Günlük hareketlerimizi yapabilmemiz için destek ve hareket sistemimizin sağlıklı olması gerekir. Ancak bazı durumlarda çeşitli rahatsızlıklarla karşılaşabiliriz. Bu rahatsızlıkların en yaygın olanları kırık, çıkık, burkulma, menisküs yırtığı ve eklem rahatsızlıklarıdır.
Kırık
Ani ve sert darbeler veya sürekli tekrarlayan küçük darbeler sonucu kemiklerin bütünlüğünün bozulmasına kırık denir. Kırık oluştuğunda genellikle ağrı, şişlik ve morarma gibi belirtiler ortaya çıkar. Kırık oluşan bölgeyi hareket ettirmemeli ve hemen sağlık görevlilerine haber vermeliyiz. Özellikle trafik kazası veya spor sırasında bu tür durumlarla sıkça karşılaşılır.
Çıkık
Eklem bölgesinde, kemiklerin normal yerlerinden çıkarak kalıcı olarak ayrılması durumuna çıkık denir. Çıkık durumlarında şiddetli ağrı ve şişlik görülür, hareket etmek zordur veya imkânsız hale gelir. Bu durumda yapılması gereken, çıkığın olduğu bölgeyi sabit tutmak ve hızlı bir şekilde sağlık kuruluşuna gitmektir.
Burkulma
Ani ve kontrolsüz hareketler sonucunda eklem bölgesindeki bağların zarar görmesine burkulma adı verilir. Özellikle ayağımızın ters dönmesi gibi durumlarda sıkça yaşanır. Burkulan bölgede şişlik ve ağrı meydana gelir. Bu durumda ekleme buz uygulamak ve yük bindirmeden dinlenmek önemlidir. Spora başlamadan önce ısınma hareketleri yapmak burkulmaları önleyebilir.
Menisküs Yırtığı
Menisküs, diz ekleminde kemikler arasında yastık görevi yapan kıkırdak bir yapıdır. Sert ve ani hareketler ya da dize alınan darbeler sonucu menisküs yırtığı oluşabilir. Bu durum, dizde ağrıya ve hareket kısıtlığına yol açar. Menisküs yırtıklarında genellikle ameliyatsız tedaviler tercih edilir ancak ciddi durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
Eklem Rahatsızlıkları
Eklemler, vücudumuzun hareket etmesini sağlayan yapılardır. Özellikle yaşlanma, aşırı kullanım veya travmalar sonucunda çeşitli eklem rahatsızlıkları meydana gelebilir. Bunlardan biri eklem romatizmasıdır. Eklem romatizmasında hareket kısıtlanır, ağrı oluşur ve eklemde şekil bozuklukları görülebilir. Eklem sağlığı için düzenli hareket etmek ve sağlıklı beslenmek önemlidir.
Destek ve Hareket Sisteminin Sağlıklı Yapısının Korunması
Destek ve hareket sistemimizin sağlıklı olması için beslenmemize ve hareket alışkanlıklarımıza dikkat etmeliyiz. Sağlıklı bir destek ve hareket sistemi için şunları uygulamalıyız:
- Dengeli Beslenme: Kemik ve kaslarımız için kalsiyum, protein, vitamin ve mineraller içeren besinleri tüketmeliyiz. Özellikle süt, peynir gibi kalsiyum içeren gıdalar kemiklerimizi güçlendirir.
- Düzenli Fiziksel Aktivite: Spor yapmak ve düzenli hareket etmek, kemiklerin güçlenmesini ve kasların esnekliğini sağlar. Koşmak, yürümek ve yüzmek gibi aktiviteler hem sağlıklı kalmamıza hem de eklemlerimizin düzgün çalışmasına yardımcı olur.
- Duruş (Postür): Günlük hayatta otururken, ayakta dururken veya yük kaldırırken düzgün duruşa dikkat etmek gerekir. Yanlış duruşlar, omurga ve eklemler üzerinde fazladan yük oluşturabilir ve sağlık sorunlarına yol açabilir.
Destek ve Hareket Sistemi için Önemli Hormonlar ve Besinler
- Büyüme Hormonu: Kemik, kas ve kıkırdak dokularımızın gelişimi için önemlidir.
- Kalsitonin ve Parathormon: Kemiklerdeki kalsiyum miktarını dengeler.
- Östrojen ve Testosteron: Ergenlik döneminde kemik ve kas gelişimini hızlandırır.
- Vitaminler:
- A Vitamini: Kas gelişimini destekler.
- D Vitamini: Kemik gelişimi için gereklidir.
- C Vitamini: Kemik dokusunu güçlendirir ve destekler.
Uyarı: Vitaminlerin doktor tavsiyesi olmadan fazla tüketilmesi zararlı olabilir. Aşırı vitamin kullanımı, sağlık sorunlarına yol açabileceği için vitamin takviyesi almadan önce mutlaka bir uzmana danışmalısınız.
