Güncel
Yüzey Gerilimi Nedir?

Konu Özeti

Yüzey gerilimi, sıvılar da gözlemlenen kohezyon özelliği sayesinde meydana gelir.

Bu konuda
  • Yüzey geriliminin tanımını, oluşma sebeplerini ve etkileyen faktörleri
  • Kılcallık ile yüzey gerilimi arasındaki ilişkiyi
öğreneceksiniz.
Instagram Logo
Bikifi Instagram'da

Yüzey gerilimi, sıvılar da gözlemlenen kohezyon özelliği sayesinde meydana gelir. Sıvının sınırında bulunan sıvı molekülleri iç kısımlardaki moleküller tarafından çekilir. Bu da çok sayıda molekülün sıvı içine gitmesini, az sayıda molekülün yüzeyde kalmasını sağlar. Bunun sonucunda birbirine daha sağlam tutunan moleküller yüzeyde dirençli ve esnek bir katman oluşturur. Bu olaya yüzey gerilimi denir.

Yüzey Geriliminin oluşumu

Havada bulunan bir su damlası yüzey geriliminin etkisiyle küresel olur, çünkü yüzeysel gerilimin oluşturduğu etki sıvıyı en düşük yüzey alanına sahip olacak yapıya sokar, bu yapı da küresel bir yapıdır. Yer çekiminin etkisiyle küresel şekil hafifçe düzleşebilir.

Yüzey Gerilimine Etkiyen Faktörler

Yüzey gerilimini etkileyen faktörler; sıvının sıcaklığı, sıvının saflığı ve sıvının cinsi olarak sıralanabilir. Bu nitelikler doğrudan sıvının kohezyon gücüne etki eder. Bu etkiden dolayı da yüzey geriliminin değişimi gerçekleşir.

Sıvının Sıcaklığı

  • Sıcaklık arttıkça sıvı molekülleri hareketlenir ve hareket arttıkça kohezyon etkisi zayıflar.
  • Kohezyon etkisi zayıfladığı için de yüzey gerilimi zayıflar.
    • Örneğin 20°C sıcaklıkta suyun yüzey gerilimi 0,0773 N/m iken 100°C sıcaklıkta (aynı saflığa sahip) suyun yüzey gerilimi 0,059 N/m olur.

Sıvının Saflığı

  • İçerisine herhangi bir madde karışmayan sıvıya saf sıvı denir. Sıvıya karışan bazı maddeler sıvının yüzey gerilimini arttırırken bazı maddeler sıvının yüzey gerilimini azaltır.
  • Yüzey gerilimi düşük olan su daha çok köpürür ve daha çok kir çözme gücüne sahip olur. Deterjanlar, sabunlar, şampuanlar ve diğer temizlik malzemeleri etkilerini arttırmak için suyun yüzey gerilimini azaltır.
  • Suya tuz eklendiğinde ise tuzlu-suyun yoğunluğu artar ve yüzey geriliminde artış meydana gelir.

Sıvının Cinsi

  • Sıvının sahip olduğu moleküller arası bağın kuvveti kohezyonu dolayısıyla yüzey gerilimini etkiler.
    • Örneğin, 20°C sıcaklıkta suyun yüzey geriliminin (0,0773 N/m) yüksek olmasının nedeni yapısında bulunan hidrojen bağlarıdır.
    • Örneğin, 20°C sıcaklıkta bulunan cıva da ise metalik bağ bulunur ve yüzey gerilimi ( 0,48 N/m), suyun yüzey geriliminden çok daha yüksektir,

Kılcallık, Adezyon ve Kohezyon Kavramları ile Yüzey Gerilimi Arasındaki İlişki

Kılcallık, adezyon ve kohezyon kuvvetleri sayesinde gerçekleşir.

  • Adezyon: Benzer olmayan moleküller arasındaki çekim kuvvetlerine adezyon kuvvetler denir.
  • Kohezyon: Benzer tanecikler arasındaki çe­kim kuvvetlerine kohezyon denir.

Kılcallık (veya diğer bir adıyla kapiler etki) sıvıların ince borular içinde yükselmesi ya da alçalmasına denir. Sünger gibi maddelerin suyu emmesi kılcallık etkisi sayesinde gerçekleşir. Silindirik bir boruda bir sıvının ne kadar yükseleceği ya da alçalacağı sıvının yüzey gerilim kat sayısı ile doğru orantılı; sıvının yoğunluğu, yer çekimi ivmesi ve borunun yarıçapı ile ters orantılıdır.

Kılcallığın su iletimine etkisi. Boru çapı ile kılcallık arasındaki ilişki

📝 Ders Notu: Adezyon ve Kohezyon

Yüzey Gerilimi Birimi

Yüzey gerilimi, bir sıvının yüzeyindeki moleküller arasındaki çekim kuvvetinin bir ölçüsüdür. Bu kuvvet, sıvının yüzey alanını en aza indirgemeye çalışır ve sıvı içindeki moleküller arasındaki çekimden daha yüksektir. Yüzey geriliminin birimi genellikle Newton/metre (N/m) veya genellikle daha küçük miktarları ölçmek için kullanılan dynes/santimetre (dyn/cm) olarak ifade edilir.

Benzer İçerikler
Alveol Nedir?
Güncel
Biyoloji

Alveol Nedir?

İçeriğe Git>
Fosforilasyon Nedir?
Güncel
Biyoloji

Fosforilasyon Nedir?

İçeriğe Git>
Malpighi Cisimciği Nedir?
Güncel
Biyoloji

Malpighi Cisimciği Nedir?

İçeriğe Git>
Proksimal Tüp Nedir?
Güncel
Biyoloji

Proksimal Tüp Nedir?

İçeriğe Git>
Enzim Nedir?
Güncel
BiyolojiKimya

Enzim Nedir?

İçeriğe Git>
Kloroplast Nedir?
Güncel
Biyoloji

Kloroplast Nedir?

İçeriğe Git>
Copyright © 2024 Bikifi
Star Logo
tiktok Logo
Pinterest Logo
Instagram Logo
Twitter Logo