İngilizce kelimeleri doğru telaffuz etmek, anlaşılır konuşmak için çok önemlidir. Aynı harf farklı kelimelerde farklı sesler ç ıkarabilir.
Sesli Harfler (Vowels)
İngilizce’de beş temel sesli harf vardır: a, e, i, o, u. Bu harfler Türkçe’den farklı olarak birçok ses çıkarabilir. Bu nedenle kelimeyi duyarak öğrenmek çok önemlidir.
A Harfinin Farklı Sesleri
A harfi İngilizce’de en az beş farklı ses çıkarabilir. Bu sesleri öğrenmek, kelimeleri doğru okumak için gereklidir.
A Harfinin Beş Temel Sesi
1. /æ/ sesi (kısa ‘a’ sesi):
- Türkçe’deki ‘a’ ile ‘e’ arası bir ses
- Örnek: capital (başkent), apple (elma), cat (kedi)
- Bu ses genellikle tek heceli kelimelerde veya vurgulu hecelerde gelir
2. /eɪ/ sesi (uzun ‘ey’ sesi):
- Türkçe’de “ey” gibi okunur
- Örnek: day (gün), play (oynamak), say (söylemek)
- Genellikle kelimenin sonunda ‘ay’ şeklinde yazılır
3. /ɑː/ sesi (uzun ‘a’ sesi):
- Ağzı geniş açarak söylenen derin ‘a’ sesi
- Örnek: park (park), car (araba), father (baba)
- ‘ar’ harflerinin yan yana geldiği kelimelerde sık görülür
4. /ɔː/ sesi (uzun ‘o’ sesi):
- Türkçe’deki ‘o’ gibi ama daha uzun
- Örnek: tall (uzun), ball (top), wall (duvar)
- ‘al’ veya ‘all’ ile biten kelimelerde görülür
5. /eə/ sesi (uzun ‘ee’ sesi):
- Türkçe’de “eır” gibi okunur
- Örnek: care (önem vermek), share (paylaşmak), there (orada)
- ‘are’ ile biten kelimelerde yaygındır
6. /ə/ sesi (şva sesi):
- Vurgulanmayan hecelerde çok kısa ve belirsiz ‘ı/ı’ sesi
- Örnek: about (hakkında), banana (muz), sofa (kanepe)
- İngilizce’de en yaygın sestir, vurgulanmayan ‘a’ harflerinde kullanılır
7. /eɪ/ sesi (uzun ‘ey’ – sihirli ‘e’ kuralı):
- Kelimenin sonunda sessiz ‘e’ olduğunda
- Örnek: make (yapmak), cake (kek), name (isim)
- Bu durumda ortadaki ‘a’ uzun ‘ey’ olarak okunur
8. /æ/ veya /eɪ/ sesi (bölgesel farklar):
- Bazı kelimelerde Amerikan ve İngiliz İngilizcesi arasında fark olabilir
- Örnek: bath – İngiliz İng. /bɑːθ/, Amerikan İng. /bæθ/
9. /ɔː/ sesi (au, aw kombinasyonları):
- ‘au’ veya ‘aw’ şeklinde yazıldığında
- Örnek: author (yazar), lawn (çimen), daughter (kız çocuğu)
💡 İpucu: Yeni bir kelime öğrendiğinizde, o kelimeyi sesli olarak duymanız çok önemlidir. Çünkü yazılışından nasıl okunduğunu her zaman anlayamazsınız.
Sessiz Harfler (Consonants)
Sessiz harfler de bazen farklı sesler çıkarır veya hiç okunmazlar. Üç önemli sessiz harfe odaklanacağız: b, c, d.
B Harfinin Sesleri
B harfi genellikle /b/ sesi çıkarır. Ancak bazı kelimelerde sessiz kalır, yani hiç okunmaz.
