9. Sınıf İnsanlığın İlk Dönemleri

9.2.1. Kanıtlardan yola çıkarak yazının icadından önceki dönemlerde yaşayan insanların hayatı hakkında çıkarımlarda bulunur.

• a) Öğrencilerin, Göbeklitepe, Çatalhöyük ve Çayönü gibi yerleşik hayata ve medeniyete dair bilinen en eski yerleşim yerlerinden günümüze kalan maddi kültür buluntularını veya buluntulara dair bilgi ve belgeleri incelemesi sağlanır. Öğrencilerin, bulgulardan yola çıkarak yazının icadına kadarki zamanlarda insanoğlunun hayat tarzına, tabiat ile ilişkisine ve hayatta kalma mücadelesine (yeme-içme, giyinme ve barınma) dair ulaştığı sonuçlar hakkında çıkarımlarda bulunmaları sağlanır.
• b) Yazının icadından önceki zamana dair dönemlendirmeye değinilir.

9.2.2. Yazının icadının insanlık tarihinde meydana getirdiği değişimi açıklar.

• a) Yazının kullanılmasıyla bilginin kaydedilmesinin yönetim açısından sağladığı kolaylıklar ile bilimsel tecrübenin üzerindeki etkilerine değinilir.
• b) Öğrencilerin, alfabenin ortaya çıkış sürecini açıklamaları sağlanır.
• c) Öğrencilerin, yazının icadının medeniyetlerin gelişimindeki etkisini fark etmeleri sağlanır.

9.2.3. İlk Çağ’daki belli başlı medeniyet havzalarını tanır.

• a) İlk Çağ medeniyetleriyle ilgili başlıca olay ve olgular tarih şeridi üzerinde gösterilir. Başlıca gelişmeler olarak Sümerler’in yazıyı bulması (MÖ 3200), Urkagina Yasaları’nın çıkarılması (MÖ 2375), Anadoluda yazının kullanılmaya başlanması (MÖ 1900), Hammurabi Kanunları (MÖ 1700), Kades Antlaşması (MÖ 1280), Truva Savaşları (MÖ 1260-1250), ilk Olimpiyatlar (MÖ 776), Roma’nın kurulması (MÖ 753), Lidya’da parayı kullanmaya başlanması (MÖ 680), Perslerin imparatorluğunu kurması (MÖ 550), Çin’de Konfüçyüsçülüğün/hukukçuluğun kurulması (MÖ 359), Hz. İsa’nın doğumu (0), Milano Fermanı (313), Kavimler Göçü (375), Roma İmparatorluğu’nda Hristiyanlığın resmî din hâline gelmesi (380) ve Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılması (395) verilir. Burada verilen kronolojik sıralama, öğrencilerin kronolojik düşünme becerilerini desteklemeye yöneliktir. Sıralanan olay ve olgulara ilişkin bir konu anlatımı yapılmamalı ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmemelidir.
• b) İlk Çağ’ın önemli medeniyet havzaları (Çin, Hint, İran, Anadolu, Mezopotamya, Mısır, Doğu Akdeniz, Ege Yunan), bu havzalardaki medeniyet teşekkülleri ve bunların insanlığa katkıları harita/hartalar üzerinde gösterilir.
• c) Öğrencilerin, medeniyet havzalarının oluşumu ile coğrafya, iklim ve su kaynakları arasındaki ilişkiyi açıklamaları sağlanır.

9.2.4. İlk Çağ’da coğrafya ve iklimin, insanların hayat ve geçim tarzları üzerindeki belirleyici etkisini analiz eder.

• a) Konar-göçer ve yerleşik hayat tarzlarının İlk Çağ’dan itibaren birbirini tamamlayan ve coğrafi şartlara bağlı olarak tercih edilen hayat tarzları olduğu vurgulanır.
• b) İlk Çağ insan topluluklarının kitlesel göçlerinin gerçekleşme nedenleri hakkında tarihi örnekler (Ege Göçleri ve İç Asya Göçleri) üzerinden çıkarım yapılır.
• c) İlk Çağ’daki başlıca ticaret kolonileri (Asurlular, Fenikeliler, Lidyalılar ve Saamiler) ve faaliyet gösterdikleri bölgeler tanıtılır. Bu topluluklarla ilgili konu anlatımı yapılmaz ve bunların ezberletilmesi yoluna gidilmez.

9.2.5. İlk Çağ’da siyasi güçlerin kaynaklarını siyasi yönetim biçimleriyle ilişkilendirir.

Öğrencilerin, İlk Çağ’da Asya ve Avrupa’da görülen siyasi yapılardan hareketle devletlerin askeri, ekonomik, siyasi ve hukuki güç unsurları ile siyasi yapılarının karşılaştırmasını yapması sağlanır. Ancak bu topluluklara ve devletlere ilişkin ansiklopedik bilgiler verilmez.

9.2.6. İlk Çağ’da hukuk sistemlerinin oluşturulmasında etkili olan dini ve beşeri kaynakları açıklar.

Öğrencilerin, Sümerlerden itibaren (yazılı olmayan kutsal kitaplar) ilişkin tarihi örnekler (Urkagina ve Hammurabi Kanunları, Hitit Hukuku ve Tevrat) kısaca ele alınır.