İkileme; anlamı pekiştirmek veya güçlendirmek için aynı sözcüğün eş, yakın, karşıt anlamlı veya sesleri birbirini çağrıştıran sözcüklerin yan yana kullanılmasıyla oluşturulan sözcük grubuna denilmektedir.
İkilemeler Nasıl Yazılır?
İkilemeler ayrı yazılır, bitişik yazılmaz. İkilemeyi oluşturan sözcüklerin arasına hiçbir noktalama işareti konulmaz. İkilemeyi oluşturan sözcüklerin yerleri kalıplaşmıştır. Bu nedenle, ikilemeleri oluşturan sözcüklerin yerleri değiştirilemez.
📚 EK BİLGİ: “m” harfiyle yapılan ikilemeler de ayrı yazılır. Örneğin;
- çocuk mocuk, at mat, dolap molap, kapı mapı, kitap mitap
📚 EK BİLGİ: İsim durum ekleri ve iyelik ekiyle yapılan ikilemeler ayrı yazılır. Örneğin;
- baş başa, diz dize, el ele, göz göze, iç içe, omuz omuza, yan yana; baştan başa, daldan dala, elden ele, günden güne, içten içe, yıldan yıla; başa baş, bire bir, dişe diş, göze göz, teke tek; ardı ardına, boşu boşuna, günü gününe, peşi peşine, ucu ucuna
📌NOT: Bazı ikilemeler birleşik yazılmaktadır. Örneğin;
- cırcır, cızbız, civciv, çıtçıt, dırdır, fırfır, fısfıs, hımhım, hoşbeş, şıpşıp, yüzgöz, darmadağınık, darmaduman, karmakarışık, altüst, şipşak, birdenbire, gelişigüzel, verkaç, oldubitti, gırgır, çekçek, kapkaç, birdirbir, gitgide…
📚 EK BİLGİ: İkilemenin arasına “mi” edatı getirilerek anlam daha da kuvvetlendirilebilir.
- Güzel mi güzel
- Dertli mi dertli
📝 Ek Not: İkilemelerin arasına kısa çizgi gibi noktalama işaretleri konulmaz.
İkileme Örnekleri
- baş başa,
- diz dize,
- el ele,
- göz göze,
- iç içe,
- omuz omuza,
- yan yana,
- baştan başa,
- daldan dala,
- elden ele,
- günden güne,
- içten içe,
- yıldan yıla,
- başa baş,
- bire bir,
- dişe diş,
- göze göz,
- teke tek,
- ardı ardına,
- art arda
- boşu boşuna,
- günü gününe,
- peşi peşine,
- ucu ucuna,
- karış karış,
- tıkır tıkır,
- yavaş yavaş,
- sere serpe,
- soy sop,
- süklüm püklüm,
- yarım yamalak,
- konu komşu,
- yüz yüze,
- üst üste
