Kimya Disiplinleri ve Kimyacıların Çalışma Alanları

Kimyanın çalışma alanları; biyokimya, analitik kimya, organik kimya, anorganik kimya, fizikokimya, polimer kimyası ve endüstriyel kimyadır.

Kimyanın ve Kimyacıların Başlıca Çalışma Çalışma Alanları

Kimya bilimi; maddenin yapısını, özelliklerini, birbiri ile olan etkileşimlerini ve etkileşimler sonucu meydana gelen değişimleri incelemektedir. Fakat bu oldukça geniş bir kapsama alanı meydana getirir ve kimya bilimi çeşitli alt dallara ayrılır.

Kimya Disiplinleri

Kimya bilimi biyokimya, analitik kimya, organik kimya, anorganik kimya, fizikokimya, polimer kimyası ve endüstriyel kimya olmak üzere yedi başlıca disipline ayrılır.

Organik Kimya

Temel yapısı karbon atomundan oluşan, karbon atomunun yanında, azot, fosfor gibi atomları da içeren bileşiklerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini inceleyen bilim dalıdır. Organik bileşikler çoğunlukla canlıların yapısında bulunur.

📚 Bilgi: Laboratuvar ortamında üretilen ilk organik bileşik üredir. Alman Kimyacı Friedrich Wöhler tarafından 1828 yılında üretilmiştir.

Petrol ve petrol ürünleri, boyalar, ilaçlar, plastikler, patlayıcıların eldesi, tepkimeleri ve özelliklerinin incelenmesi organik kimyanın ilgi alanıdır.

Anorganik Kimya

Genellikle karbon içermeyen, organik olmayan bileşiklerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini incelemektedir. Asitler, bazlar, tuzlar, mineraller, metaller ve ametaller gibi maddeler doğada nasıl oluşur, tepkimeleri nelerdir, kimyasal ve fiziksel özellikleri nedir gibi sorulara cevap arayan kimya disiplinidir.

Analitik Kimya

Maddenin kimyasal bileşenlerini, madde içeriklerindeki miktarları nitel ve nicel olarak inceleyen kimya disiplinidir.

Analitik kimya boya, ilaç, kozmetik, yakıt, gıda, çevre endüstrisi gibi birçok endüstriyel alanda; tıpta, arkeolojide, adli kimyada kullanılan bileşikleri nitelik ve nicelik olarak analiz eder.

Su, toprak, hava, kan, idrar, doku kalıntısı gibi madde örneklerinin yapısında bulunan kimyasal maddelerin tür ve miktarlarının saptanması analitik kimyanın ilgi alanıdır.

Nicel analiz: Bir maddeyi oluşturan bileşiklerin miktarını ölçmeye yarayan yöntemdir.

Nitel analiz: Bir maddenin hangi bileşenlerden oluştuğunu inceleyen yöntemdir.

Biyokimya

Canlıların yapısında gerçekleşen kimyasal olayları ve süreçleri inceleyen kimya disiplinidir. Solunum, sindirim, dolaşım, fotosentez gibi olayları inceler. Protein, karbonhidrat, DNA ve RNA gibi moleküllerin etkileşimlerini, yapısını ve oluşumlarını incelemektedir. Anorganik ve organik kimya tekniklerine biyokimyada başvurulmaktadır.

Fizikokimya

Kimyasal sistemlerin özellik ve davranışlarını inceleyen kimya disiplinidir. Sistemlerin özellikleri ve davranışları sonucu meydana gelen yasaları belirleyen bilim dalıdır. Sistemdeki ısı ve kimyasal iş dönüşümlerini, tepkime hızlarını ve tepkime mekanizmalarını matematiksel olarak ifade eden teoremlere dönüştürür. Fizikokimya; elektrokimya, termodinamik, kimyasal kinetik alanlarını da kapsar.

Polimer Kimyası

En küçük yapı birimi monomer olan moleküllerin çok sayıda bir araya gelmesi ile oluşan büyük moleküllere polimer denir. Polimerlerin oluşumunu, kullanım alanlarını, özelliklerini inceleyen kimya disiplinine polimer kimyası denir.

Nişasta, proteiner, DNA, Teflon, PVC, PET molekülleri polimerlere örnek verilebilir.

Endüstriyel Kimya

Kimyasal madde ve olayları kullanarak toplu üretimlerde ürünün verimini, kalitesini artırmak, maliyetini düşürmek için yapılan çalışmaları kapsayan kimyanın alt disiplinidir.

Endüstriyel kimya ile elde edilebilecek endüstriyel ürünün özellikleri kimyasal yöntemlerle tasarlanmaya çalışılır.

Çamaşır suyu, boya ve çimento gibi maddeler endüstriyel kimya ürünleridir.

Kimya Endüstrisi

İlaç

İlaçlar, doğal kaynaklardan veya sentez yoluyla elde edilen, canlılar üzerinde göstermiş etkiler amacıyla üretilen kimyasal maddelerdir. İlaç ham maddelerinin üretimi, ilaçların canlı vücuduna etkisinin incelemesinde kimya biliminden yararlanılır. Ek olarak ilacın araştırma, geliştirme, denetlemei onaylama, üretim, kalite kontrol gibi birçok aşaması da kimya biliminin alanına girer.

