Bağlaç Nedir? Bağlaçların Özellikleri Nelerdir?

Bikifi Instagram'da

Bağlaç: cümleleri, kelimeleri veya kelime gruplarını birbirlerine bağlayarak aralarında anlam ilişkisi kurulmasını sağlayan sözcük türüdür.

Bağlaçların özellikleri:

• Bağlaçlar, tek başlarına bir anlam ifade etmezler.
• Bağlaçlar cümle ögesi değildir.
• Bağlaçlar cümleden çıkartıldığında anlam bozulmaz ancak anlamda bir daralma meydana gelebilir.
• Bazı bağlaçların yerine noktalama işaretleri getirilebilir.
• Bağlaçlar ayrı yazılır.

Ki Bağlacı

Bağlaç “ki” hiçbir zaman ses değişikliğine “ku, kü, kı” uğramaz. Her zaman ayrı yazılır. “ki” bağlacı cümleleri bağlar, kendinden sonra bir açıklama geleceğini bildirir.

• Benim defterimi öyle bir hale getirmiş ki defterin bir daha kullanasım gelmedi.
• Bu vatan öyle bir vatandır ki uğruna binlerce şehit verilmiştir.

NOT: Ki ekleri ve bağlacının kullanımını karıştırmamalıyız.

De/ Da Bağlacı

Bağlaç “da/ de” her zaman ayrı yazılır. Cümleden çıkartıldığında anlam bozulmaz. “d” harfi ünsüz sertleşmesi gibi ses olaylarına uğramaz. Cümleye “eşitlik, gibi, katılma, neden-sonuç, abartma” gibi anlamlar katar.

• Bence de senin seçtiğin renk odaya daha iyi uyar.
• Gel de bir bak çok güzel gözüküyor.
• Gerçekten de çok ilginç bir film.
• Söylediklerimi dinleyip de yanımdan git.
• Onun da bu projeye çok katkısı var.

NOT: “da/ de” bağlacı ile ismin bulunma hali eki “-da/ -de” birbiriyle karıştırılmamalıdır. İsmin bulunma hali eki her zaman bitişik yazılır ve cümleden atıldığında anlam daralması oluşur.

• Bahçede birçok kedi var.
  • Bahçe birçok kedi var. (anlam bozuluyor bu yüzden ismin bulunma hali eki)
• Bence kedileri de beslemelisin.
  • Bence kedileri beslemelisin. (anlam bozulmuyor bu yüzden bağlaç)

İle Bağlacı

“ile” bağlacı, cümlede aynı görevde bulunan kelimeleri birbirine bağlar.

• Babam ile amcam maalesef geçen bayram görüşemedi. (özneleri birbirine bağlamıştır)

NOT: “ile” hem bağlaç hem de edat olarak kullanılır. Cümlede “ile” yerine “ve” getirildiğinde anlam bozulmuyorsa bağlaçtır, anlam bozuluyorsa edattır.

• Kalem ile kağıdı bana biraz yaklaştırır mısın?
  • Kalem ve kağıdı bana biraz yaklaştırır mısın? (anlam bozulmuyor bu yüzden bağlaç)
• Bu kalem ile yazı yazarken parmağım biraz acıyor.
  • Bu kalem ve yazı yazarken parmağım biraz acıyor. (anlam bozuluyor bu yüzden edat)

Ve Bağlacı

“ve” bağlacı, cümleleri veya cümledeki ögeleri birbirine bağlar.

• Ahmet ve Mehmet’i dün markete giderken gördüm. (belirtisiz nesneleri birbirine bağlamış)
• Annem ve kardeşim haftaya okula öğretmen ile konuşmaya gidecek. (özneleri birbirine bağlamış)
• Sabah erken kalkıp kitabı bitireceğim ve öğleden sonra kütüphaneye kitap değiştirmeye gideceğim. (cümleleri birbirine bağlamış)
• Kırtasiyeden kitap, kalem ve silgi almaya gittik. (cümlede aynı görevde bulunan kelimeleri ,belirtisiz nesneleri, bağlamış)

Çünkü Bağlacı

“çünkü” bağlacı kendinsen önce gelen cümleyi sonraki cümleye bağlar ya da kendinden sonra bir açıklama, neden geleceğini belirtir.

