’t-Türk, Atabetü’l-Hakayık ve Divân-ı Hikmet) İslamiyet’in etkisine yönelik öne çıkan özelliklere değinilir.
- 9.6.4. Büyük Selçuklu Devleti Dönemi’ndeki başlıca siyasi gelişmeleri Türk tarihi içerisindeki önemi bağlamında değerlendirir.
- a) Öğrencilerin, Dandanakan, Pasinler ve Malazgirt Muharebelerinin Türk tarihi açısından sebep ve sonuçlarını açıklamaları sağlanır.
- b) Büyük Selçuklu Devleti’nin Tuğrul Bey Dönemi’nde İslam dünyasında koruyucu rol üstlendiği vurgulanır.
- c) Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılış sürecine değinilmez.
- 9.6.5. Büyük Selçuklu Devleti’nin yönetim ve toplum yapısını açıklar.
- a) İran ve Türk devlet geleneklerine ait unsurların Büyük Selçuklu devlet teşkilatında birlikte yer aldığı vurgulanır.
- b) Öğrencilerin, Nizâmülmülk’ün “Siyasetname” adlı eserini devlet yöneticilerinden aranan özellikler açısından tanıtmaları sağlanır.
- c) Selçuklu kültür ve medeniyetinin ana unsurlarına (Nizamiye Medreseleri, bilimsel ve düşünsel gelişim, mimari, sanat ve edebiyat alanlarındaki faaliyetler) değinilir.
