İhtiyati Tedbirin Uygulanması

TEDBİRİ TAMAMLAYAN İŞLER

Dava sırasında tedbir talep edilmişse, tarafın yapması gereken işlem yoktur. Dava açılmadan tedbir talep edilmiş ve talep kabul görmüşse, talep eden kararın uygulanmasının tebliğinden itibaren 2 HAFTA için esas davasını açmalıdır. Davayı açtığına dair belgeyi memura ibraz ederek dosyaya koydurtmak ve karşılığında aldığı belgeyi kendisinde bulundurmalıdır. Bu işlemler yapılmadığında tedbir kendiliğinden kalkacaktır.

Tedbir dosyası asıl dava dosyasının eki niteliğinde kabul görür. İşlemler süresinde yapılırsa, tedbir nihai kararın kesinleşmesine kadar sürer. Aksi takdirde tedbir kendiliğinden kalkar ve tedbir uygulanmışsa fiilen kaldırılması için gerekli işlemler yapılabilir.

KANUN

• MADDE 397
  1. İhtiyati tedbir kararı dava açılmasından önce verilmişse, tedbir talep eden, bu kararın uygulanmasını talep ettiği tarihten itibaren iki hafta içinde esas hakkındaki davasını açmak ve dava açtığına ilişkin evrakı, kararı uygulayan memura ibrazla dosyaya koydurtmak ve karşılığında bir belge almak zorundadır. Aksi halde tedbir kendiliğinden kalkar.
  2. İhtiyati tedbir kararının etkisi, aksi belirtilmediği takdirde, nihai kararın kesinleşmesine kadar devam eder.
  3. Tedbir kalkmış veya kaldırılmış ise bu husus ilgili yerlere bildirilir.
  4. İhtiyati tedbir dosyası, asıl dava dosyasının eki sayılır

TEDBİR KARARININ UYGULANMASI

• Tedbir kararının uygulanması, tedbir kararının verildiği tarihten itibaren 1 HAFTA içinde talep edilmelidir. Talep edilmezse tedbir kendiliğinden kalkacaktır.
• Kararın uygulanması, kararı veren mahkemenin yargı çevresinde bulunan, mal ya da hakkın bulunduğu yerdeki icra dairesinden istenir. Taşınmaz söz konusu ise doğrudan tapu idaresine yazı ile tedbir talep edilmelidir. Gerekirse zor kullanılabilir kolluk veya idari makamlardan destek alınabilir.
• Tedbir kararına ilişkin emre uymayanlara ilişkin veya tedbir kararına aykırı davrananlar için fiilleri daha ağır cezayı gerektiren suç oluşturmadığı için 1 AY-6 AY arasında disiplin hapsi ile cezalandırılır.

KANUN

• MADDE 393
  1. İhtiyati tedbir kararının uygulanması, verildiği tarihten itibaren bir hafta içinde talep edilmek zorundadır. Aksi halde, kanuni süre içinde dava açılmış olsa dahi, tedbir kararı kendiliğinden kalkar.
  2. Tedbir kararının uygulanması, kararı veren mahkemenin yargı çevresinde bulunan veya tedbir konusu mal ya da hakkın bulunduğu yer icra dairesinden talep edilir. Mahkeme, kararında belirtmek suretiyle, tedbirin uygulanmasında, yazı işleri müdürünü de görevlendirebilir.
  3. İhtiyati tedbir kararının uygulanması için, gerekirse zor kullanılabilir. Zor kullanmak hususunda, bütün kolluk kuvvetleri ve köylerde muhtarlar, uygulamayı gerçekleştirecek memurun yazılı başvurusu üzerine, kendisine yardım etmek ve emirlerine uymakla yükümlüdürler.
  4. İhtiyati tedbiri uygulayan memur, bir tutanak düzenler. Bu tutanakta, tedbir konusu ve bulunduğu yer gösterilir; tedbir konusu ile ilgili her türlü iddia bu tutanağa geçirilir. Tedbiri uygulayan memur, bu tutanağın bir örneğini tedbir sırasında hazır bulunmayan taraflara ve duruma göre üçüncü kişiye tebliğ eder.
  5. İhtiyati tedbir kararları hakkında kanun yoluna başvurulması halinde, tedbire ilişkin dosya ve delillerin sadece örnekleri ilgili mahkemeye gönderilir.
• MADDE 398
  1. İhtiyati tedbir kararının uygulanmasına ilişkin emre uymayan veya tedbir kararına aykırı davranan kimse, bir aydan altı aya kadar disiplin hapsi ile cezalandırılır. Görevli ve yetkili mahkeme, esas hakkındaki dava henüz açılmamışsa, ihtiyati tedbir kararı veren mahkeme; esas hakkındaki dava açılmışsa, bu davanın görüldüğü mahkemedir.

