I. Dünya Savaşı’nın bitmesinden sonra yenilen devletler ile imzalanacak barış antlaşmalarının şartları Paris Barış Konferansı’nda hazırlanmıştır. Fakat bu konferansta tek bir konu üzerinde anlaşma sağlanamamıştır; Osmanlı Devleti’nin topraklarının paylaşılması. Anlaşma sağlayamayan İtilaf devletleri Osmanlı Devleti ile yapılacak olan barış antlaşması ileri bir tarihe ertelemiştir. 1920’li yıllara gelinmesine rağmen de Osmanlı Devleti ile barış antlaşması imzalanmamıştır. Bu süreçte de Türk milleti örgütlenmiş ve işgallere karşı direnmeye başlamıştır.
Misak-ı Milli’nin ilan edilmesi ve BMM’nin açılması gibi gelişmeler sonucunda; İtilaf devletleri San Remo Konferansı’nda (18-26 Nisan 1920) bir araya gelmişler ve Osmanlı Devleti ile yapılacak antlaşmanın şartlarını hazırlamışlardır. Hazırlanan bu antlaşma metni Paris’te Osmanlı heyetine verilmiş ve cevap için bir aylık bir süre tanınmıştır.
Osmanlı heyeti antlaşma şartlarını çok ağır bulmuş ve antlaşmayı kabul etmemiştir. Bunun üzerine Yunan ordusu, 22 Haziran 1920’de harekete geçerek Bursa, Balıkesir ve Uşak’ı işgal etmiş; 20 Temmuz 1920’den itibaren de Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli işgal edildi. İngilizler de Mudanya ve Bandırma’ya asker çıkarmıştır. Yaşanan bu gelişmelerden sonra Osmanlı Devleti antlaşma şartlarına boyun eğmişlerdir. Fakat anayasaya göre antlaşmanın Meclis’in onayından geçmesi gerekmektedir. Mebusan Meclisi kapalı olduğu için Padişah Vahdettin ve Sadrazam Damat Ferit Paşa, eski komutan ve nazırlardan oluşan bir Saltanat Şurası toplamıştır. toplanan şûra üyelerinden yalnız Topçu Feriki (Korgeneral) Rıza Paşa, Sevr Antlaşması’nın maddelerinin çok ağır şartlar taşıdığını ileri sürerek imzalanmasına karşı çıkmıştır.
Yine de kabul edilen antlaşma; Hadi Paşa, Tevfik ve Reşat Halis’den oluşan bir heyet Paris’e giderek, Sevres (Sevr) kasabasında antlaşmayı imzalamıştır. Sevr antlaşması 433 maddeden oluşmuştur.
⭐ Sevr Antlaşmasının bazı maddeleri;
- Doğu Trakya ve Batı Anadolu, Yunanlara verilecektir.
- Anadolu’nun doğusunda bir Ermenistan ve Kürdistan kurulacaktır.
- Mardin, Urfa, Antep ve Suriye Fransızlara bırakılacaktır; Adana’dan Kayseri ve Sivas’a kadar olan bölge Fransız nüfuzunda olacaktır.
- Aydın ve Çine Çayı’ndan itibaren Batı Anadolu, İtalyanlara bırakılacaktır.
- Arap toprakları, İngiltere ve Fransa’nın mandası altına alınacaktır.
- Boğazlar uluslararası bir komisyon tarafından yönetilecektir.
- Kapitülasyonlardan tüm İtilaf Devletleri yararlanacaktır.
- Mecburi askerlik kalkacak ve sadece 50 bin 700 asker bulunacaktır.
- İstanbul başkent olarak kalacak ancak Türkler anlaşma şartlarına uymazsa İstanbul da ellerinden alınacaktır.
Mebusan Meclisi’nin dağıtılmış olmasından dolayı onayı alınmadan kabul edilen antlaşma; yasal dayanaktan yoksun ve milli iradeye aykırı sayılmıştır. Bu nedenle de BMM tarafından reddedilmiştir. Antlaşmayı imzalayanlar ve onaylayanlar vatan haini ilan edilmiştir. Türk milleti, vatanını parçalayan ve kendisine yaşama hakkı tanımayan Sevr Antlaşması’nın uygulanmasına izin vermemiştir.
