Hikayeler, olay çerçevesinde oluşturulan edebi eserlerdir. Yazarlar, hikayede olayları anlatırken bir takım anlatım teknikleri kullanırlar.
Anlatma Tekniği
- En çok kullanılan tekniktir.
- Okuyucuyu olayın içine çekmek ve olay içinde yaşatmak amacı ön plandadır. Bu nedenle olaylar, kahramanlar, zaman ve mekan unsurları bir bütün olarak anlatılır.
- Olay, durum, kişi, yer kavramları art arda verilir ve okuyucunun canlandırmasına kolaylık sağlanır.
Gösterme Tekniği
- Hikayedeki olayların, eylemlerin, hareketlerin, davranışların dil aracılığı ile gösterilmesi tekniğidir.
- Eylemlerin oluş biçimleri ve nasıl sonuçlandıkları gösterilir.
- Amaç, okurun dikkatini çekmek ve okuru o kurmaca dünyanın bir parçası haline getirerek okurun o eylemleri yaşıyor gibi hissetmesini sağlamaktır.
- Olaylar aracı ile değil, direkt olarak anlatılır. Anlatıcı, okuyucu ile olaylar arasına girmez.
- Okurun dikkatinin olaylar üzerine çeken bir anlatım tekniğidir.
Bilinç Akışı Tekniği
- Edebi bir metinde kahramanın kafasının içinin doğrudan okuyucuya aktarıldığı tekniktir.
- Amaç; bilincin bağımsız olarak okuyucuya sunulmasıdır.
- Derin psikolojik çözümlemeler yapılması, insanın iç dünyasını öne sermesinden dolayı anlatma tekniğinden çok gösterme tekniğidir.
- Bilinç akışı tekniği ile esere doğallık katılmış olur. Çünkü insanın iç dünyası olduğu gibi aktarılır.
- Metindeki karakterin iç dünyası tüm boyutları ile okuyucuya aktarılır.
- Aynı zamanda duygu ve düşünceler hızlı ve düzensiz olarak resmedilmeye çalışılır. Mantık aranmaz. Bu nokta çok önemlidir; iç konuşma tekniğinden bilinç akışı tekniği ayıran özelliktir.
- Kahraman bakış açısı ön plandadır.
Montaj Tekniği
- Yazarın, başkasına ait bir metni kendi eseri ile ilişkilendirerek eserine aktarması tekniğidir.
- Esere eklenen metin ile yazarın metninin uyuşması gerekir.
- Alınan metnin esere zenginlik veya derinlik katması beklenir.
Diyalog Tekniği
- Hikayedeki kişilerin karşılıklı konuşması tekniğidir.
- En sık kullanılan tekniklerden biridir.
- Eserdeki kahramanlar arasında iletişim sağlanan bir tekniktir.
- Bu teknik ile kahramanların düşüncelerini ve birbirleriyle olan çatışmalarını okuyucunun anlaması amaçlanır.
İç Diyalog Tekniği
- Karakterin karşısında bir başkası varmış gibi kendisiyle konuşması tekniğidir.
- Konuşmalar dil bilgisi kurallarına uygundur.
- Herhangi bir bilinç akışı görülmez. Mantık çerçevesinde konuşmalar gerçekleşir. İç diyalog tekniği bu özelliği ile bilinç akışı tekniğinden ayrılır.
- Sohbet havası hakimdir. Anlatıcı aradan çekilir ve anlatım kahramanın kendi ile yapılır.
İç diyalog tekniği ile bilinç akışı arasındaki en büyük fark; iç konuşma tekniğinde cümleler uzun ve birbirleriyle bağlantılıdır. Kısacası iç diyalog tekniğinde cümleler mantıklıdır. Bilinç akışı tekniğinde mantıklı cümleler aranmaz ve konudan konuya geçilebilirken; iç konuşma tekniğinde konudan konuya geçiş olmaz.
Geriye Dönüş Tekniği
- Bu teknikte eserin olayı, içinde bulunduğu zamandan alınıp karakterin geçmişine veya olayın meydana geldiği zamana götürülür.
- Kısacası bu teknik anlatma zamanı ile ilgilidir.
- Geriye dönüş tekniğinin bir başka yönü; hatırlamadır.
- Geriye dönülse bile şimdiki zaman jargonu kullanılır.
- Kişiler ve olaylar hakkında bilgi verilirken kullanılması tercih edilir.
İç Çözümleme Tekniği
- İç çözümleme tekniği; kahramanların iç dünyası, duygu, düşünce ve hayallerinin ifade edildiği anlatım tekniğine denir.
- İç konuşma tekniğinde olduğu gibi bu teknikte de duygu ve düşüncelerin okuyucuya anlatılması amaçlanır.
- Bu teknikte duygu ve düşünceler üçüncü bir ağız (yazar) tarafından anlatılır.
- İlahi bakış açısı hakimdir.
- Ruhsal betimlemeler ağırlıklıdır.
İç çözümleme tekniği ile iç konuşma tekniği arasındaki en büyük fark; anlatımdaki bakış açısıdır. İç çözümleme tekniğinde duygu ve düşünceler yazar tarafından anlatılırken; iç konuşma tekniğinde kahramanın kendisi dile getirir.
Özetleme Tekniği
- En sık kullanılan tekniklerden biridir.
- Yazar olayları veya kişileri özetleyerek anlatır.
- Buradaki en temel amaç; hikayede olayların dağılmaması ve tekrara düşmemektir.
Betimleme Tekniği (Tasvir)
- Olaylar, olayların geçtiği mekanlar ve kahramanlar kelimeler ile betimlenerek okuyucunun zihninde canlandırması amaçlanır.
- Romantizmle birlikte gelişmiş bir tekniktir.
- Betimleme sadece fiziksel olarak yapılmaz. Ruhsal betimlemelerde oldukça kullanılır.
Pastiş Tekniği (Öykünme)
- Başka sanatçıların eserlerinin taklidi ile meydana getirilen sanat eseridir.
- Bir yazarın dil ve anlatım özelliklerine alay etmek amacıyla onu çağrıştıran bir biçimde öykünmedir.
- Bire bir kopya değildir.
- Asıl amaç güldürmek değildir. Bu özellik pastiş tekniğini, parodi tekniğinden ayıran özelliğidir.
- Taklidin anlaşılması önceki eserin bilinmesine bağlıdır.
Parodi Tekniği (Yansılama)
- Ciddi bir eserin bir bölümü veya bütününü alaya alarak, biçimini bozmadan ama ona başka bir özellik vererek biçimle öz arasındaki ayrılıktan gülünç etki yaratan oyun türüne parodi denir.
- Çoğunlukla edebiyat alanında kullanılır. Fakat sinema ve tiyatro da sıklıkla bu teknik görülmektedir. Tiyatroda da özellikle kabare ve orta oyununda karşımıza çıkmaktadır.
- Kısacası, ciddi tarzda yazılmış bir eserin daha komik hale getirilmesidir.
- Amacı; güldürmektir. Pastiş tekniğinden bu noktada ayrılmaktadır.
İroni Tekniği
- İroni; mimik, jest ve tonlama ile söylemek istenen şeyin altını dolaylı olarak çizer.
- İronik anlatımın en önemli noktası; gizlemektir.
- Yazar gerçeği bilmesine rağmen bilinçli bir şekilde bilmemezlik sergilemektedir.
- İronik anlatımın bir önemli noktası de eleştirel bakıştır.
- Yazar gerçeğe vurgu yaparak sarsıcı etki yaratmak ister.
- Güldürme amacı yoktur.