TEDBİR KARARINA KARŞI KOYMA

Teminat Karşılığı Tedbirin Değiştirilmesi veya Kaldırılması

• Aleyhine tedbir kararı verilen taraf veya hakkında tedbir kararı uygulayan kişiler, mahkemeye başvurup teminat göstererek tedbirin tamamen kaldırtabilir veya değişmesini isteyebilir.
• Menfaat dengesi amacıyla düzenlenen bir yoldur.
• Teminat gösterilerek, tedbir talep edenlerin zararları önüne geçilmeye çalışılmıştır. Hala haksız olma durumu olan tereddütlü hukuki durumlarda hak veya mal sahibinin menfaati korunmuş olacaktır. Menfaati ihlal edilmiş üçüncü kişilerde başvurabilir.
• Mahkeme inceleme sonunda yeterli teminat karşılığında tedbiri tamamen kaldırabilir veya değiştirebilir. Ancak bunu yapmaya mecbur değildir.
• Teminat türü ve miktarı mahkeme tarafından belirlenecektir. Mahkemenin vereceği karara karşı kanun yoluna başvurulamaz.

KANUN

• MADDE 395
  1. Aleyhine ihtiyati tedbir kararı verilen veya hakkında bu tedbir kararı uygulanan kişi, mahkemece kabul edilecek teminatı gösterirse, mahkeme, duruma göre tedbirin değiştirilmesine veya kaldırılmasına karar verebilir.
  2. Teminatın tutarı, tedbirin değiştirilmesi veya kaldırılmasına göre; türü ise 87’nci maddeye göre tayin edilir.
  3. İtiraza ilişkin 394 üncü maddenin üçüncü ve dördüncü fıkrası, kıyas yoluyla uygulanır.

Yokluğunda Verilen Kararı Verilenin Karara İtirazı

• Kendisi dinlenmeden aleyhine tedbir kararı verilen taraf, tedbir kararına itiraz edebilir. Direnen tarafa böyle bir itiraz hakkı tanınmamıştır.
• İtiraz, kanun yolu değildir. Hukuki dinlenilme hakkının özel bir hukuki çaresidir.
• Tedbirin uygulanası sırasında karşı taraf hazır bulunuyorsa tedbirin uygulanmasından; hazır bulunuyorsa tedbirin uygulanmasına ilişkin kararın tebliğinden itibaren 1 HAFTA içinde tedbire itiraz edebilir.
• Kararın uygulanması ile menfaati açıkça ihlal edilen üçüncü kişiler itiraz edebilir. Bir haftalık itiraz yine geçerli olmakla beraber, bu süre tedbirin öğrenilmesinden itibaren başlayacaktır.
• Öngörülen bir haftalık süre hak düşürücü niteliktedir. Dolayısıyla süresinin geçirilmesiyle itiraz söz konusu olmayacaktır. Bu durumda tedbirin kaldırılması için diğer yollara başvurulabilir.
• İtiraz dilekçe ile yapılmalıdır. Dilekçede itiraz sebepleri açık ve somut olarak gösterilmeli, itirazın dayandığı deliller dilekçe ile birlikte verilmelidir. Mahkeme itiraz üzerine ilgilileri dinlemek üzere davet eder İlgililer gelmezse dosya üzerinden inceleme yapılarak karar verilir.
• İtiraz ederek tedbirin icrası durdurulamaz. Mahkeme ancak gerekli ise geçici olarak durdurabilir.
• İtiraz hakkında verilen karara karşı kanun yoluna yoluna başvurulabilir. Başvurulacak kanun yolu istinaftır. İnceleme ile birlikte karar verilir. Bölge Adliye Mahkemesinin kararı kesindir.

