Zaitsev kuralını; 2 Temmuz 1841 – 1 Eylül 1910 tarihlerin arasında yaşamış olan “Alexander Mikhaylovich Zaytsev” adlı Rus kimyager önermiştir. Zaytsev, Rusya’nın Kazan şehrinde doğmuştur. Babası bir tüccardı ve genel olarak çay, şeker ticaretiyle uğraşmaktaydı, oğlunun da kendisi gibi tüccar olmasını istiyordu. Akrabalarından gelen baskı sonucunda oğlunun Kazan Üniversitesinde iktisat okumasına izin verdi. Belki de bu olay Zaytsev’in hayatında büyük bir dönüm noktasıydı. O yıllarda Rus üniversitelerinde hukuk ve ekonomi eğitimi alan her öğrencinin iki yıllık bir kimya dersi alması zorunlu olan bir sistem vardı. O dönemde ünlü bir kimyager olan Alexander Mikhaylovich Butlerov’un doktora öğrencisi olmaya hak kazandı. Alexander Butlerov aynı zamanda Markovnikov kuralını bulan Vladimir Markovnikov’un da doktora danışmanıydı. Babasının ölümü üzerine Zaytsev 1862’de diplomasını aldı ve kimyasal çalışmalarını ilerletmek için hemen Avrupa’ya geçti. Paris’te Charles Adolphe Wurtz (Wurtz sentezini bulan kişi) ile birlikte çalıştı.
Zaytsev eleme reaksiyonlarında tercih edilen alken ürünlerini tahmin etmek için kullanılan bir kuraldır. Bu kurala göre “En yüksek miktarda oluşan alken, en az hidrojen ikame edicisine sahip olan β-karbondan hidrojenin çıkarılmasına karşılık gelen miktardır.” Daha genel olarak, Zaitsev’in kuralı, bir eleme reaksiyonunda en çok ikame edilen ürünün en kararlı ve dolayısıyla en çok tercih edilen ürün olacağını tahmin eder.
Zaitsev kuralını ayrılma tepkimesi veren her yerde uygulayabiliriz. Alkollerden su ayrılması tepkimesi de buna bir örnektir. Zaitsev kuralına göre eliminasyon tepkimelerinde bileşikten hidroksil ayrılırken bu grubun bağlı olduğu karbon atomuna komşu olan karbon atomlarından hidrojeni az olandan da hidrojen atomu ayrılmaktadır.
