Ülkelerin Çevre Sorunlarına Yaklaşımları

Ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyelerinin belirlenmesinde doğal kaynakların değerlendirilme şekli, üretim kapasiteleri ve küresel ticaretteki yerleri etkilidir. Ülkelerde yaşanan çevre sorunları ve bu sorunların çözümüne yönelik çalışmalar; ülkelerdeki çevre bilincinin gelişmişlik düzeyini ve ülkelerde izlenen çevre politikalarını belirler. Çevre bilincinin gelişmiş olduğu ülkelerde çevre sorunları daha az ve çevre sorunlarının önlenmesine yönelik politikalar daha etkinken; çevre bilincinin gelişmediği ülkelerde çevre sorunları daha fazla ve canlı yaşamını tehlikeye sokacak durumdadır.

Gelişmişlik, yaşanabilir bir çevre içinde sürdürülebilir kalkınma anlayışı ile gelecek nesilleri ve doğadaki diğer canlıları dikkate almakla mümkündür.

Yeni Zelanda’nın Çevre Politikası

Yeni Zelanda’nın ekonomisi, doğal kaynaklara dayalıdır.
Ülkenin kalkınması, sürdürülebilir doğal kaynak kullanımına bağlıdır.
Ülke yönetimi tarafından doğal kaynakların doğru kullanımı öncelik olarak görülmektedir.
Bu nedenle etkili bir çevre politikasının belirlenmesine ve uluslararası iş birliğine önem verilmiştir.
Ormansızlaşma, erozyon, biyoçeşitliliğin azalması, hava ve su kirliliği gibi çevre sorunlarına karşı bütüncül, yasal dayanakları olan ve katılıma dayalı bir çevre politikası gelişmiştir.
- Öne çıkan uygulamaların başında 1991 Yeni Zelanda Kaynak Yönetimi Yasası gelmektedir. Bu yasa ile ekonomik gelişim ile çevresel değerler arasında sürdürülebilirlik ilkesine dayalı bir anlayış gerçekleştirilir.
“Kirleten öder” ilkesi ön plana çıkarılmıştır.
“Temiz ve yeşil” bir ülke olmaya yönelik önceliği ve hedefleri Çevre 2010 Stratejisi ile belirlenmiştir.
- Çevre 2010 Stratejisi; kamu sektörü ve özel sektör ile toplumun tüm kesimlerinin çevre sorunlarına karşı sorumluk almasını sağlamış, iş birliği içinde çevre sorunlarıyla başa çıkma hedeflerini ortaya koymuştur. Çevre 2010 Stratejisi ile çevre sorunlarının çözümüne öncelik verilmiştir.
  - Üzerinde önemle durulan konular; doğal yaşam alanlarının ve biyoçeşitliliğin korunması, su ve hava kalitesinin yükseltilmesi, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, sürdürülebilir balıkçılık yapılmasının sağlanmasıdır.
Küresel iklim değişimi ile mücadelede 2050 yılı için sıfır karbon salınımını hedeflemektedir.
Uluslararası çevre anlaşmalarına imza atma ve sorumluluklarını yerine getirme konusunda da başarılıdır.
İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Sözleşmesi, Balina Avcılığı Uluslararası Sözleşmesi gibi çok sayıda anlaşmaya taraftır.
Ülke, uyguladığı çevre politikası ve çevre bilincine sahip halkın desteği sayesinde dünyanın en temiz ülkeleri arasına girmeyi başarmıştır.

Kosta Rika’nın Çevre Politikası

Kosta Rika, Kuzey Amerika Kıtası’ndadır.
Kosta Rika, başarılı çevre politikaları uygulamıştır.
Aynı zamanda Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından 2011 yılında sürdürülebilir çevre politikalarında örnek ülke olarak gösterilmiştir.
Kosta Rika’nın ekonomisi kahve, muz, şeker kamışı gibi tropikal tarım ürünlerine dayalıdır.
Ülkede ekoturizm gelirleri önem kazanmıştır.
Tıbbi cihaz ve mikroişlemci endüstrisi gelişmiştir.
1940’lı yıllarda ülkenin %70’ini kaplayan zengin orman varlığı beşeri ve ekonomik sebeplerle tahrip edilmiştir.
- Ormansızlaşmanın yol açtığı sel, erozyon ve biyoçeşitliliğin azalması gibi çevre sorunları ortaya çıkmıştır.
1996 yılı itibarıyla ormanların yağmalanmasına yasak getirilmiştir.
- 1983’te ülke yüz ölçümünün %26’sı orman iken günümüzde bu oran %52’ye çıkmıştır.
Koruma odaklı çevre politikası uygulanmaktadır.
Çevre ile ilgili 30’dan fazla yasa (Su, Yaban Hayatı Koruma, Orman, Biyoçeşitlilik, Maden, Ulusal Park Oluşturma vs.) vardır.
Dünyada en fazla biyoçeşitliliğe sahip ülkedir.
Koruma altında en çok toprağı olan ülkelerden de biridir.
- Ülke topraklarının %28’lik bölümü; ulusal park, biyolojik koruma alanı ve yabani hayat ulusal sığınakları şeklinde idare edilmektedir.
Küresel iklim değişimi ile mücadelede elektrik ihtiyacı, 2017 yılının 300 günü yenilenebilir kaynaklardan karşılanmıştır.
2021 yılına kadar ulaşımda fosil yakıt kullanımını sona erdirerek sıfır karbon salınımını hedeflemektedir.

