Üniversite tercihlerinin yapıldığı günlerde birçok kişi; istediği programın tutup tutmayacağını, nasıl bir tercih sırasının en iyisi olduğu sorusu sormaktadır. Okullarımızın veya diğer eğitim kurumlarının rehberlik servisleri, bu konuya yetişmekte veya ihtiyacı olan herkesi bilgilendirmekte zorlanıyorlar.
3 SBS sınavına ve YGS-LYS sınavlarına girmiş birisi olarak bir çok defa tercih yapma deneyimi yaşadım ve çoğunda bana yardım edecek veya benimle görüşlerini paylaşacak öğretmenlerden birisini bulamadım; ancak benim senaryomda yapacağım tercihler zaten önceden belirlenmişti ve başarı sıralamam tercihlerimi destekleyen bir konumdaydı. Kısacası rehberlik servisine kritik seviyede ihtiyacım yoktu.
Lisede eğitim gördüğüm süre boyunca her yıl üniversite sınavlarını ve bu sınavlar hakkında her şeyi takip etmeye çalıştım. Çeşitli araştırmalar yaptım, ÖSYM kılavuzlarında zaman geçirdim ve sonunda bu bilgilerin birikimi olarak şu anda bu yazıyı okuduğunuz siteyi ortaya çıkardım.
Size bugüne kadar edindiğim bilgi birikimlerini aktarmak istiyorum, hatalı olduğum veya aklınıza takılan yerler varsa aşağıdaki yorum kısmından bilgi alışverişine devam edebiliriz. Çok fazla bir yoğunluğum olmadıkça yorumları her gün kontrol etmeye çalışıyorum.
Yerleştirme Sistemi Nasıl Çalışıyor?
Yerleştirme sistemi sizin tercihinize göre sizi boş olan programa yerleştiren sisteme denmektedir. Yerleştirme sistemi şu şekilde çalışmaktadır; (örnek senaryomuz mf -sayısal- puan türü içindir)
- MF puan türündeki her öğrenci yerleştirme başarı sıralamasına göre sıralanır.
- Sistem 1. öğrenciden başlayarak her öğrenciyi sırayla tercihlerine yerleştirmeye başlar.
- Sistem, yerleştirmek üzere olduğu öğrencinin ilk tercihine bakar. Eğer ilk tercihindeki program boştaysa öğrenci ilgili bölüme yerleştirilir.
- Eğer öğrencinin ilk tercihindeki programın kontenjanı doluysa öğrencinin ikinci tercihine bakılır.
- İkinci tercih için de 2 olası durum söz konusudur. Öğrenci ya o bölüme yerleştirilir ya da kontenjan yetersizliğinden ötürü bir sonraki tercihi değerlendirilmeye alınır.
- Öğrencinin tercih listesi bitene veya öğrenci bir bölüme yerleştirilinceye kadar bu döngü devam eder.
- Döngü sonucunda sistem bir sonraki öğrenciye geçer ve o öğrenci için de aynı adımlar uygulanır.
Yerleştirme sistemi temel olarak bu şekilde çalışıyor. Sınav sisteminin değişmesine göre yerleştirme sistemlerinin algoritmaları da ufak tefek değişikler gerçekleşebiliyor.
Başarı Sırası mı Önemli Taban Puan mı?
Kısa cevap: Başarı sırasına göre tercih listesini oluşturmanız daha önemli
Neden Peki?
Yerleştirme sisteminin nasıl çalıştığını yukarıda okudunuz. Yerleştirme sistemi tamamen başarı sıralamasına göre sizi sıralıyor ve yerleştirme listesine ekliyor.
Puanların amacı sizi başarı sıralamasında bir sıraya koymaktır. Yani bu yıl 250 puan alan öğrenci de 35000. olabilir, 400 puan alan bir öğrenci de 35000. olabilir. Burada önemli olan kaç puan ile 35000 olmak değil; 35000. olmanın kendisidir. Kısaca şöyle diyebiliriz:
“Puanlar sizi sıralamak için, başarı sıralaması da sizi yerleştirmek içindir.”
Örnek senaryolu anlatımımız için şu yazımıza bakabilirsiniz. Yani üniversite puanları kategorisinde gezinirken tercih listenizi taban puanlara bakarak değil başarı sıralamasına bakarak karar verin.
Program Nedir?
Bu yazıda program diyerek atıfta bulunduğum terim, üniversite bölümleridir. Program olarak bahsetmek kafa karışıklığını daha giderici bir terim olmasından ötürü bu yazıda üniversite bölümü yerine program diyerek bahsetmekteyiz.
