Narsist Kelime Anlamı
Narsist kelimesi, TDK tarafından Türkçeye “özsever” olarak çevrilmiştir. Narsist; abartılı bir öz-önem duygusuna sahip olan ve aşırı derecede benmerkezci olan kişilere denilmektedir. Bir diğer anlamı ise; fiziksel görünüşü ile aşırı ilgilenen kişidir.
Narsistlik, bir kişilik bozukluğudur. Narsist olan kimselerde özellikle abartılı bir kendini beğenmişlik duygusu, kendisine sürekli hayranlık duyulması ihtiyacı, başkaları için empati eksikliği, başarılardan aşırı gurur duyma ve küçümseyen veya tepeden bakan tutumlar gözlemlenmektedir. Bu özellikler narsist kişilik bozukluğunun temel özelliklerden olmakla beraber açık veya gizli kalabilirler. Ayrıca narsist kişilerin görkemli fantezileri olabilir ve özel muameleyi hak ettiklerini düşünebilirler. Kendilerine karşı aşırı hayranlık duyulması ve ilgi gösterilmesini aramaya meyillidirler ve eleştiriye veya yenilgiye tahammül etmekte güçlük çekerler.
Avrupa ve ABD genelinde yapılan çalışmalar; görülme sıklığının yüzde 0 ile 6.2 arasında olduğunu ve erkeklerde görülme oranının kadınlara göre daha fazla olduğunu göstermiştir.
Narsist Özellikleri
DSM-5’e göre narsisistik kişilik bozukluğu olan bireylerin aşağıdaki özelliklerden beş veya daha fazlasını sergilemesi gerekir;
- Kişinin kendisini her konuda eşsiz görmesi
- Sürekli sınırsız başarı, güç, güzellik veya ideal aşk düşünceleri
- Kişinin özel olduğuna ve yalnızca özel kişi veya kurumlar tarafından anlaşılabileceğine inanması
- Başkaları tarafından sürekli hayran olunma, beğenilme ihtiyacı
- Özel muamele gösterilmesi gerektiği düşüncesi
- Başkalarının sömürmek
- Empati eksikliği
- Başkalarını kıskanmak
- Kibirli davranış veya tutumlar
Narsist kişiler basit eleştirilerden veya yenilgilerden fazlasıyla etkilenebilirler. Bu nedenle böyle durumlarda öfke ile tepki vermeleri beklenir. Bununla birlikte eleştiride sonra bu kişilerin sosyal ortamlardan kaçınma veya sahte alçakgönüllülük gibi tepkiler verdiği de gözlemlenmektedir.
Narsisizmin Türleri
İki tür narsisizm bulunmaktadır:
- Büyüklenmeci (açık) narsizim= Dışa dönüklük, kendine güven, dikkat arama ve saldırganlık ile kendini gösterir.
- Savunmasız (gizli) narsizm= İçe dönüklük, yüksek hassasiyet, olumsuz duygular ve sürekli tanınma ve güvence ihtiyacı ile kendini gösterir.
Narsist Kişilik Bozukluğu Nedenleri
Bu konu ile ilgili olarak tam araştırma yapılmamakla birlikte biyolojik ve çevresel faktörlerin narsist kişilik bozukluğunun oluşmasında etkili olduğu gözlenmiştir.
Günümüze kadar yapılan araştırmalar genetik özelliklerle birlikte aile yapıları ve sosyal/kültürel ortamlar da narsist kişileri etkilemektedir. Örneğin; ebeveynlik açısından yoğun bir şekilde rekabet ve başarıya odaklanmak narsisizmi besleyebilirken sıcaklık, şefkat ve çocukların sadece ellerinden gelenin en iyisini yapmalarını beklemek sağlıklı gelişimi teşvik edebilir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Narsistik kişilik bozukluğunun tedavisi zordur fakat imkansız değildir. Narsistik kişilik bozukluğu olan hastalarla çalışmak üzere eğitilmiş bir terapist ile kişi tedavi edilebilir.
Terapi, narsistik kişilik bozukluğu olan kişilerin kendileri ve başkalarıyla daha şefkatli bir şekilde ilişki kurmayı öğrenmelerine yardımcı olabilir.
