Derişimle İlgili Hesaplamalar

📅 11 Şubat 2019|15 Ekim 2022
Derişimle İlgili Hesaplamalar

Konu Özeti

Sıvı çözeltiler gerekli durumlar için farklı farklı yoğunlukta oluşturulabilir. Bu sayede bir çok şey hazırlamak mümkün hale gelir. Elimizde bulunan kimyasal maddelerle istenilen derişimde, istenilen mililitrede çözeltiler hazırlanabilmektedir.

Bu konuda
  • Çözeltilerin karıştırıldığı durumlarda molarite, molalite ile kütle ve hacim yüzdelerini hesaplamayı
öğreneceksiniz.
Instagram Logo
Bikifi Instagram'da

Sıvı çözeltiler gerekli durumlar için farklı farklı yoğunlukta oluşturulabilir. Bu sayede bir çok şey hazırlamak mümkün hale gelir. Elimizde bulunan kimyasal maddelerle istenilen derişimde, istenilen mililitrede çözeltiler hazırlanabilmektedir. Bunu yapabilmemiz için bazı adımların dikkatli şekilde izlenmesi gerekmektedir.

  • Çözünecek katı madde hassas terazi yardımıyla tartılır.
  • Tartılan madde ölçülü balon jojeye konulur.
  • Balon jojenin içerisine katı maddeyi çözmek için bir miktar saf su konulur ve dikkatlice çalkalanır.
  • Katı maddenin tamamının çözündüğünden emin olduktan sonra balon jojenin ölçü çizgisine istenilen seviyeye kadar su eklenir.
  • Balon jojenin ağzı kapatılır, daha sonra üzerine çözeltinin hazırlandığı tarih, çözeltinin cinsi ve derişimi yazılarak etiketlenir.

Molarite Hesaplamaları

Örnek Soru

CaBr ile hazırlanan 600 mililitre çözeltinin derişiminin 0,5 molar olduğu biliniyor. Buna göre, çözelti hazırlamak için kullanılan CaBr kütlesi kaç gramdır? (Ca: 40, Br: 80)

Çözüm

  • 600 mL = 0,6 L
  • 1 mol CaBr 200 gram ise;
  • 0,3 mol CaBr x gramdır
  • x= 60 gramdır

Yukarıdaki soruda çözeltiyi hazırlamak için kullanılan madde miktarını sormaktadır. Sorunun çözümünü yaparken öncelikle verilen çözeltinin mililitre cinsinden mi yoksa litre cinsinden mi verildiğine dikkat etmek gerekir, eğer başka bir birimde verilmiş ise mL cinsine çevrilmesi gerekmektedir. Molarite değeri çözünenin mol miktarının çözeltinin hacmine oranı eşitliğini kullanarak çözünen maddenin mol sayısını bulabiliriz. Çözünen maddenin mol sayısını bulduktan sonra bir molün kaç gram olduğunu bulmalıyız. Daha sonra çözünen maddenin mol sayısını bulmak amacıyla oran kurulur. Sonuca ulaşılır.

Farklı hacim ve derişimlerdeki aynı tür çözeltiler karıştırıldığında çözeltilerin molaritesi ile hacimleri çarpımlarını topladığımızda oluşacak çözeltinin molaritesi ile hacminin çarpımına eşit olacaktır.

M1V1+M2V2+M3V3+…=MsonVson

Örnek Soru

4 molarlık 300 mL KCl çözeltisi ile 3 molarlık 200 mL KCl çözeltisi karıştırıldığında oluşan yeni çözeltinin molaritesi kaç olur?

Çözüm

Çözeltilerin molaritesi ve hacimleri verilmiş. İki çözeltinin hacimlerini toplayarak oluşan yeni çözeltinin hacmini buluruz. Bunları formülde yerine koyarak yeni çözeltinin molaritesine ulaşırız.