• Sabahki toplantıya yetişemedim çünkü kızımı hastaneye götürmem gerekti.
• Bu akşam çok yorgunum çünkü dün oldukça fazla bisiklet sürdüm.
• Bu tabloyu buraya asıyorum çünkü karşı duvara saat asılacak.
• Bu sene oldukça zarardayız çünkü geçen kış çok az yağmur yağdı.

İse Bağlacı

“ise” bağlacı genellikle cümlelerin arasında bir karşılaştırma olduğunda kullanılır.

• Benim çizimim daha kötü ise projede senin çizimini kullanmamız daha iyi olur.
• Senin saatinin kadranı büyük benim saatimin ise nabız ölçme özelliği var.

NOT: “ise” bağlacı ile ek fiilin şartı eki “-sa/ -se” birbirine karıştırılmamalıdır.

• Dolaptaki su soğuk senin aldığın suysa sıcak. (karşılaştırma anlamı olduğu için bağlaç)
• Dolaptaki su soğuksa bu suyu bırakıyorum. (şart anlamı olduğu için ek fiilin şartı)

Ama, Yalnız, Ancak, Fakat, Lakin, Oysa, Oysaki Bağlaçları

“ama, yalnız, ancak, fakat, lakin, oysa, oysaki” bağlaçları cümlelerde genellikle zıtlık bildiren ifadelerin arasında kullanılır.

• Senin sunumunda güzeldi ama Mehmet’in sunumu görsel açıdan seninkinden daha üstündü.
• Ödevimi hazırladım yalnız birkaç eksiği var.
• Marketten kuruyemiş alıyorum ancak misafirler gelene kadar kimse yemeyecek.
• Karşı sokakta bakkal var fakat istediğiniz ürünü bulamayabilirsiniz.
• Arabaları yıkamaya götürdük lakin yıkama cihazında bir sıkıntı çıktı.
• Salih’in bulduğu şiirler uzundu oysa benim şiirlerin tam istenilen uzunluktaydı.
• Marketten kakao aldım oysaki evde bir miktar kakao varmış.

Ya Bağlacı

“ya” bağlacı cümleye onay, veya soru anlamı katar.

• Buradan düştüğünü varsayıyorsun ya düşmediyse?
• Trafik kazası diyorlar peki ya trafik kazası değilse?

Ya…ya Bağlacı

“ya… ya” bağlacı cümledeki iki farklı ifadeden birinin seçilmesinde kullanılır.

• Dayımlara ya metroyla ya otobüs ile gideceğiz.
• Ya buradaki hataları düzelt ya projeyi sil ve yeniden yap.

Bir…bir Bağlacı

“bir… bir” bağlacı cümleleri veya kelime gruplarını birbirine bağlar.

• Bir yukarı çıkıyor bir aşağı iniyor.
• Bir oradayım bir buradayım.

Kimi…kimi Bağlacı

“kimi… kimi” bağlacı cümleleri veya kelime gruplarını birbirine bağlar.

• Bu düşünceleri kimi insanlar benimser kimi insanlar da bu düşüncelere karşı çıkar.
• Sınıftaki kimi öğrenciler bu ödevi ciddiye alırken kimi öğrenciler ödev için hiçbir uğraş göstermemiş.

Hem…hem Bağlacı

“hem… hem” bağlacı cümleye “birliktelik, eşitlik, karşıtlık” anlamları katar.

• Hem yorgunum hem dışarı çıkmak istiyorum.
• Okulda hem öğretmenime hem arkadaşlarıma veda ettim.
• Hem hata yapıyorsun hem de beni suçluyorsun.

Ne… ne Bağlacı

“ne… ne” bağlacı cümleye olumsuzluk anlamı katar. “ne… ne” bağlacının kullanıldığı cümleler yapı olarak olumlu anlam olarak olumsuzdur.

• Geçen hafta pazardan ne mandalina ne muz almışsın.
  • “Geçen hafta pazardan mandalina da muz da almamış.” anlamı çıkıyor.
• Ne kitap okuyorsun ne kursa gidiyorsun.
  • “Kitap okumuyorsun, kursa gitmiyorsun.” anlamı çıkıyor.
• İki yıl önce ne yüzmeye gittim ne işte çalıştım.
  • “İki yıl önce yüzmeye de gitmedim, işte de çalışmadım.” anlamı çıkıyor.