Zimbabve’nin Çevre Politikası

Zimbabve, Afrika’da bulunur.
Ülkede toprak, su ve hava kirliliği, ormansızlaşma, çölleşme, biyoçeşitlilik kaybı gibi çevre sorunlarına karşı Ulusal Çevre politikası geliştirilerek öncelikle yasal tedbirler alınmıştır.
Çevreye duyarlı alanlar, milli park olarak tanımlanmış ve koruma altına alınmıştır.
Hava kirliliğinin önlenmesinde, atıkların bertaraf edilmesinde, doğal ve kültürel varlıkların korunmasında kapsamlı yasalar çıkarılması etkili olmuştur.
Çevre sorunlarının çözümünde arazi planlamasının ve hızlı nüfus artışının önlenmesi yaklaşımına da sahiptir.
Ülkenin zengin biyoçeşitliliğinin devamlılığına yönelik yaban hayatını ve doğayı koruma politikaları olumlu sonuçlar vermiştir.
- Örneğin Zimbabve’nin fil popülasyonu 1981’den beri iki katına çıkmıştır.
- Nesli tükenme tehlikesi altında olan beyaz gergedan, timsah ve vahşi kediler gibi türlerin son yaşam alanları korumaya alınmıştır.

İsveç’in Çevre Politikası

İsveç; çevre sorunlarının en az, çevre duyarlılığının en fazla olduğu ülkelerden biridir.
İsveç’te 1969’da çıkarılan Çevre Koruma Kanunu’yla sanayi kaynaklı su, hava ve gürültü kirliliğinin önlenmesi için adımlar atılmıştır.
İsveç’te enerji tüketiminin yaklaşık %50’si temiz enerji kaynaklarından sağlanmaktadır.
Arazisinin %70 kadarı ormanlarla kaplı olan ülkede ormanların korunmasına büyük önem verilmektedir.
Katı atıkların %99’u geri dönüşümde veya biyogaz üretiminde kullanılmaktadır.
Ülkede küresel iklim değişimini önlemek ve fosil yakıt bağımlılığını azaltmak için karbon salınımı vergisi çıkarılmıştır.
- İsveç’in karbon salınımını azaltmıştır.
İsveç’te elektrikle çalışan toplu taşıma aracı İsveç Çevre Kurumu, ülkenin yeni çevre hedeflerini (2020-2025) belirlemiştir:
- Temiz Hava: Her canlı varlık için sağlıklı, temiz havanın sağlanması
- Sürdürülebilir Göl, Akarsu ve Sulak Alan Yönetimi: Karasal su ekosistemlerinde sürdürülebilir arazi kullanımı ile biyoçeşitlilik ve doğal mirasın korunmasının sağlanması
- Sürdürülebilir Ormancılık: Ormanların doğal yenilenme kapasitesinin korunması
- Tarım Arazileri: Tarım arazilerinin kirliliğe ve erozyona karşı korunması
- Ekolojik Şehirler: Şehirlerin sağlıklı ve yaşanabilir çevreye sahip olması
- Kirleticilerin Önlenmesi: Zehirli atıkların bertaraf edilmesi
- Küresel İklim Değişimini Önleme: Sera gazı salınımını azaltarak veya durağan halde tutarak küresel iklim değişimi ile mücadele edilmesi

Güney Kore’nin Çevre Planlaması

Güney Kore, dünya ekonomisinde on birinci sırada yer alır.
Ağır sanayiye dayalı hızlı bir sanayileşme süreci geçirmiştir.
Kalkınma sürecinde çevresel değerlere önem verilmemiştir.
2000’li yılların başında insanların ve doğanın uyum içinde olduğu çevreci bir toplum oluşturma amacı ile yeni bir çevre politikası geliştirilmiştir.
Çıkarılan çevre kanunu ile sera gazı salınımlarına kısıtlama getirilip hava kirliliği kontrolleri yapılarak hava kalitesinde artış yakalanmıştır.
Dört Nehir Projesi’yle Güney Kore’nin en kirli dört akarsuyunun birleştirilerek temizlenmesi hedeflenmektedir.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, geri dönüşüm ve enerji tasarrufu gibi konularda ilerleme kaydedilmiştir.
2016 yılında Eko Ürünleri Satın Alma Teşviki Yasası çıkarılarak geri dönüşümü ve ürünlerin yeniden kullanımı desteklenmiştir.