Bağıl Hareket

📅 18 Ocak 2019|01 Eylül 2022
Bağıl Hareket

Konu Özeti

Cismin konumunun veya hızının bir gözlemci tarafından yorumlanmasına bağıl hareket denir. Bu duruma örnek olarak bir otobüste giderken siz otobüsteki insanları duruyor olarak görürsünüz fakat dışarıdan bakan insanlar sizi belli bir hızda gittiğinizi görür. Bu durum hareketin göreceli olduğunu gösterir.

Bu konuda
  • Bağıl hızın tanımını ve özelliklerini
  • Duran ve hareketli ortamda sabit hızlı cisimlerin bağıl hareketini
öğreneceksiniz.
Instagram Logo
Bikifi Instagram'da

Bir cismin hareketi, gözlemcinin bulunduğu yere göre farklılık gösterebilir. Cismin konumunun veya hızının bir gözlemci tarafından yorumlanmasına bağıl hareket denir. Bu duruma örnek olarak bir otobüste giderken siz otobüsteki insanları duruyor olarak görürsünüz fakat dışarıdan bakan insanlar sizi belli bir hızda gittiğinizi görür. Bu durum hareketin göreceli olduğunu gösterir.

Sabit Hızlı Hareketlilerin Bağıl Hareketi

Hareketli cisim, hareketli bir gözlemci tarafından gözleniyorsa durum biraz daha değişiyor. Bu durumu açıklamak gerekirse bir araçta 90 km/s hızla gittiğinizi ve sizin yanınızdan aynı yöne doğru 100 km/s hızla başka bir aracın ilerlediğini düşünün. Yol kenarında duran birisi diğer aracı 100 km/s hızla gidiyor olarak görecek fakat siz onu çok yavaş ilerliyormuş gibi görürsünüz. Bunun nedeni sizin de bir hızınız var ve bu hız kadarını göremiyorsunuz, sizden ne kadar daha fazlaysa o kadarını görebiliyorsunuz. Siz bu gözlemde 100 km/s – 90 km/s = 10 km/s gibi yavaş bir hareket gözlemlersiniz. Bu durumda o aracın size göre hızı bağıl hız olur. Hareketli cisim ve gözlemci farklı doğrultuda da olabilir.

Bir A aracının kuzeybatı yönünde hızıyla, bir B aracının ise doğu yönünde hızıyla gittiğini varsayalım. Aşağıdaki şekilde araçların hızları vektör şeklinde gösterilmiştir ve araçların birbirine göre bağıl hızları bu vektörlerle bulunur. A aracındaki gözlemciye göre B aracının bağıl hızı , B aracındaki gözlemciye göre ise A aracının bağıl hızı olarak gösterilir. Gözlenen aracın hızından gözlemcinin hızını çıkardığımızda bağıl hızı elde ediyorduk, Bu durumda bağıl hız vektörlerde çıkarma işlemi yapıldığı gibi bulabiliriz.

Sabit Hızlı Hareketlilerin Bağıl Hareketi

Burada önemli bir nokta, birbirini gözlemleyen iki gözlemcinin bağıl hızları her zaman eşit büyüklükte fakat zıt yöndedir.

Bağıl hız vektörünün büyüklüğünü bulmak için kosinüs teoremi kullanılabilir.

Hareketli Bir Ortamdaki Sabit Hızlı Cisimlerin Bağıl Hareketi

Daha önceki örneklerde araçlar hareket ediyordu fakat içindekiler hareketsizdi, burada ise aracın içindekiler de hareket edecek. Araç ilerlerken içindeki kişinin zaten yere göre bir bağıl hızı oluyor. Eğer bu kişi aracın içinde harekete geçerse, normal yerde yürüdüğümüzde yere göre bağıl hızımız olduğu gibi bu sefer bu kişinin araca göre bir hızı oluyor. Bu hareketli kişinin araca göre bağıl hızı normal kendi hızı olurken yere göre bağıl hızı aracın ve kişinin hızlarının vektörel olarak toplamına eşit olur.

Bu durum nehirdeki kayık sorularındaki gibi de çıkabilir. Hızı olan akıntıya sahip bir nehirde kayık o akıntının etkisinde zaten bir bağıl hıza sahip olur. Kayık kendisi de bir doğrultuda hızıyla ilerlemek istediğinde, kayığın nehre göre bağıl hızı olur fakat kıyıdaki birine göre kayığın bağıl hızı akıntı ve kayığın hızlarının vektörel toplamıdır.

Hareketli Bir Ortamdaki Sabit Hızlı Cisimlerin Bağıl Hareketi

Nehir sorularında;

  • Suya göre hız, kayığın hızıdır.
  • Nehrin genişliği d ve karşıya varma süresi t veriliyorsa kayığın dikey hızına v=d/t işlemiyle ulaşabiliriz, oradan da açılı bir hız vektörü varsa açıya göre kendi hızını hesaplayabiliriz.
  • Sürüklendiği mesafeyi x kayığın yataydaki hızını ve akıntı hızını toplayarak geçen süreyle (t) çarptığımızda bulabiliriz.
Bu Yazıda Geçen Terimler
Benzer İçerikler
Newton’un Hareket Yasaları
Fizik

Newton’un Hareket Yasaları

İçeriğe Git>
Vektörler
Fizik

Vektörler

İçeriğe Git>
İtme ve Çizgisel Momentum
Fizik

İtme ve Çizgisel Momentum

İçeriğe Git>
Hareket ile İlgili Temel Terimler
Fizik

Hareket ile İlgili Temel Terimler

İçeriğe Git>
Düzgün Çembersel Hareket
Fizik

Düzgün Çembersel Hareket

İçeriğe Git>
Kuvvet ve Newton’ın Hareket Yasaları
Fizik

Kuvvet ve Newton’ın Hareket Yasaları

İçeriğe Git>
Copyright © 2024 Bikifi
Star Logo
tiktok Logo
Pinterest Logo
Instagram Logo
Twitter Logo