Fiziksel Niceliklerin Sınıflandırılması

📅 05 Ekim 2019|23 Mayıs 2023
Güncel
Fiziksel Niceliklerin Sınıflandırılması

Konu Özeti

Fizik biliminde kullanılan nicelikler için farklı sınıflandırmalar yapılabilir. Nicelikler, kendisinden başka bir niceliğin ölçülmesine gerek olmadan ifade edilip edilmeyeceğine göre temel ve türetilmiş; yöne bağlı olup olmamalarına göre de vektörel ve skaler şekilde sınıflandırılır.

Bu konuda
  • Nicel ve nitel gözlemin tanımlarını
  • Temel ve türetilmiş büyüklerin tanımları ile bunların arasındaki farkı
  • Skaler ve vektörel büyüklüklerin tanımlarını ve özelliklerini
öğreneceksiniz.
Instagram Logo
Bikifi Instagram'da

Fizik, doğa kanunlarını inceleyen ve araştıran bir bilimdir. Bu incelemeler için kullanılan ana yöntem deney ve gözlemdir. Bilimsel çalışmalarda varlık ya da olay ile ilgili bilgiye ulaşmanın ilk basamağı gözlemdir. Gözlem kendi içinde nitel ve nicel olarak ikiye ayrılır. Duyu organları ile yapılan nitel gözlemin sonucu özneldirve kişilere göre değişebilir. Ölçüm aletleriyle yapılan nicel gözlemlerin sonuçları objektif ve bilimseldir.

Bilim insanları gözlem ve deney sonucu ulaşılan bilgileri, teori ve kanunları daha anlaşılır kılmak için ortak bir dil kullanma kararı almıştır. Bu nedenle 1971 yılında yapılan Ölçü ve Ağırlık Konferansında Uluslar Arası Birim Sistemi (SI Birim Sistemi) kabul edilmiştir.

Fizik biliminde kullanılan nicelikler için farklı sınıflandırmalar yapılabilir. Nicelikler, kendisinden başka bir niceliğin ölçülmesine gerek olmadan ifade edilip edilmeyeceğine göre temel ve türetilmiş; yöne bağlı olup olmamalarına göre de vektörel ve skaler şekilde sınıflandırılır.

Temel ve Türetilmiş Büyüklükler

Bilim insanları ölçümleri sonucunda elde ettikleri büyüklükleri gruplandırmak için belirli sınıflar kullanır. Deney veya gözlem sonucu elde edilen bu büyüklükler nitel(öznel) ve nicel(nesnel) olmak üzere sınıflandırılır.

Nicel gözlem ölçü aletleriyle yapılan nesnel ölçüm değerleridir. Nicel gözlem Temel ve türetilmiş büyüklükler olarak ikiye ayrılır.

Temel Büyüklükler

Kendisinden başka hiçbir miktarın ölçülmesine gerek olmadan ifade edilen büyüklüklere temel büyüklük denir. Tamamı skalerdir. Temel büyüklükler kütle, ışık şiddeti, sıcaklık, akım şiddeti, madde miktarı, uzunluk, zaman olarak sıralanır ve temek büyüklüklerin baş harflerinden oluşan KISAMUZ kısaltması ile daha akılda kalıcı olabilir.

BüyüklükBirimSembol
Kütlekilogram (kg)m
Işık şiddetiCandela (cd)I
SıcaklıkKelvin (K)T
Akım şiddetiAmper (A)i
Madde miktarımoln
UzunlukMetre (m)l
ZamanSaniye (s)t

Türetilmiş Büyüklükler

Türetilmiş büyüklükler kendi başlarına değil birden fazla temel büyüklük veya türetilmiş büyüklük ile ifade edilir. Her türetilmiş büyüklüğün bir tanımlayıcı denklemi vardır. Skaler veya vektörel olabilir.

Örnek vermek gerekirse hız(v) belirli bir zamanda alınan yolun zamana bölümü ile hesaplanır. İki temel büyüklüğün oranı ile hesaplanmış olur.

BüyüklükBirimSembol
HacimMetreküp()V
Özkütled
Hızv
İvmea
KuvvetNewton(N)F
EnerjiJoule(j)E
GüçWatt(j)P
Elektrik yüküCoulomb(q)C
DirençOhm(Ω)R
BasınçPascal (Pa) ()P

Skaler ve Vektörel Büyüklükler

Fizik bilimi, herhangi bir büyüklüğü skaler ve vektörel olmak üzere iki şekilde sınıflandırır.

Skaler büyüklükler

Sadece ölçü değeri ve birimi ile ifade edilen niceliklere skaler büyüklük denir. 5 litre su dediğimizde 5, ölçüm değerini; litre ölçü birimini göstermektedir ve görüldüğü gibi skaler büyüklükler doğrultu ve yön belirtmezler. Toplama ya da çıkarma işleminde temel aritmetik işlemler kullanılır. Kütle, zaman, uzunluk, hacim, özkütle ve sıcaklık gibi büyüklüklere skaler büyüklük denir.

Vektörel Büyüklükler

Vektör, yönü, doğrultusu ve büyüklüğü olan doğru parçasıdır. Vektörün başlangıç noktası ve bitiş noktası, büyüklüğü, doğrultusu, yönü var olmalıdır. Vektörler onları temsil eden bir harf veya sembol üzerine çizilen ok ile gösterilirler

Vektörlerde işlemler için şu konuya göz atabilirsiniz

✍ Ders Notları
📜 Terimler
3 Hafta📂 9. Sınıf Fizik
Benzer İçerikler
İtme ve Çizgisel Momentum
Güncel
Fizik

İtme ve Çizgisel Momentum

İçeriğe Git>
Düzgün Çembersel Hareket
Güncel
Fizik

Düzgün Çembersel Hareket

İçeriğe Git>
Elektriksel Kuvvet ve Elektrik Alan
Güncel
Fizik

Elektriksel Kuvvet ve Elektrik Alan

İçeriğe Git>
Açısal Momentum
Güncel
Fizik

Açısal Momentum

İçeriğe Git>
İş – Güç – Enerji
Güncel
Fizik

İş – Güç – Enerji

İçeriğe Git>
Büyük Patlama ve Evrenin Olu�şumu
Güncel
Fizik

Büyük Patlama ve Evrenin Oluşumu

İçeriğe Git>
Copyright © 2024 Bikifi
Star Logo
tiktok Logo
Pinterest Logo
Instagram Logo
Twitter Logo