  • M1V1+M2V2=MsonVson
  • 4.300+3.200=Mson.500
  • 1800=Mson.500
  • Mson=3,6M

Deriştirme – Seyreltme Problemleri

Herhangi bir çözeltide suyun bir kısmının buharlaştırılması ya da çözeltiye bir miktar daha çözünen madde eklenmesiyle çözeltinin molar değişiminin artırılması işlemine “deriştirilme” denilmektedir. Hazırlanmış çözeltiye çözücü (genellikle su) eklenmesiyle molar derişimin değişmesine “seyreltilme” denilmektedir.

Madde miktarı değiştirilmeden çözeltinin hacmi değiştirildiğinde, mol sayısı değişmeyeceğinden olur.

olduğundan

M1V1=M2V2 bağıntısı elde edilir.

Örnek Soru

500 mililitre suda 2 mol Ca(NO) çözülüyor. Daha sonra aynı sıcaklıkta su eklenerek toplam hacim 4 litreye çıkarılıyor. Buna göre elde edilen çözeltinin derişimi kaç molardır?

Çözüm

  • molar
  • molardır

Yukarıdaki soruda öncelikle dikkat edilmesi gereken verilen çözeltinin birimidir. Daha sonra molariteyi bulmak için çözünenin mol sayısı çözeltinin hacmine bölünür. Böylece molarite değeri bulunur. Sonra yukarıda belirttiğimiz formülü kullanmalıyız.() Burada yapılan işlemler sonucunda değeri 0,5 molar çıkmaktadır.

Molalite Hesaplamaları

Bir kilogram çözücü içerisinde çözünmüş maddenin mol sayısına molalite denildiğini daha önce öğrenmiştik. Örneğin 1 molal sodyum klorür (NaCl) çözeltisi hazırlamak için 1000 gram (1 kg) su içerisinde 1 mol madde çözünmesi gerekir. Molarite ile molalite arasında iki önemli fark bulunur. Molalitede çözelti yerine çözücü, hacim yerine kütle kullanılır.

Örnek Soru

500 gram suda 49 gram çözülerek bir çözelti hazırlanıyor. Buna göre, Çözelti derişimi kaç molaldır?(H: 1, O: 16, S: 32)

Çözüm

  • Soruyu çözerken ilk olarak maddesinin mol miktarı bulunmalıdır. Bunu şöyle buluruz;
  • mol
  • molal

Kütlece Yüzde Derişim Hesaplamaları

100 gram çözeltideki çözünen maddenin gram cinsinden değerine kütlece yüzde derişim denir. Kütlece yüzde derişim= formülü ile hesaplanmaktadır.

Örnek Soru

Kütlece %20’lik 100 gram alkol çözeltisinde 10 gram alkol ve 15 gram su eklendiğinde oluşan çözeltide kütlece alkol yüzdesi kaç olur?

Çözüm

  • Çözeltideki alkol miktarı =
  • gr alkol vardır
  • yani %24’lük alkol çözeltisi oluşur.

Kütlesi ve kütlece yüzde derişimleri bilinen iki veya daha fazla çözelti karıştırıldığında her çözeltinin kütle ve derişimleri çarpımını topladığımızda son durumda oluşacak olan karışımın kütle ve derişim çarpımına eşit olacaktır.

m1.Y1+m2.Y2+m3.Y3+…=mson.Yson

Örnek Soru

Kütlece %20’lik 150 gram tuz çözeltisi ile kütlece %40’lik 250 gram tuz çözeltisi karıştırıldığı zaman elde edilecek karışımın kütlece % derişim kaç olur?

Çözüm

Çözeltilerin kütleleri ve kütlece yüzde derişimleri verilmiş. Çözeltilerin kütlelerini toplayarak karışımın toplam kütlesini de buluruz. Bunları formülde yerine koyarak karışımın kütlece yüzde derişimine ulaşırız.

