Mektup kişi, kurum ve kuruluşlar arasında iletişimi sağlayan en eski iletişim araçlarından biridir. Mektup kelimesi dilimize Arapçadan geçmiştir. Mektuplar; kalemle, daktiloyla elektronik cihazlarla yazılabilir. Çoğunlukla düz yazı şeklinde yazılır. Mektupları arkadaşlarımıza, ailemize; sevgi, dilek amacıyla yollayabiliriz. Bunların haricinde edebi mektuplarda roman, hikaye, şiir, deneme, gezi yazısı gibi türler içi içe olabilir.
Mektup Türleri
Mektuplar; özel mektup, edebi mektup, resmi mektup, iş mektubu ve açık mektup olmak üzere 5’e ayrılır.
Özel Mektup
- İnsanların ailesine, akrabalarına, arkadaşlarına yazdığı samimi içten mektuplara özel mektup denir.
- Özel mektupların içeriği sadece yazan kişiyi ve okuyucu kişiyi ilgilendirir.
- Özel mektup yazarken dikkat edilecek hususlar:
- Kağıdın sağ üst köşesine yer ve tarih yazılır.
- Mektup bir hitap sözüyle başlar.
- Mektubun sağ alt köşesinde yazan kişinin adı ve imzası, sol alt köşesinde adresi yer alır.
- Mektubu yazan kişi sonuç bölümünde genellikle sevgi, saygı ifadelerinde ve iyi dilekte bulunur.
Özel mektup örneği:
Edebi Mektup
- Özel mektuplara benzerlik gösteren edebi mektuplar, yazarlar ve şairlerin sanat, düşünce gibi konularda yazdıkları mektuplardır.
- Dönemin edebi ve sanatsal yönü tartışılır.
- Yazıldıkları dönem için belge niteliğindedirler.
- Edebi mektuplar eski dönemlerde mektubat (mektuplar) adıyla bilinir.
Resmi Mektup
- İnsanların; kurum, kuruluşlarla veya kurum, kuruluşların; kurum, kuruluşlar ile iletişimini sağlayan mektuplardır.
- Kullanılan üslup ciddi olmalıdır.
- alt makama yazılan mektupların sonunda “rica ederim”, üst makama yazılan mektupların sonunda ise “arz ederim” ifadeleri kullanılır.
İş Mektubu
- İnsanların; kurum, kuruluşlarla iletişime geçmek istediğinde yazılan mektuplara iş mektubu denir.
- Kullanılan üslup ciddi olmalıdır.
- İş mektubu türleri:
- Sipariş mektupları
- Satış mektupları
- Şikâyet mektupları
- Alacak mektupları
- Tavsiye mektupları
- Başvuru mektupları
Açık Mektup
Gazete ve dergilerde yayınlanan açık mektuplar, geniş kitleleri etkileyen bir görüşü, tezi, düşünceyi ifade eden yazılardır.
Mektup Yazma Aşamaları
- Amaç ve Muhatabı Belirleme
- İçeriği Belirleme
- Hitap İfadesini Yazma
- Kendini Tanıtma
- İçeriği Yazma
- Selam, Sevgi, Saygı İfadesi Kullanma
- Ad-Soyad, Tarih, İmza, Adres Yazma: Mektubun sağ üst köşesine tarih, sol alt köşesine adres yazılır. Sağ alt köşeye ad, soyad yazılır ve imza atılır.
- Dil, Yazım ve Noktalama Hatalarını Düzeltme
Dünya Edebiyatında Mektup
- En eski mektup örnekleri Mısır firavunlarına ve Hititlere aittir.
- Hz. Muhammed’in İslamiyet’i yaymak için Mısır, Habeşistan ve Bizans hükümdarlarına gönderdiği mektuplar türün bilinen örneklerindendir.
- Thomas More 1478-1535 yılları arasında Londra Kulesi’nde tutsakken kızına kömür parçası ile bir mektup yazmıştır.
- Lady Montagu 1717-1718 yılları arasında İstanbul’da yaşadıklarını “Türkiye Mektupları (Turkish Embassy Letters)” isimli mektuplarıyla İngiltere’deki dostlarına yollamıştır.
- Avrupa’da mektubun gelişmesi Rönesans’tan sonra gerçekleşmiştir.
- Fransa’da Mme de Sevigne, Voltaire, Rousseau önemli mektup yazarlarıdır.
- Mektup türünde yazılmış bazı romanlar:
- Balzac “Vadideki Zambak”
- Goethe “Genç Werther’in Istırapları”
- J. J. Rousseau “Nouvelle Heloise”
- Samuel Richardson “Pamela”, “Clarissa Harlowe”
Türk Edebiyatında Mektup
- Türk tarihindeki ilk mektup örnekleri Uygur prenslerinin yazdığı mektuplardır.
- Fuzuli’nin “Şikayetname” adlı eseri mektup türünün en çok bilinen örneklerinden biridir.
- Tanzimat döneminde mektup çevirileri yapılmıştır.
- Cumhuriyet dönemiyle beraber edebi mektuplar da çoğalmıştır.
- Türk edebiyatındaki önemli mektuplar ve yazarları:
- Namık Kemal “Hususi Mektuplar”,
- Muallim Naci “Muhaberat”, “Muhaverat”
- Ziya Gökalp “Limni ve Malta Mektupları”
- Cevat Şakir Kabaağaçlı “Mektuplarla Halikarnas Balıkçısı”
- Nazım Hikmet “Kemal Tahir’e Hapishaneden Mektuplar”
- Ahmet Hamdi Tanpınar “Antalyalı Genç Bir Kıza Mektuplar”, “Mektuplar”
- Cahit Sıtkı Tarancı “Ziya’ya Mektuplar”
- Abdülhak Hamid Tarhan “Mektuplar”
- Mektup türünde yazılmış romanlar:
- Halide Edip Adıvar “Handan”
- Hüseyin Rahmi Gülpınar “Mutallaka Sevda Peşinde”
- Reşat Nuri Güntekin “Bir Kadın Düşmanı”, “Sönmüş Yıldızlar”
- Yakup Kadri Karaosmanoğlu “Bir Serencam”
- Mektup türünde yazılmış hikayeler:
- Yakup Kadri Karaosmanoğlu “Milli Savaş Hikayeleri”
- Ömer Seyfettin “Bahar ve Kelebekler”, “Sivrisinek”
- Mektup türünde yazılmış gezi yazıları:
- Cenap Şahabettin “Hac Yolunda”, “Avrupa Mektupları”
- Ahmet Rasim “Romanya Mektupları”
- Mektup türünde yazılmış şiirler:
- Kemalettin Kamu “İzmir Yolunda Son Mektup”
- Orhan Veli “Oktay’a Mektuplar”
- Mektup türünde yazılmış denemeler:
- Nurullah Araç “Okura Mektuplar”
Kişisel Hayatı Konu Alan Metinler Konu Listesi
- Mektup
- Günlük
- Anı
- Biyografi
- Otobiyografi
- Gezi Yazısı
