Her bilim dalında olduğu gibi kimyanın da bilim olmasında temel yasalar vardır. Konumuz gereği inceleyeceğimiz ve kimyayı uygularken aklımızda bulunması gereken kimyasal yasalar; kütlenin korunumu kanunu, sabit oranlar kanunu, katlı oranlar kanunu ve hacim oranları kanunu olmak üzere 4 tanedir.
Sabit Oranlar Kanunu (Joseph Proust)
Bir bileşiği oluşturan elementler arasında sabit ve değişmeyen bir birleşme oranı vardır. Buna sabit oranlar kanunu denir.
🧪Örnek: SO3 bileşiği 32 gram kükürt ve 48 gram oksijenden meydana gelmektedir – sabit oranı (mS/mO) 2/3’tür.
Katlı Oranlar Kanunu (John Dalton)
Aynı elementlerden oluşan iki bileşikte elementlerde birinin miktarı sabit iken diğerinin miktarları arasındaki orana katlı oran denir. Bu oran hem kütle oranı hem de atom sayıları arasındaki orandır.
Bileşik Çiftlerinin Katlı Oranları: Katlı oranın uygulanabilmesi için bileşiklerin iki elementten oluşması, element türleri aynı olmalı ve basit formüllerinin farklı olması gerekir. “CO – CO2, N2O – N2O3, NO2 – N2O5” gibi bileşiklerde katlı oranlar yasası uygulanabilir.
🧪Örnek: SO2(kükürt dioksit) ve SO3(kükürt trioksit) bileşiklerinde Aynı miktarda kükürtle birleşen oksijen miktarları arasındaki oran 2/3’tür.
☝ Uyarı: Bu yasa deneysel olarak bulunmamış, Dalton, kendi oluşturduğu Dalton Atom Teorisinden yola çıkarak bu kanuna ulaşmıştır. Günümüzdeki kimyacılar tarafından kabul görmüştür. Böylece Dalton Atom Teorisi güçlenmiştir.
Kütlenin Korunumu Kanunu (Antoine Lavoisier)
Lavoisier; kimyasal bir tepkimeye giren maddelerin kütleleri toplamının, tepkime sonucu oluşan ürünlerin kütleleri toplamına eşit olduğunu bulmuştur. Bu yasaya kütlenin korunumu yasası denir.
📜 Ek Bilgi 📜
Sabit Hacim Oranları Kanunu (Gay Lussac)
Kimyasal bir tepkimeye giren gazlarla, tepkimede oluşan gaz halindeki ürünlerin aynı koşullarda (aynı sıcaklık ve basınç) hacimleri arasında sabit bir oran vardır. Gay-Lussac tarafından önerilmiştir ve yalnız gazlara uygulanabilmektedir.
🧪Örnek: N2(g) + 3H2(g) 2NH3(g)
🔥 Çözüm: 1 Hacim + 3 Hacim 2 Hacim
