Şekli Ölüme Bağlı Tasarruflar 3 – Miras Sözleşmesi

• Miras sözleşmesi, taraflar arasında resmi şekilde yapılan ölüme bağlı tasarruflardır.
• Miras sözleşmeleri yöneltilmesi gereken karşılıklı sözleşmelerdir.
• Miras sözleşmesi yapma hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardandır.
• Miras sözleşmesinin geçerli olması için resmi vasiyetname şeklinde yapılması gerekir.
• Miras sözleşmesinin tarafları, arzularını resmi memura bildirirler ve memur ile iki tanığın yanında sözleşmeyi imzalarlar.
  • Madde 545- Miras sözleşmesinin geçerli olması için resmî vasiyetname şeklinde düzenlenmesi gerekir. Sözleşmenin tarafları, arzularını resmî memura aynı zamanda bildirirler ve düzenlenen sözleşmeyi memurun ve iki tanığın önünde imzalarlar.

1 – Miras Sözleşmesi Çeşitleri

a. Tek Taraflı Miras Sözleşmesi

• Taraflardan sadece biri terekesi üzerinde tasarrufta bulunuyorsa tek taraflı miras sözleşmesi söz konusu olur.
• Tasarrufta bulunmayan taraf ya miras bırakanın iradesini kabul eder ya da sağlararası borca girer.

b. İki Taraflı Miras Sözleşmesi

• Her iki tarafında kendi terekesi üzerinde tasarrufta bulundukları miras sözleşmeleri iki taraflıdır.

c. İvazlı Miras Sözleşmesi

• Taraflardan biri ölüme bağlı tasarrufta bulunurken diğer taraf sadece kabul etmekte ise ivazlı miras sözleşmesi söz konusu olur. Tasarrufta bulunmayan taraf borç altına girmemektedir.

d. İvazsız Miras Sözleşmesi

• İvazsız miras sözleşmesinde taraflardan biri ölüme bağlı tasarrufta bulunurken diğer tarafta sağlararası borç altına girmektedir.

e. Olumlu Miras Sözleşmesi

• Miras bırakan, karşı taraf veya üçüncü kişi yararına bağlayıcı bir ölüme tasarruf yapar.
• Mirasçı atama, belirli mal bırakma, vasiyet alacaklısı gibi tasarruflar olumlu miras sözleşmesi ile yapılabilir.

f. Olumsuz Miras Sözleşmesi

• Olumsuz miras sözleşmesine uygulamada mirastan feragat sözleşmesi de denir.
• Mirasçının, miras haklarından ivazlı veya ivazsız olarak vazgeçmesidir(feragat etmesi).

1 – Olumlu Miras Sözleşmesi	Miras bırakan, karşı taraf veya üçüncü kişi yararına bağlayıcı bir ölüme tasarruf yapar.Mirasçı atama, belirli mal bırakma, vasiyet alacaklısı gibi tasarruflar olumlu miras sözleşmesi ile yapılabilir.	2 – Olumsuz Miras Sözleşmesi	Olumsuz miras sözleşmesine uygulamada mirastan feragat sözleşmesi de denir. Mirasçının, miras haklarından ivazlı veya ivazsız olarak vazgeçmesidir(feragat etmesi).
3 – İvazlı Miras Sözleşmesi	Taraflardan biri ölüme bağlı tasarrufta bulunurken diğer taraf sadece kabul etmekte ise ivazlı miras sözleşmesi söz konusu olur. Tasarrufta bulunmayan taraf borç altına girmemektedir.	4 – İvazsız Miras Sözleşmesi	İvazsız miras sözleşmesinde taraflardan biri ölüme bağlı tasarrufta bulunurken diğer tarafta sağlararası borç altına girmektedir.
5 – Tek Taraflı Miras Sözleşmesi	Taraflardan sadece biri terekesi üzerinde tasarrufta bulunuyorsa tek taraflı miras sözleşmesi söz konusu olur.Tasarrufta bulunmayan taraf, ya miras bırakanın iradesini kabul eder ya da sağlararası borca girer.	6 – İki Taraflı Miras Sözleşmesi	Her iki tarafında kendi terekesi üzerinde tasarrufta bulundukları miras sözleşmeleri iki taraflıdır.

