Sait Faik Abasıyanık

Sait Faik Abasıyanık’ın Hayatı

Sait Faik Abasıyanık, 23 Kasım 1906’da Adapazarı’nda doğmuştur. Türk edebiyatının en önemli hikâye yazarlarından biri olan Sait Faik, varlıklı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Babası Mehmet Faik Bey, Adapazarı’nın tanınmış tüccarlarındandır. Annesi Makbule Hanım ise kültürlü ve eğitimli bir kadındır. Sait Faik’in edebiyata olan ilgisinin temellerinin, kitap okumayı seven annesinin etkisiyle atıldığı söylenebilir.

İlk ve orta öğrenimini Adapazarı’nda tamamlayan Sait Faik, lise eğitimi için İstanbul’a gelmiştir. Bursa Lisesi’nde başladığı lise öğrenimini, daha sonra İstanbul Erkek Lisesi’nde tamamlamıştır. Lise yıllarında edebiyata olan ilgisi belirginleşmeye başlayan yazar, bu dönemde ilk hikâye denemelerini kaleme almıştır. Babasının isteği üzerine İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne kaydolmuş, ancak burayı bitirmeden ayrılmıştır. Daha sonra yine babasının ısrarıyla ticaret eğitimi almak üzere İsviçre’ye gitmiş, fakat edebiyat tutkusu nedeniyle bu eğitimini de yarıda bırakmıştır.

Sait Faik Abasıyanık’ın Hayatındaki Önemli Anlar

Sait Faik’in hayatında dönüm noktası sayılabilecek birkaç önemli olay vardır. Bunlardan ilki, 1936 yılında ilk hikâye kitabı “Semaver”in yayımlanmasıdır. Bu kitap, Türk edebiyatında yeni bir hikâye anlayışının habercisi olmuştur. Kitabın yayımlanması, yazarın edebiyat çevrelerinde tanınmasını sağlamış ve ona büyük bir özgüven kazandırmıştır.

Hayatının en önemli değişikliklerinden biri de 1939 yılında annesinin ısrarıyla Burgazada’ya taşınmalarıdır. Ada yaşamı, Sait Faik’in eserlerine yeni bir soluk getirmiştir. Balıkçılar, ada insanları ve deniz, onun hikâyelerinin vazgeçilmez unsurları haline gelmiştir. Burgazada’daki evi, bugün müze olarak edebiyatseverlere hizmet vermektedir. 1954 yılında siroz hastalığına yakalanan yazar, 11 Mayıs 1954’te İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. Ölümü, Türk edebiyatı için büyük bir kayıp olmuştur.

Sait Faik Abasıyanık’ın Edebi Kişiliği

Sait Faik, Türk hikâyeciliğine getirdiği yeniliklerle tanınır. Klasik hikâye anlayışının dışına çıkarak, olaydan çok durumu, kahramandan çok atmosferi anlatan bir tarz geliştirmiştir. Hikâyelerinde sıradan insanların günlük yaşamlarını, duygularını ve iç dünyalarını samimi bir dille anlatmıştır. Özellikle toplumun kenara itilmiş, yoksul ve kimsesiz insanlarına karşı duyduğu sevgi ve merhamet, eserlerinin temel özelliklerinden biridir.

Yazarın üslubu son derece sade ve akıcıdır. Süslü ifadelerden kaçınmış, halkın konuştuğu dili edebiyata taşımıştır. Hikâyelerinde genellikle belirgin bir olay örgüsü yoktur; bunun yerine bir ruh halini, bir anı veya bir duyguyu aktarmaya çalışmıştır. İnsana ve doğaya olan sevgisi, eserlerinin her satırında hissedilir. Balıkçılar, işçiler, berberler, kahveciler gibi sıradan insanları kahramanlaştırması, onun edebi kişiliğinin en belirgin özelliklerindendir.

Sait Faik Abasıyanık’ın Eserleri

Sait Faik Abasıyanık, yaşamı boyunca çok sayıda hikâye kitabı ve bir roman yayımlamıştır. Eserleri şunlardır:

Hikâye Kitapları:

• Semaver (1936): İlk hikâye kitabıdır ve yazarın edebiyat dünyasına girişini simgeler.
• Sarnıç (1939): Ada yaşamından izler taşıyan hikâyelerden oluşur.
• Şahmerdan (1940): Toplumun farklı kesimlerinden insanların hikâyelerini içerir.
• Lüzumsuz Adam (1948): Yazarın olgunluk döneminin ürünüdür ve en başarılı eserlerinden biri sayılır.
• Mahalle Kahvesi (1950): Mahalle yaşamını ve kahve sohbetlerini konu alan hikâyeler yer alır.
• Havuz Başı (1952): Şiirsel bir dille yazılmış, duygu yoğunluğu yüksek hikâyelerden oluşur.
• Son Kuşlar (1952): Hüzünlü ve melankolik hikâyeleriyle dikkat çeker.
• Alemdağ’da Var Bir Yılan (1954): Son hikâye kitabıdır ve hastalık döneminde yazılmıştır.
• Az Şekerli (ölümünden sonra, 1954): Yayımlanmamış hikâyelerinden oluşan bir derlemedir.

Romanı:

• Medarı Maişet Motoru (1944): Tek romanıdır ve bir motor tamircisinin yaşamını anlatır.

Şiir Kitabı:

• Şimdi Sevişme Vakti (ölümünden sonra, 1963): Az sayıda şiir denemesini içerir.

Sait Faik Abasıyanık Zamanındaki Edebi Ortam

Sait Faik’in yaşadığı dönem, Türk edebiyatında önemli değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. 1930’lu ve 1940’lı yıllar, Cumhuriyet’in ilk yıllarının heyecanını taşırken, aynı zamanda toplumsal ve ekonomik sorunların da belirginleştiği yıllardır. Bu dönemde edebiyatta iki ana akım göze çarpmaktadır: Toplumcu gerçekçiler ve bireysel duyarlılığı öne çıkaranlar.

Sait Faik’in çağdaşları arasında Sabahattin Ali, Orhan Kemal, Yaşar Kemal gibi toplumcu gerçekçi yazarlar bulunmaktadır. Ancak Sait Faik, bu akımın dışında kalarak kendine özgü bir yol çizmiştir. Onun hikâyeleri, toplumsal mesajlar vermekten çok, insanın iç dünyasını ve evrensel duygularını anlatmayı hedeflemiştir. Dönemin edebiyat dergileri, özellikle Varlık dergisi, genç yazarların eserlerini yayımlayarak edebiyatın gelişmesine katkıda bulunmuştur. Sait Faik de ilk hikâyelerini bu dergilerde yayımlamıştır. O dönemde hikâye türü, roman kadar popüler değilken, Sait Faik’in başarısı hikâyenin Türk edebiyatında hak ettiği yeri almasına önemli katkılar sağlamıştır.