Avrupa’da Değişim Çağı
Ders Notuna git →
Osmanlı Devleti’nde Değişim
Ders Notuna git →
Osmanlı Devleti’nde İsyanlar ve Düzeni Koruma Çabaları
Ders Notuna git →
✍ PDF Çalışma Kaynakları
📘 Kurum: MEB – OGM Materyal
🔗 İndirme Linki: PDF Linki
📘 Kurum: MEB – OGM Materyal
🔗 İndirme Linki: PDF Linki
📝 Ünite Kazanımları
- 11.2.1. Avrupa düşüncesinde meydana gelen değişimleri ve bunların etkilerini analiz eder.
- a) Roma Katolik Kilisesi’nin kurduğu baskıya karşı gelişen fikrî-manevi (Rönesans-Reform, sekülerleşme), sosyal ve ekonomik (merkantilizm ve burjuva sınıfının güçlenmesi) değişimler ana hatlarıyla ele alınır.
- b) Öğrencilerin, modern devletler hukukunun ortaya çıkması sürecinde Vestfalya Barışı’nın sebep ve etki açısından analiz etmeleri sağlanır.
- c) Bilim Devrimi’nin Avrupa’da meydana getirdiği değişime değinilir.
- 11.2.2. Avrupa’daki gelişmelere bağlı olarak Osmanlı idari, askeri ve ekonomik yapısında meydana gelen değişimleri analiz eder.
- a) Coğrafi Keşifler’in ardından Avrupa’ya ve dünyaya yayılan değerli madenlerin ortaya çıkardığı ekonomik değişimin Osmanlı coğrafyasında enflasyona yol açtığı vurgulanır.
- b) Kapitülasyonların sürekli hale gelmesinin Osmanlı ekonomisine etkisine değinilir.
- c) Merkantilist ekonomi ve Askerî Devrim’in, Osmanlı Devleti’nin toprak düzenine ve buna bağlı savaş organizasyonunda yol açtığı zorunlu dönüşümler (Yeniçeri Ocağı mevcudunun artışı ve devşirme sisteminin sona ermesi; tımar sisteminin önemli birimlerce yitirilmesi ve ulufeli sipahi sisteminin bozulması) kısaca açıklanır.
- d) Öğrencilerin, Avrupa’nın değişen savaş stratejileri üzerine Osmanlı ordusunun kale kuşatmasında uzmanlaşırken meydan muharebelerinde tecrübe kaybetmesinin ve bunun etkilerini analiz etmeleri sağlanır.
- e) Osmanlı Devleti’nde artan savaş finansmanını karşılamak için alınan tedbirlere (vergilerin artırılması, iltizam ve mâlikâne sistemleri ve olağanüstü savaş vergileri) değinilir.
- 11.2.3. Osmanlı devlet idaresi ve toplum düzenindeki çözümleri önlemeye çabalarını analiz eder.
- a) XVII ve XVIII. yüzyıllarda gerçekleşen isyanlar (Celâlî ve Yeniçeri isyanları) kısaca ele alınır.
- b) İç siyasal karışıklıklara engel olmak amacıyla Ekber ve Erşed Sistemi’nin ihdasına değinildiği belirtilir.
- c) Layihadarlara sunulan çözüm önerilerine Koçi Bey Risalesi örneği üzerinden değinilir.
- ç) Lâle Devri olarak bilinen dönemdekiler yeniliklerin Osmanlı sosyal hayatındaki etkileri kısaca ele alınır.
- d) Avrupa’da matbaanın kullanılmaya başlanmasının bilginin yayılması ve bilgiye ulaşım açısından kolaylaştırıcı etkisine ve bunun sonucunda Osmanlı Devleti’nde Müslüman ve gayrimüslim matbaalarının kurulmasına değinilir.
- e) Osmanlı Devleti’nde ilim ve irfan geleneğini temsil eden kişilerden (Evliya Çelebi, Katip Çelebi vb.) örnekler verilerek, bu kişilerin Osmanlı ilim ve irfan geleneğindeki yerlerine ve kişisel iklim aramalarına değinilir.
- f) Öğrencilerin, 1595-1800 yılları arasında hüküm süren padişahların birinin idare tarzının dönemin bakış açısıyla değerlendirmeleri sağlanır.