Programların Başarı Sırası Nelere Bağlıdır?
Programların başarı sıralaması değişimi aslında çok basit bir ilişkiye dayanmaktadır: “ARZ – TALEP” ilişkisine.
Arz olarak bahsettiğimiz kavram programın kontenjan sayısıdır. Talebin sabit olduğu ortamda kontenjan arttıran bir programın başarı sıralaması haliyle düşüş gösterir.
Talep olarak adlandırdığımız kavram ise; öğrencilerin programa olan ilgisidir. Bir programı daha çok kişi isterse programın başarı sıralamasında bundan kaynaklı bir artış meydana gelmesi çok doğaldır.
Yani geçmiş yıllardaki dalgalanmalara bakarak tercih listenizi oluşturmanız gerekmektedir. Geçmiş yıllardaki dalgalanmaları gösterecek çok güzel bir sistemimiz mevcuttur. Bu sisteme gitmek için tıklayın.
Programların Belirli Bir Taban Puanı veya Başarı Sıralaması Var Mı?
Hukuk, mühendislik, mimarlık, tıp ve öğretmenlik programları dışındaki diğer programlarda böyle bir sınırlandırma bulunmamaktadır. Ancak bu sınırlandırma ÖSYM tarafından konulmuş bir alt limit olarak bulunmaktadır. Daha detaylı açıklama için aşağıdaki tabloyu inceleyebilirsiniz.
Üniversiteler sadece kontenjan sayılarını azaltıp arttırabilirler. Yani üniversitenin kendisi tarafından belirlenen bir limit yoktur. Örneğin bir üniversite “bizim bölümümüz ilk 5000 bindeki öğrencileri alacak” şeklinde bir kural koyamaz.
Üniversite taban puanları veya başarı sıralamaları, yerleştirme sisteminin mantığından ötürü tamamen öğrencilerin gösterdiği ilgi ve üniversitenin açtığı kontenjan tarafından belirlenir ve her yıl önceki yıllara göre oynama yapar.
Doğru Bir Tercih Listesi Nasıl Oluşturulmalıdır?
Güzel bir tercih yapmanın altında yazdığınız programları sevmektir. Yani en önemli nokta istediğiniz programları seçmektir. Puanınız iyi diye tıp veya hukuk okumak zorunda değilsiniz. Tabi ki tıp veya hukuk okumak istiyorsanız o alanları tercih etmeniz gerekiyor.
Unutmayın her bölümün iyi ve kötü yanları vardır, iş imkanlarının genişliği bölümden bölüme değişir, hatta seçeceğiniz üniversitenin bile bu değişkenlere etkisi vardır; ancak tüm bunlardan önce o işi severek ve isteyerek yapmanız önem arz etmektedir.
Bu yüzden tercihlerinizi yaparken seçtiğiniz bölümlerin seçtiğiniz üniversitelerdeki ders içeriklerine bakın, internetten yorumları okuyun araştırın ve en sonunda girmek istediğiniz ilk bölümü 1. sıraya yazın ve istek sıranıza göre bir tercih listesi oluşturun.
Sistem Değişikliğinin Etkisi
Bildiğimiz gibi bu yıl (2018 yerleştirme dönemi itibari ile) YGS – LYS sisteminden YKS sistemine geçmiş bulunmaktayız. Yeni sınav sistemi, yazıyı yazdığım sıralarda açıklanmayan konulara sahip olduğu için bu kısmı ileride yazacağım bir yazıya bırakmak istiyorum.
Aslında bu yazıyı yazmamın nedeni sistem değişikliği olduğu için herkesin kafasında oluşan fazladan soru işaretlerini gidermek. Bu yıl yerleştirme yapacak öğrencilerin her zamankinden daha çok araştırmaya ihtiyacı var. Sistem değişikliğinin etkisini bir şimdilik bir kenara bırakarak sadece yerleştirme sistemi üzerinde kafa yoralım.
ÖSYM tercih dönemiyle ilgili yazılmış diğer yazılarımızı da okuyun:
- Başarı sırası mı taban puan mı daha önemli
- Bir Programın Başarı Sırasını Etkileyen Faktörler (şu anda okuduğunuz yazı)
![[2022] YKS’ye Çalışırken Yararlanabileceğiniz Ücretsiz PDF Kaynaklar](/static/82fe77f5613b2d1d90f99cab5044d111/17074/blog-4-2022-YKSye-Calisirken-Yararlanabileceginiz-Ucretsiz-PDF-Kaynaklar.webp)