2 – Ehliyet Şartları

• Miras sözleşmesi kural olarak tam ehliyetli kişiler arasında yapılabilir. Ancak ölüme bağlı tasarrufta bulunmayan taraf için tam ehliyetli olması şartı esnetilmiştir.
• Ölüme Bağlı Tasarrufta Bulunmayan Taraf İçin Ehliyet:
  • Tam ehliyetsiz için yaptığı işlem kesin hükümsüzdür.
  • Sınırlı ehliyetsiz kişi temsilci onayı almadan ivazlı miras sözleşmesi yapmışsa işlemi askıda hükümsüzdür. Temsilcinin onayı ile işlem geçerli olur.
• Miras Bırakan İçin Ehliyet:
  • Miras bırakanın miras sözleşmesi yapabilmesi için tam ehliyetli olması gerekir.
  • Vasiyetnameden(15 yaş ve temyiz kudreti) farklı burada miras bırakanın kısıtlı olmaması ve ergin olması aranır.
  • Miras bırakanın ölümüne kadar ehliyetsizlik iddiasıyla her zaman işlemin iptali için dava açılabilir.
  • Miras bırakanın ölümünden sonra ise ilgililer madde 559 hükmü gereği (1 yıl, 10 yıl ve 20 yıllık süreler) iptal davası açabilir.

3 – Miras Sözleşmesinin Sona Ermesi

• Miras sözleşmesi aşağıdaki şekillerde sona erdirilebilir.
  • Tarafların anlaşmasıyla,
  • Tek taraflı irade beyanıyla,
  • Kendiliğinden veya mahkeme kararıyla
  • Sözleşmeden dönme yoluyla.
• Tarafların Anlaşmasıyla Sona Erme:
  • Miras sözleşmesi tarafların yapacağı adi yazılı anlaşma ile her zaman sona erdirilebilir.
  • Miras sözleşmesine son verme anlaşması da ölüme bağlı tasarruf niteliğindedir.
  • Sona erme anlaşması içinde miras sözleşmesi yaparken aranan ehliyet şartları aranır.
  • Her iki tarafta sona erme anlaşmasını imzalamalıdır.
  • Madde 546/1- Miras sözleşmesi, tarafların yazılı anlaşmasıyla her zaman ortadan kaldırılabilir.
• Kendiliğinden Sona Erme:
  • Mirasçı atanan veya belirli mal bırakılanın, miras bırakandan önce ölmesi halinde miras sözleşmesi kendiliğinden son bulur.
  • Ölenin mirasçıları aksi kararlaştırılmadıkça, tasarrufta bulunanın, miras sözleşmesi uyarınca elde ettiği ölüm tarihindeki zenginleşmeyi isteyebilir.
  • Madde 548- Mirasçı atanan veya kendisine belirli mal bırakılan kişi miras bırakanın ölümünde sağ değilse, miras sözleşmesi kendiliğinden ortadan kalkar. Miras bırakandan önce ölen kişinin mirasçıları, aksi kararlaştırılmış olmadıkça, ölüme bağlı tasarrufta bulunandan, miras sözleşmesi uyarınca elde ettiği ölüm tarihindeki zenginleşmeyi geri isteyebilirler.
• Tek Taraflı İrade Beyanıyla:
  • Mirasçı atanan veya belirli mal bırakılan kimse, mirasçılıktan çıkarma sebebi olan davranışlarda bulunmuşsa, miras bırakan tek taraflı irade beyanıyla miras sözleşmesini sona erdirebilir.
  • Tek taraflı irade beyanıyla sona erdirme işlemi, vasiyetname için öngörülen şekillerde yapılır.
  • Madde 546/2 – Miras sözleşmesiyle mirasçı atanan veya kendisine belirli mal bırakılan kişinin, miras bırakana karşı miras sözleşmesinin yapılmasından sonra mirasçılıktan çıkarma sebebi oluşturan davranışta bulunduğu ortaya çıkarsa; miras bırakan, miras sözleşmesini tek taraflı olarak ortadan kaldırabilir.
  • Madde 546/3 – Tek taraflı ortadan kaldırma, vasiyetnameler için kanunda öngörülen şekillerden biriyle yapılır.
• Sözleşmeden Dönme Yoluyla Sona Erme:
  • Miras sözleşmesinde belirlenen sağlararası edim, sözleşmeye uygun yerine getirilmezse veya güvence verilmezse BK uyarınca sözleşmeden dönülebilir.
  • Madde 547- Miras sözleşmesi gereğince sağlararası edimleri isteme hakkı bulunan taraf, bu edimlerin sözleşmeye uygun olarak yerine getirilmemesi veya güvenceye bağlanmaması hâlinde borçlar hukuku kuralları uyarınca sözleşmeden dönebilir.
• Mahkeme Kararıyla:
  • Miras sözleşmesi ile ilgili mahkeme tarafından verilen iptal kararı kesinleşince miras sözleşmesi kendiliğinden son bulur.
  • Aynı şekilde eşler arasında yapılan miras sözleşmesi evlilik sona erince kendiliğinden ortadan kalkar.