  • m1.Y1+m2.Y2=mson.Yson
  • 150.20+250.40=400.Yson
  • 3000+10000=400.Yson
  • 13000=400.Yson
  • Yson=%32,5

Bir çözeltinin kütlece yüzde derişimi, yoğunluğu ve çözünenin molekül ağırlığı biliniyorsa molaritesi aşağıdaki eşitlikle bulunabilir.

    • M= molarite (mol/L)
    • d= öz kütle (g/mL)
    • Y= çözeltinin kütlece yüzde derişimi
    • =çözünenin molekül ağırlığı (g/mol)

Örnek Soru

Öz kütlesi 1,5 g/mL olan kütlece %12,6’lık olan HNO3 çözeltisinin molaritesini hesaplayınız. (HNO3:63 g/mol)

Çözüm

  • formülü kullanılmalıdır.
  • Molardır

Hacimce Yüzde Derişim Hesaplamaları

Sıvı-sıvı karışımlar için derişim birimi olarak genellikle hacimce yüzde derişim kullanılır, birimi yoktur.

Hacimce yüzde derişim= şeklinde hesaplanmaktadır.

Örnek Soru

Hacimce %60’lik etil alkol içeren kolonya elde etmek için aynı sıcaklıkta 150 gram etil alkole kaç mL su eklenmelidir? Çözeltinin nasıl hazırlanacağını açıklayınız.

Cevap

  • (işlemin devamında 10 ile sadeleştirme yapılmıştır.)
  • , 100 gr su eklenmelidir.

Hazırlanacak çözeltide kullanılacak etil alkol balon joje içerisine konulur. 150 gram etil alkolün üzerine 100 gram daha su eklenerek çözelti hazırlanır. İyice karıştırılır. Daha sonra üzerine etiket yapıştırılır. Hazırlanan çözeltinin % kaçlık olduğunu ve hazırlandığı tarihini – saatini yazmak gerekmektedir.

Mol Kesri

Çözeltiyi oluşturan bileşenlerden herhangi birinin mol kesri bulunurken bileşenin mol sayısı o çözeltiyi oluşturan tüm bileşenlerin mol sayıları toplamına oranlanır. X ve Y’den oluşan çözeltide bileşenlerin mol kesri aşağıdaki formülle hesaplanır.

  • Bir çözeltideki tüm bileşiklerin mol kesirlerinin toplamı 1’e eşittir.

PPM (Milyonda Bir)

Herhangi bir karışımdaki toplam madde miktarının milyonda 1 birimlik kısmına 1 ppm denir. 2 ppm Pb+2 demek 1 litre suda 2 mg Pb+2 var demektir. bağıntısı ile hesaplanmaktadır.

Örnek Soru

5 kilogramlık eter+su karışımında eterin değişimi 2ppm’dir. Buna göre çözeltideki eterin kütlesi kaç miligramdır?

Çözüm

  • 6kg= 6000g= 6×106 mg bu değer formülde yerine konulacak olursa;
Benzer İçerikler
Kimyasal Tepkimelerde Hesaplamalar
Güncel
Kimya

Kimyasal Tepkimelerde Hesaplamalar

İçeriğe Git>
Mol Kavramı
Güncel
Kimya

Mol Kavramı

İçeriğe Git>
Homojen Karışımlar ve Özellikleri
Güncel
Kimya

Homojen Karışımlar ve Özellikleri

İçeriğe Git>
Karışımlar Anahtar Kavramlar ve Soru Çözümü
Güncel
Kimya

Karışımlar Anahtar Kavramlar ve Soru Çözümü

İçeriğe Git>
Çözeltinin Koligatif Özellikleri
Güncel
Kimya

Çözeltinin Koligatif Özellikleri

İçeriğe Git>
Basit Formül ve Molekül Formülü
Güncel
Kimya

Basit Formül ve Molekül Formülü

İçeriğe Git>
Copyright © 2024 Bikifi
Star Logo
tiktok Logo
Pinterest Logo
Instagram Logo
Twitter Logo