Pauli ilkesi İsviçreli fizikçi Wolfgang Pauli tarafından ortaya atılmıştır. Pauli bu ilkeyle 1945 yılında Nobel fizik ödülü kazanmıştır.
1925 yılında Pauli, deneysel gözlemlerden de yararlanarak, “bir atom içinde aynı kuantum sayıları setine; sahip iki elektron bulunamaz” ilkesini ortaya atmıştır, ki bu ilkeye pauli dışlama ilkesi denir. Pauli’ye göre, bir orbitale spini 1/2 olan bir elektron yerleşmişse, aynı orbitale yerleşen ikinci elektronun spini ters yönde (yani -1/2) olmalıdır. Böylece birbirine ters yönde spinli iki elektronun yer aldığı orbital dolmuş olur.
Pauli ilkesine göre:
- Spin kuantum sayısı buçuklu (s=1/2,3/2,…) olan ve femiyon denen parçacıklar dışlama ilkesine uyar. Bunlar anti-simetrik fonksiyonlarla temsil edilir.
- Spin kuantum sayısı tamsayı (s=0,1,2,…) olan ve bozon denilen parçacıklar dışlama ilkesine uymazlar. Bunlar simetrik fonksiyonlarla temsil edilir.