Gıda

Canlıların büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan besin maddeleri de kimyanın ilgi alanına girer. Besinlerin bileşenlerini, yapılarını ve bunlarda meydana gelen değişimler gibi alanları inceler. Aynı zamanda gıda kimyası gıdaların hazırlnaması, işlenmesi, korunması, ambalajlanması, depo edilmesi gibi konularla da ilgilenir.

Temizlik

Yüzyıllardır insanlar temiz ve sağlıklı bir yaşam ortamı için temizlik maddelerine ihtiyaç duyar. Kimya bilimi temizlik malzemelerinin üretimi, kullanım alanları ve koşulları, ambalajlanması, depolanması gibi konularla ilgilidir.

Sabun: Bitkisel ve hayvansal yağların NaOH(kostik) ve KOH (potas kostik) ile tepkimelerinden oluşan maddelerdir.

Katı sabun (beyaz sabun): C₁₇H₃₅COONa (sodyum stearat)

Arap sabunu: C₁₇H₃₅COOK (potasyum stearat)

Deterjan: petrolden elde edilir. sabunların etkisi soğuk sularda azalırken, deterjanın soğuk suda etkisi artmaktadır.

Petrokimya

Petrol, doğal gaz ve bunlardan elde edilen ürünlerle ilgilenen endüstri alanıdır. Petrol ve petrol ürünleri başka ürünlere fiziksel ve kimyasal yöntemler kullanılarak dönüştürülür. Bu dönüşümler sırasında sıvı ve gaz yakıtlar, gaz yağı, çözücüler, makine-motor yağları, asfalt-zift, parafin, hidrokarbonlar gibi ürünler elde edilir.

Boya Endüstrisi

Boyalar; inşaat, tekstil, gıda, ahşap, metal gibi çok çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Boyaların kullanıldıkları alanlara göre kimyasal yapıları farklılık gösterir. Bu kimyasalların eldesi, uygulanması ve bulunduğu ortamdan uzaklaştırılması işlemlerinde kimya biliminden yararlanılır.

Arıtım

Havanın, suyun ve toprağın çeşitli kirleticilerden temizlenmesi işlemine arıtım denir. Su, toprak ve hava analiz edilerek içerdikleri zararlı kimyasallar belirlenir. Bu zararlı kimyasalların uzaklaştırılmasında kimya biliminden yararlanılır. Bu alandaki çalışmalar kimyanın disiplini olan çevre ve su kimyasının da doğmasını sağlamıştır.

Kimya Alanı İlgili Meslekler

Kimya bilimi endüstriyel alanla yakından ilgili olduğu için birçok meslek alanının da doğmasını sağlamıştır.
Aşağıda başlıca kimya ile ilgili mesleklerden bahsedilmiştir.

Eczacı

Eczacılık ilaçların üretimi, geliştirilmesi, dağıtımı ve insan vücudundaki etkileşimlerini inceler. Eczacı ilaç ham maddelerinin elde edilmesi, ilaçların kimyasal, fiziksel ve biyolojik özelliklerinin incelenmesi, ilaç üretimi ve kullanılması konularında eğitim almış kişidir. Ayrıca ilaçları geliştiren, laboratuvarda hazırlayan, analizini yapan, doktorlar tarafından düzenlenen reçetelerdeki ilaçları hastaya temin eden kişidir.

Kimyager

Organik kimya, anorganik kimya, analitik kimya, biyokimya, fizikokimya gibi kimya bilimi konularında ileri düzeyde eğitim alan kimya bilimcileridir. Maddenin atom ve molekül yapısı, kimyasal özelliği, farklı maddelerle etkileşimi, yeni maddelerin oluşumu, yeni kullanım olanaklarının bulunması ve bu maddelerin kimyasal analizi konusunda laboratuvar çalışmaları yapan kişidir.

Kimya Öğretmeni

MEB tarafından onaylanan öğretim programları çerçevesinde kimya konusu ile ilgili bilgi, beceri, tutum ve davranışları öğrenci yaş düzeylerine uygun olarak çeşitli yöntemlerle kazandıran, kimya ile ilgili eğitim veren kişidir.

Kimya Mühendisi

Kimya biliminin yanında matematik, fizik, biyoloji, ekonomi, mühendislik bilimlerini birleştirerek endüstri,
teknoloji ve çevre problemlerinin çözümüne yönelik çalışmalar yapan mühendislik alanıdır. Kimya mühendisi, farklı sanayi dallarında kimyasal maddenin en ekonomik biçimde üretilmesi, geliştirilmesi, tesislerin tasarlanması, kurulması ve işletilmesi alanlarında çalışan kişidir.

Metalurji ve Malzeme Mühendisi

Bileşiminde metal bulunan maden filizlerinden metal ve alaşımlarının elde edilmesi, bunların çeşitli sanayi dallarında teknik ihtiyaçlara uygun olarak tasarlanması, geliştirilmesi, üretilmesi metalurji mühendisliğinin alanına girer. Polimer, seramik, cam, kompozit gibi malzemelerin üretimi, geliştirilmesi, özelliklerinin tespiti ve testi gibi konular ise malzeme mühendisliği ilgi alanına girer. Metalurji ve malzeme mühendisi bu alanlarda çalışan kişidir