B Sesi ve Sessiz B
Normal /b/ sesi:
- Bulgaria (Bulgaristan) – /b/ sesi duyulur
- book (kitap)
- brother (erkek kardeş)
Sessiz b (okunmaz):
- climb (tırmanmak) – ‘b’ harfi yazılır ama okunmaz, “klaym” gibi
- thumb (baş parmak) – “tam” gibi okunur
- debt (borç) – “det” gibi okunur
⚠️ Dikkat: ‘mb’ harfleri yan yana geldiğinde, genellikle ‘b’ sessiz kalır.
C Harfinin Farklı Sesleri
C harfi İngilizce’de iki farklı ses çıkarır. Hangi sesi çıkaracağı, kendisinden sonra gelen harfe bağlıdır.
C’nin İki Sesi
- /s/ sesi (yumuşak c):
- C harfinden sonra e, i veya y gelirse
- Örnek: city (şehir), center (merkez), cycle (bisiklet)
- Türkçe’deki ‘s’ sesi gibi okunur
- /k/ sesi (sert c):
- C harfinden sonra a, o, u gelirse veya kelime sonunda ise
- Örnek: castle (kale), country (ülke), music (müzik)
- Türkçe’deki ‘k’ sesi gibi okunur
💡 Pratik kural: “C, i-e-y’yi görünce yumuşar (s olur), a-o-u’yu görünce sertleşir (k olur).”
D Harfinin Sesi
D harfi genellikle tek bir ses çıkarır ve bu ses Türkçe’deki ‘d’ sesine çok benzer.
D sesi örnekleri:
- Delhi (Delhi – Hindistan’da bir şehir) – /d/ sesi
- day (gün)
- drive (sürmek)
- world (dünya)
D harfi sessiz kalmaz, her zaman okunur. Bu yüzden öğrenmesi kolaydır.
Konuyla İlgili Terimler Özeti
- Nationality (⭐⭐⭐): Bir kişinin hangi ülkeye ait olduğunu gösteren sıfat. Örneğin, Türkiye’den olan biri Turkish, Polonya’dan olan biri Polish’tir. Bu kelimeler her zaman büyük harfle başlar.
- Tourist attraction (⭐⭐⭐): Turistlerin ziyaret etmek istediği ilgi çekici yerler. Müzeler, kaleler, anıtlar, saraylar birer tourist attraction’dır. Örneğin, İstanbul’da Topkapı Sarayı önemli bir tourist attraction’dır.
- Capital (⭐⭐): Bir ülkenin başkenti, yani hükümetin bulunduğu şehir. Türkiye’nin capital’i Ankara, Fransa’nın capital’i Paris’tir.
- Sightseeing (⭐⭐): Bir şehrin veya ülkenin önemli yerlerini gezme aktivitesi. “Go sightseeing” diyerek “turistik gezi yapmak” anlamını veririz.
- Monument (⭐⭐): Önemli bir olayı veya kişiyi hatırlamak için yapılan anıt. Her ülkede tarihi olayları hatırlatan monumentler vardır.
- Castle (⭐⭐): Eski zamanlarda savunma amacıyla yapılan büyük taş yapılar. Avrupa’da çok sayıda tarihi castle bulunur.
- Palace (⭐): Kralların, kraliçelerin veya çok önemli kişilerin yaşadığı büyük ve görkemli binalar. Saray anlamına gelir.
- Ancient ruin (⭐): Çok eski uygarlıklardan kalan, şu anda yıkık veya harap durumda olan tarihi yapılar. Türkiye’de Efes ancient ruins çok ünlüdür.
- Historical site (⭐): Tarihte önemli olayların yaşandığı yerler. Bu yerler korunur ve insanlar ziyaret eder.
- Modal verb (⭐⭐): “Can, must, should” gibi yardımcı fiiller. Bu fiiller tek başlarına anlam taşımaz, başka bir fiille birlikte kullanılır ve o fiilin anlamını değiştirir.
- Vowel (⭐⭐): Sesli harf. İngilizce’de a, e, i, o, u harfleri vowel’dır. Bu harfler ağzı açarak çıkardığımız seslerdir.
- Consonant (⭐⭐): Sessiz harf. Vowel olmayan tüm harfler consonant’tır. Bu harfler dudaklar, dişler veya dille çıkardığımız seslerdir.
