İslamiyet’in Doğduğu Dönemde Dünya
Ders Notuna git →
İslamiyet Yayılıyor
Ders Notuna git →
Emeviler
Ders Notuna git →
Abbasi Devleti ve Türkler
Ders Notuna git →
Bilim Medeniyeti
Ders Notuna git →
✍ PDF Çalışma Kaynakları
📘 Kurum: MEB – OGM Materyal
🔗 İndirme Linki: PDF Linki
📘 Kurum: MEB – OGM Materyal
🔗 İndirme Linki: PDF Linki
📘 Kurum: MEB – OGM Materyal
🔗 İndirme Linki: PDF Linki
📝 Ünite Kazanımları
- 9.5.1. İslamiyet’in doğuşu sırasında Arap Yarımadası, Asya, Avrupa ve Afrika’nın genel durumunu açıklar.
- a) İslamiyet’in ortaya çıktığı ve yayıldığı dönemlerdeki başlıca siyasi ve sosyal gelişmeler tarih şeridi ve haritalar üzerinde gösterilir. Başlıca siyasi gelişmeler olarak Hz. Muhammed’e (s.a.v.) peygamberliğin gelişi (610), Müslümanların Habeşistan’a hicret etmesi (615), Müslümanların Medine’ye hicret etmesi (622), Medine Sözleşmesi (622), Bedir Savaşı (624), Uhud Savaşı (625), Hendek Savaşı (627), Hudeybiye Barışı (628), Hayber’in Fethi (629), Mute Seferi (629), Mekke’nin Fethi (630), Huneyn Seferi (630), Taif Seferi (630), Tebük Seferi (631), Veda Haccı ve Hz. Muhammed’in (s.a.v.) vefatı (632) verilir. Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir. Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.
- b) Hz. Muhammed’in (s.a.v.) peygamberliğinin öncesinde Mekke’deki ve Arap Yarımadası’nın geri kalan kısmındaki siyasi durum ve toplumsal düzen ana hatlarıyla kısaca ele alınır.
- c) “Cahiliye Dönemi” kavramı, toplumsal düzen açısından açıklanır.
- 9.5.2. Hz. Muhammed (s.a.v.) ve Dört Halife Dönemi’nde Müslümanların Arap Yarımadası ve çevresinde siyasi hâkimiyet kurmaya yönelik faaliyetlerini analiz eder.
- a) Hz. Muhammed (s.a.v.) Dönemi’nde Müslümanların kendilerini korumak ve İslam’ı yaymak amacıyla gerçekleştirdikleri muharebelere değinilir. Muharebelerin sadece adı ve amacı vurgulanarak diğer ayrıntılara girilmez.
- b) Hz. Muhammed (s.a.v.) Dönemi’nde İslamiyet’in yayılması amacıyla barışçıl yöntemlerin tercih edildiği vurgulanır.
- c) Medine Sözleşmesi’nin doğrudan toplumu düzene ve uluslararası ilişkilerde eşitlik, eğitim, idare, güvenlik ve yargı konusuna etkisi ele alınır.
- d) Dört Halife Dönemi’nde İslam toplumunun idaresi, sınırların genişlemesi ve Müslümanlığın yayılması üzerinde durulur.
- e) Dört Halife Dönemi’nde İslam toplumunda yaşanan siyasi mücadeleler ile sosyal karışıklıkların sebep ve sonuçlarına ana hatlarıyla değinilir.
- 9.5.3. Emevilerle birlikte İslam Devleti’nin yapısında meydana gelen değişimi analiz eder.
- a) Emeviler Dönemi’nde hilafetin saltanata dönüştüğü ve Arap olmayan unsurların (mevali) zaman zaman devlet idaresi ve sosyal yaşama başka haklardan mahrum bırakıldıkları vurgulanır.
- b) Emeviler Dönemi’nde inanç ve siyaset ilişkisi ile keskinleşmeye başlayan mezhep farklılıkları ele alınır.
- c) Öğrencilerin, Emeviler Dönemi’nde İslamiyet’in Kuzey Afrika ve Avrupa’daki yayılışını tarihsel dönem içerisinde ana hatlarıyla açıklamaları sağlanır.
- d) Müslümanların Anadolu’ya yönelik fetihleri ve İstanbul kuşatmaları ana hatlarıyla açıklanır. Bu bağlamda Ebû Eyyûb El-Ensârî’ye değinilir.
- 9.5.4. Türklerin Abbasi Devleti’ndeki askeri ve siyasi gelişmelerde oynadıkları rolleri açıklar.
- a) Abbasiler Dönemi’ndeki başlıca siyasi gelişmelere değinilerek Halife Me’mun ve Mu’tasım Dönemlerinde Türk asker ve devlet görevlilerinin Abbasi devlet yönetiminde artan etkisi ve bu etkinin sonuçları k ısaca açıklanır. Bu bağlamda “Cünd” teşkilatı (Türklerin Fahreddin Faziletleri) harekette Türk imajı/algısını (vatanseverlik, cesaret, savaşçılık vb.) yormamalıdır.
- b) Abbasiler Dönemi’nde Müslümanların yerleşimlerinde meydana gelen siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişmeler kısaca açıklanır.
- c) Mısır’da kurulan ilk Türk devletlerinden Tolunoğulları (868-905), İhşidler (935-969), Eyyubiler (1174-1250) ve Memluk Devleti’nin (1250-1517) ele alınacağı belirtilmekle yetinilir.
- 9.5.5. VIII ve XII. yüzyıllar arasında İslam medeniyeti çerçevesindeki ilmî faaliyetleri medeniyete katkısı bakımından değerlendirir.
- a) İslam medeniyetinin ilim ve eğitim kurumları (Beytü’l-hikme, medreseler, camiler ve kütüphaneler) kısaca tanıtılır.
- b) Farklı bilim alanlarındaki çalışmaları ile düşünce ve bilim tarihine geçmiş önemli Müslüman âlimleri (Farabi, İbn Sina, İmam Gazali, İbn Rüşd) öne çıkan çalışmaları, fikir ve eserleri yönüyle kısaca ele alınır.
- c) Öğrencilerin, İslam dünyasında ortaya çıkan bilimsel gelişmeleri ve bu gelişmelerin Avrupa’ya etkilerini değerlendirmeleri sağlanır. Bu bağlamda önemli şahsiyetler ve tercüme faaliyetleri ekseninde Endülüs’teki düşünce ve kültür dünyasını analiz etmeleri sağlanır.
- d) İslam medeniyetinde sanata verilen önem ve öne çıkan sanat dallarına değinilir.
- e) Öğrencilerin, Orta Çağ hakkındaki “Karanlık Çağ” algısının Avrupa özelinde geçerli olduğu vurgulanır ve aynı dönemde İslam dünyasının ulaştığı bilim ve medeniyet seviyesi hakkında çıkarımlarda bulunmaları sağlanır.