KANUNDA

• MADDE 394
  1. Karşı taraf dinlenmeden verilmiş olan ihtiyati tedbir kararlarına itiraz edilebilir. Aksine karar verilmedikçe, itiraz icrayı durdurmaz.
  2. İhtiyati tedbirin uygulanması sırasında karşı taraf hazır bulunuyorsa, tedbirin uygulanmasından itibaren; hazır bulunmuyorsa tedbirin uygulanmasına ilişkin tutanağın tebliğinden itibaren bir hafta içinde, ihtiyati tedbirin şartlarına, mahkemenin yetkisine ve teminata ilişkin olarak, kararı veren mahkemeye itiraz edebilir.
  3. İhtiyati tedbir kararının uygulanması sebebiyle menfaati açıkça ihlal edilen üçüncü kişiler de ihtiyati tedbiri öğrenmelerinden itibaren bir hafta içinde ihtiyati tedbirin şartlarına ve teminata itiraz edebilirler.
  4. İtiraz dilekçeyle yapılır. İtiraz eden, itiraz sebeplerini açıkça göstermek ve itirazının dayanağı olan tüm delilleri dilekçesine eklemek zorundadır. Mahkeme, ilgilileri dinlemek üzere davet eder; gelmedikleri takdirde dosya üzerinden inceleme yaparak kararını verir. İtiraz üzerine mahkeme, tedbir kararını değiştirebilir veya kaldırabilir.
  5. İtiraz hakkında verilen karara karşı, kanun yoluna başvurulabilir. Bu başvuru öncelikle incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. Kanun yoluna başvurulmuş olması, tedbirin uygulanmasını durdurmaz.

Durum ve Şartların Değişmesi Sebebiyle İhtiyati Tedbire İtiraz

• Durum ve şartların değişmesinden dolayı itiraz imkanından, tedbir kararı verilirken  dinlenmeyen, orada olmayan dahil, aleyhine tedbir kararı verilenler de yararlanabilir.
• Daha önce itiraz eden taraf bu imkandan yine yararlanabilir.
• Tedbir şartları mevcut ve tedbir kararı verilmişken, itiraz, sebebin tedbir verildikten sonra mevcut olan şartların değiştiği veya tamamen ortadan kalktığı içindir.
• Mahkeme tedbiri tamamen kaldırabilir veya değiştirerek uygulanmasına devam edebilir. Menfaati açıkça ihlal edilen üçüncü kişiler de başvurabileceklerdir.
• Bu itiraza karşı kanun yoluna başvurulamaz. Bu tip başvurularda mahkeme her seferinde duruşma olarak karar vermek zorunda değildir. Hakim gerekli görürse yazılı cevap alabilir ya da zorunlu ise duruşma da yapabilir.

KANUN

• MADDE 396
  1. Durum ve koşulların değiştiği sabit olursa, talep üzerine ihtiyati tedbirin değiştirilmesine veya kaldırılmasına teminat aranmaksızın karar verilebilir.
  2. İtiraza ilişkin 394 üncü maddenin üçüncü ve dördüncü fıkrası, kıyas yoluyla uygulanır.

TAZMİNAT DAVASI

• Tedbir talep eden tarafın talebinde haksız olduğu anlaşılırsa, tedbirden zarar görenler, talepte bulunana karşı tazminat davası açabilirler.
• Sorumluluk kusursuz olmakla beraber fedakarlığında denkleştirilmesi çerçevesinde değerlendirilmelidir.
• Tedbiri talep edenin iyi niyetli olması veya başlangıçta haklı görülmesi sorumluluğu kaldırmayacaktır.
• Dava zamanaşımı süresi 1 YIL’dır. Süre hükmün kesinleşmesinden veya tedbirin kalkmasından itibaren işlemeye başlar.

Şartları

• Tedbir kararı kural olarak edilmiş olmalıdır. İcra edilmeden zarar ortaya çıkmışsa yine tazminat talep edilebilir.
• Tedbir haksız olmalıdır.
• Tedbir sebebiyle zarar doğmalıdır.
• Haksız tedbirle, zarar arasında illiyet bağı bulunmalıdır.
• Tazminat davasını, kararın muhatabı olan karşı taraf açabilir. Zarar gören üçüncü kişilerde davayı açabilir.
• Tazminat davası, esas hakkındaki davanın karara bağlandığı mahkemeye açılacaktır.
• Genel hükümlere göre yargılama yapılacaktır. Kanun yoluna başvuru imkanı mevcuttur.
• Tazminat talep eden, alacağını öncelikle teminattan alır. Tedbir kararının kalkmasından veya asıl hükmün kesinleşmesinden itibaren 1 AY içinde tazminat davası açılmazsa teminat geri iade edilecektir.

KANUN

• MADDE 399
  1. Lehine ihtiyati tedbir kararı verilen taraf, ihtiyati tedbir talebinde bulunduğu anda haksız olduğu anlaşılır yahut tedbir kararı kendiliğinden kalkar ya da itiraz üzerine kaldırılır ise haksız ihtiyati tedbir nedeniyle uğranılan zararı tazminle yükümlüdür.
  2. Haksız ihtiyati tedbirden kaynaklanan tazminat davası, esas hakkındaki davanın karara bağlandığı mahkemede açılır.
  3. Tazminat davası açma hakkı, hükmün kesinleşmesinden veya ihtiyati tedbir kararının kalkmasından itibaren, bir yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar