Tüzel Kişiler: Dernekler

Yayınlanma: 26 Ekim 2018Son Güncellenme: 10 Temmuz 2021
Tüzel Kişiler: Dernekler

Konu Özeti

Türk hukukunda tüzel kişiler denilince akla ilk olarak dernekler gelmektedir. Dernekler belli bir ortak amacı gerçekleştirmek üzere en az 7 gerçek kişinin bir araya gelmesi ile oluşur. Kişi ve amaç şartı sağlanmadan dernek kurulamaz.

Bu konuda
  • Derneklerin ne olduğunu
  • Dernek tüzel kişiliğinin oluşumunu
  • Dernek kurmanın şartlarını
  • Dernek üyeliğini, organlarını,faaliyetlerini
öğreneceksiniz.

Dernek kurabilmek için kanunun belirttiği bilgi ve belgeler yetkili mercilere sunulmalıdır. Kanuna aykırılık varsa yetkili merci derneğin işlevinin durdurulması veya kapatılması için mahkemeye başvurur.

Hiç kimse derneğe üye olmaya veya üye kalmaya mecbur bırakılamaz.

Dernekler kanunun öngördüğü durumlarda hakim kararıyla kapatılabilir veya faaliyetinden alıkonulabilir.Milli güvenliğe aykırılık veya kamu düzenine ilişkin aykırılık varsa dernek faaliyetten men edilebilir.

Reklam

Dernek Kavramı

Kazanç paylaşımı dışında kanunlarla yasaklanmamış bir ortak amacı gerçekleştirmek üzere bir araya gelmiş en az 7 (yedi) gerçek kişinin bilgi ve çalışmalarını birleştirmesidir. Belirli bir amacı ve üyesi olmayan dernek kurulamaz.

KANUNDA

Madde 56-Dernekler, gerçek veya tüzel en az yedi kişinin kazanç paylaşma dışında belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları, tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarıdır. Hukuka veya ahlaka aykırı amaçlarla dernek kurulamaz.

Dernek Çeşitleri

Ticari İşletme İşleten-İşletmeyen

Derneğin amacı kazanç paylaşımı olmamalıdır. Derneğin maddi ihtiyaçları aidatlardan,konser,tiyatro gibi sosyal etkinliklerden veya bağışlardan karşılanmalıdır.Geliri ortak amacın gerçekleşmesine tahsis edilmiş olan işletmeleri, dernek işletebilir.

İşletme Ticaret Kanun’unda şartları belirlenen ticari işletme niteliğindeyse bu derneğin ticaret siciline tacir olarak kaydedilmesi gerekir.

Alelade Dernekler-Kamuya Yararlı Dernekler

Dernekler Kanunu kamuya yararlı derneklere öngördüğü şartları yerine getirdiği takdirde kamu yararına çalışan dernek niteliği tanınmış ve ayrıcalıklar tanınmıştır. Danıştay’ın bu konuda aradığı şartlar, sunulan hizmetin belirli bir zümreye değil tüm vatandaşların bunlardan yararlanmasının sağlanması, ülke çapında yararlı sonuçlar verecek nitelikte oluşmasıdır. Kamu yararına çalışan dernek olması için şu şartların yerine getirilmiş olması gerekir:

Reklam

  • Dernek bir yıldan beri faaliyette bulunması gerekir.
  • Amaç ve faaliyetlerin ülke çapında yararlı sonuçlar vermesi.
  • Dernek genel kurulu kararı ile başvuru yapılmalıdır.
  • İlgili bakanlıkların görüşü alınarak, Danıştay İdari İşler Kurulunun kararı ve Bakanlar Kurulu onayı alınmalıdır.

Kamuya yararlı dernek, olağan veya özel denetimlerde faaliyetlerine bakılarak kamuya yararlı olmadığı anlaşılırsa bakanlık görüşü ile bu nitelik kaldırılabilir.

Yararları ise binaları yoksa 10 yıl sonra ödemeli Milli Emlak’tan bina alabilirler,gerekirse bina ve arazi vergilerinden muafiyet sağlanabilir.

Dernekler – Dernek Birlikleri (Federasyon-Konfederasyon)

Federasyon kuruluş amacı aynı olan ve kamu yararına çalışan en az 5 derneğin üye sıfatıyla birleşmesiyle oluşur.

Konfederasyon ise en az 3 federasyonun birleşmesiyle oluşur.

KANUNDA

Reklam

Madde 96-Federasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az beş derneğin, amaçlarını gerçekleştirmek üzere üye sıfatıyla bir araya gelmeleri suretiyle kurulur. Her federasyonun bir tüzüğü bulunur. Federasyon, kuruluş bildirimi, tüzük ve gerekli belgelerin yerleşim yerinin en büyük mülki amirine verilmesiyle tüzel kişilik kazanır.

Madde 97-Konfederasyonlar, kuruluş amaçları aynı olan en az üç federasyonun, amaçlarını gerçekleştirmek üzere üye sıfatıyla bir araya gelmeleri suretiyle kurulur. Her konfederasyonun bir tüzüğü bulunur. Konfederasyon, kuruluş bildirimi, tüzük ve gerekli belgelerin yerleşim yerinin en büyük mülki amirine verilmesiyle tüzel kişilik kazanır.

Madde 98- Dernekler, bağlı oldukları federasyonun; federasyonlar da bağlı oldukları konfederasyonun genel kurulunda en az üçer üye ile temsil olunurlar. Temsilci üyeler, ilgili derneklerin ve federasyonların genel kurullarınca seçilirler. Federasyon ve konfederasyonlara ilişkin diğer hususlar hakkında bu Kanun hükümleri uygulanır.

Dernek Üyeliği

Dernek Üyeliği

Derneği oluşturan kişilere üye denir. Dernek ile üye arasındaki hukuki ilişkiyi üyelik ifade eder. Üye için hak ve yükümlülükler doğar.Bunlar dernek tüzüğünde belirtilir.

Dernek Üyeliğinin Şartları

  • Normal Üyelik Şartları: Hak ehliyetine sahip 18 yaşını doldurmuş herkes üye olabilir. Fiil ehliyetine sahip olanlar üyelik için başvurabilir. AYM,Yargıtay,Danıştay, Sayıştay üyeleri hakim ve savcılar verilecek izin ile üye olabilirler. Dernek Kanun’unda belirtilen mahkumiyetleri olan kişiler dernek kuramaz.Yabancılar ise ikametgah şartı ile üye olabilirler.Kamu hizmetlilerinin açtıkları derneğe ise aynı kurumda çalışanlar üye olamaz.Dernek tüzüklerinde üyelik için özel koşullar ileri sürülebilir.
  • Kurucu Üyelik Şartları: 18 yaşını tamamlanmış olmalıdır. Kazai rüşt veya evlilik ile reşit olma durumları hariç tutulmuştur.Fiil ehliyetine sahip olunmalıdır.TSK, genel ve özel kolluk kuvvetleri ile normal üyelikte bahsi geçen meslekte kişiler üye olamazlar.

KANUNDA

Reklam

Madde 63- Hiç kimse, bir derneğe üye olmaya ve hiçbir dernek de üye kabul etmeye zorlanamaz.

Madde 64- Fiil ehliyetine sahip bulunan her gerçek kişi ile tüzel kişiler, derneklere üye olma hakkına sahiptir. Yazılı olarak yapılacak üyelik başvurusu, (…) dernek yönetim kurulunca en çok otuz gün içinde karara bağlanır ve sonuç yazıyla başvuru sahibine bildirilir. Başvurusu kabul edilen üye, bu amaçla tutulacak deftere kaydedilir.

Üyelik Sıfatının Kazanılması

Kurucu üyeler kurulu işlemi tamamlanınca üyelik sıfatı kazanır.Sonradan üyeler ise derneğe katılım sözleşmesiyle üye olurlar.

Üyelikten Kaynaklanan Hak ve Yükümlülükler

Dernek tüzüğünde belirtilen haklardan yararlanırlar. Üyelik mirasçıya intikal etmez veya başka bir kişiye devredilemez. Üyelik hakları konusunda ise tüm üyeler arasında eşitlik ilkesi söz konusudur.

  • Katılma Hakları: Üyeler organizasyon,irade ve yönetimde etkili bir şekilde katılması sağlanır.
  • Oy Hakkı: Her üyenin genel kurulda oy hakkı vardır.Üye oyunu bizzat kendisi kullanır.Dernek üyesi kendisi ve füru veya usulü ile dernek arasında bir hukuki işlem veya çekişmeye ilişkin olarak alınması gereken kararlarda oy kullanamaz.
  • Üyelerin 1/5 ‘inin yazılı olarak katılmasıyla yönetim kurulu genel kurulu toplantıya çağırabilir.
  • Genel kurul toplantı üyelerinin 1/10’inin isteği ile istenen konular ek olarak görüşülebilir.
  • Yararlanma Hakları: Derneğin tesis ve faaliyetlerinden yararlanma imkanı sağlar.Bazılarının kullanılması münferit borç ilişkisine neden olabilir.
  • Koruma Hakları: Üyelik ihlallerine karşı üyeyi korumayı amaçlayan,koruyan haklardır.
  • Derneğin Amacını Korum Hakkı: Derneğin ortak amacının değişmesi halinde üyenin derneğe katılma amacı ortadan kalkmış olur. Üye amacın değişmemesini isteyebilir. Derneğin amacı değiştiğinde mahkemeye gidebilir veya üyelikten çıkabilir.
  • Şikayet Hakkı: Organların faaliyetlerine karşın üye genel kurula şikayette bulunabilir.
  • İstifa Hakkı: Kimse dernekte zorla üye olarak kalamaz..
  • İtiraz Hakkı: Üyeler derneğin en yüksek organı olan genel kurul ve tüzüğe aykırı davranışları  için mahkemeye itiraz edebilir.
  • İtiraz edilecek genel kurul kararı olmalıdır.
  • Üye önce şikayet yoluyla genel kurula başvurmalı.
  • Kararın kanun ve tüzük hükümlerine göre aykırı bir şekilde alınmış olması gerekir.
  • Karar oylamasında üye olumlu oy kullanmamış olmalı veya  toplantıya katılmamış olmalıdır.
  • Üyenin mahkeme itiraz hakkını 1 ay geçmeden kullanması gerekir.1 aylık süre hak düşürücü süre niteliğinde olduğu için geçtiği zaman bu hakkını kaybeder.

KANUNDA

Reklam

Madde 68- Dernek üyeleri eşit haklara sahiptirler. Dernek, üyeleri arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, din ve mezhep, aile, zümre ve sınıf farkı gözetemez; eşitliği bozan veya bazı üyelere bu sebeplerle ayrıcalık tanıyan uygulamalar yapamaz. Her üyenin, derneğin faaliyetlerine ve yönetimine katılma hakkı vardır. Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, dernek malvarlığında hak iddia edemez.

Madde 69-Her üyenin genel kurulda bir oy hakkı vardır; üye, oyunu şahsen kullanmak zorundadır.
Onursal üyelerin oy hakkı yoktur.

Yükümlülükler:

Sadakat Yükümlülüğü: Üye derneğin amacını gerçekleştirmeye çalışmalıdır. Faaliyetlerine uymak zorundadır.

Aidat Ödeme Yükümlülüğü: Aidat borcu üyelik sıfatının sona ermesiyle biter.Üye yükümlülüklerini yerine getirmediği zaman tüzükteki kurala veya genel kurul kararına göre ceza verilebilir.Dernek gerektiğinde üyeyi dernekten de çıkarabilir.

KANUNDA

Reklam

Madde 70-Üyelerin ödenti verme borcu tüzükle düzenlenir. Tüzükte düzenleme yoksa üyeler, dernek amacının gerçekleşmesi ve borçlarının karşılanması için zorunlu ödentilere eşit olarak katılırlar. Dernekten çıkan veya çıkarılan üye, üyelikte bulunduğu sürenin ödentisini vermek zorundadır. Onursal üyeler ödenti vermek zorunda değildir.

Madde 71-Üyeler, dernek düzenine uymak ve derneğe sadakat göstermekle yükümlüdürler. Her üye, derneğin amacına uygun davranmak, özellikle amacın gerçekleşmesini güçleştirici veya engelleyici davranışlardan kaçınmakla yükümlüdür.

Üyeliğin Sona Ermesi:

  • Tüzükte belirlenen olguların gerçekleşmesi veya üyeliğin kendiliğinden sona ereceğine dair hükümler bulunabilir.Varlığı zorunlu olan ehliyet şartlarının yokluğunda veya kaybedilmesinde de üyelik sona erer.
  • Üye 6 (altı) ay önceden bildirerek dernek üyeliğinden çekilebilir.(istifa)
  • Üye yükümlülüklerini yerine getirmediğinde, ortak amaca aykırı davrandığında dernek genel kurul kararı ile üyelikten çıkarılabilir.
  • Üyeliği sona eren kimse derneğin malları üzerinde hak iddia edemez.Üyelik süresi içinde ödemediği aidatları deme yükümlülüğü devam eder.

KANUNDA

Madde 65- Üyelik için kanunda veya tüzükte aranılan nitelikleri sonradan kaybedenlerin dernek üyeliği kendiliğinden sona erer.

Reklam

Madde 66- Hiç kimse, dernekte üye kalmaya zorlanamaz. Her üye yazılı olarak bildirmek kaydıyla, dernekten çıkma hakkına sahiptir.

Madde 67- Tüzükte üyelerin çıkarılma sebepleri gösterilebilir. Tüzükte çıkarma sebepleri gösterilmişse, çıkarma kararına bu sebeplerin haklı sayılamayacağı iddiasıyla itiraz edilemez. Tüzükte çıkarma düzenlenmemişse üye, ancak haklı sebeple çıkarılabilir. Bu çıkarma kararına, haklı sebep bulunmadığı ileri sürülerek itiraz edilebilir.

Dernekte Ortak Amaç

Derneğin kurulmasında etkili unsur ortak amacın, ideal bir gayenin gerçekleştirilmesidir. Kazanç paylaşımı amacı gütmez. Amacı kanuna,ahlaka,adaba aykırı olmamalıdır. Uluslararası dernekler yasaklanmıştır ancak Bakanlar Kurulu izni ile faaliyet gösterebilir. Kamu görevlileri ve yüksek öğretim öğrencileri için kurulan dernekler ise kısıtlı amaçla hareket ederler. Derneğin ortak amacı gerçekleştirilebilir olmalıdır, yani imkansız bir amaç olmamalıdır.

Dernek Tüzel Kişiliği

Üye ve amaçları bulunmasına rağmen tüzel kişiliği bulunmayan topluluklar adi ortaklık olarak kabul edilir.

Derneğin Kuruluşu

  • Anayasa madde 33 ‘e göre herkes izin almaksızın dernek kurabilir.
  • Tüzük hazırlanması için en az 7 kurucu üyenin olduğu grup ortak tüzük hazırlar.Tüzük hazırlandıktan sonra derneğin kurulduğu yerin en yüksek mülki amirine bildirilmesi mecburidir. Derneğin adı,kurucuların adları ve soyadları,meslekleri,doğum bilgileri ve ikametgahları ,dernek ikametgahı, bildirilerek kurucular tarafından imzalanır.
  • Uluslararası dernek kurulması veya faaliyet göstermesi için Dışişleri Bakanlığı görüşü alınıp İçişleri Bakanlığının iznine bağlıdır.
  • Derneğin kuruluş bildirimi sonrası idarece bildiri,tüzük ve ekler incelemeye tutulur.Tek ilde faaliyette bulunan bulunan bir dernek ise incelemeyi Valilik yapar,bir çok ilde faaliyette ise inceleme İçişleri Bakanlığı tarafından yapılır.Valilik için inceleme süresi olarak 30 gün, İçişleri Bakanlığı için ise 90 günlük süre tanınmıştır.Eksiklik bulunursa 30 gün içerisinde giderilmesi için zaman verilir.Eksiklik giderilmezse inceleme yapan mülki amir savcılığa derneğin feshi için başvurur.
  • Tüzüğün kanuna uygun ve tamam olduğundan itibaren tebliğden itibaren 15 gün içerisinde tüzük ve ikametgah gazetede yayımlanır. Beş gazete nüshası 15 gün içinde mülki amire teslim edilir.
  • Gazete ilanından sonra 6 ay içinde bir genel kurul toplantısı yapılmalıdır. 6 aylık süre içerisinde toplantı yapılamaz derneğin zorunlu organları oluşturulamazsa mülki amir derneği dağılmış sayar ve kararını verir.
  • İçişleri Bakanlığınca EGM merkezi bir dernekler kütüğünde, ayrıca her ilde emniyet müdürlüğünde mahalli bir dernekler kütüğü tutulmaktadır. Kurulan dernekler bu kütüklere kaydedilir.

KANUNDA

Reklam

Madde 57-Herkes, önceden izin almaksızın dernek kurma hakkına sahiptir. Dernek kurucularının fiil ehliyetine sahip olması gerekir

Madde 58-Her derneğin bir tüzüğü bulunur. Dernek tüzüğünde derneğin adı, amacı,gelir kaynakları, üyelik koşulları, organları ve örgütü ile geçici yönetim kurulunun gösterilmesi zorunludur. Dernek tüzüğü, kanunun emredici hükümlerine aykırı olamaz. Dernek tüzüğünde düzenlenmemiş konularda kanun hükümleri uygulanır.

Madde 59- Dernekler, kuruluş bildirimini, dernek tüzüğünü ve gerekli belgeleri yerleşim yerinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirine verdikleri anda tüzel kişilik kazanırlar. Kuruluş bildiriminin içeriği ve gerekli belgelerin nelerden ibaret olduğu, yönetmelikte gösterilir.

Madde 60- Kuruluş bildirimi ve belgelerin doğruluğu ile dernek tüzüğü, en büyük mülki amir tarafından altmış gün içinde dosya üzerinden incelenir. Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve kurucuların hukuki durumlarında kanuna aykırılık veya noksanlık tespit edildiği takdirde bunların giderilmesi veya tamamlanması derhal kuruculardan istenir. Bu istemin tebliğinden başlayarak otuz gün içinde belirtilen noksanlık tamamlanmaz ve kanuna aykırılık giderilmezse; en büyük mülki amir, yetkili asliye hukuk mahkemesinde derneğin feshi konusunda dava açması için durumu Cumhuriyet savcılığına bildirir. Cumhuriyet savcısı mahkemeden  derneğin faaliyetinin durdurulmasına karar verilmesini de isteyebilir.
Kuruluş bildiriminde, tüzükte ve belgelerde kanuna aykırılık veya noksanlık bulunmaz ya da bu aykırılık veya noksanlık belirli sürede giderilmiş bulunursa; keyfiyet derhal derneğe yazıyla bildirilir ve dernek, dernekler kütüğüne kaydedilir.

Madde 62- Dernekler, 60’ıncı maddenin son fıkrası gereğince yapılan yazılı bildirimi izleyen altı ay içinde ilk genel kurul toplantılarını yapmak ve zorunlu organlarını oluşturmakla yükümlüdürler.

Derneğin Organları

Seçimlik organlara genel  kurul ve yönetim kurulu sorumlulukları yüklenemez. Onur kurulu üyesine doğrudan çıkarma yetkisi mutlak olarak devredilemez.

Reklam

KANUNDA

Madde 72- Derneğin zorunlu organları, genel kurul, yönetim kurulu ve denetim kuruludur. Dernekler zorunlu organları dışında başka organlar da oluşturabilirler. Ancak, bu organlara zorunlu organların görev, yetki ve sorumlulukları devredilemez.

Genel Kurul: Dernek üyelerinden oluşan en üst düzey organdır.

Genel kurul olağan ve olağanüstü olarak toplanır. Olağan toplantı en geç 2 yılda bir yapılması zorunludur. Tüzükte olağan toplantı şekilleri belirtilebilir. Olağanüstü toplantı ise yönetim veya denetim kurulu isteği üzerine veya üyelerin 1/5 ‘inin yazılı isteği üzerine yapılır. Yönetim kurulu toplantının çağrısını yapmakla yükümlüdür.

Yönetim kurulu tüzüğe göre genel kurula katılmaya hakkı olan üyelerin listesini yapar ve 15 gün içerisinde yerel gazeteye ilan verilerek toplantı saati ve yeri ilan edilir. Çoğunluk sağlanamazsa ikinci toplantı zamanı belirlenir. En az bir hafta sonra ikinci toplantı yapılır. Ayrıca 15 gün içerisinde toplantı mülki amirede bildirilir. İkinci toplantı içinde gazeteye tekrar ilan verilir. İkinci toplantı geri bırakılma tarihinden itibaren en geç iki ay içinde yapılmalıdır.

Toplantı Yeter Sayıları: İlk toplantı için genel kurul katılma hakkı olan üyelerin yarısının 1 fazlasının bulunması yeterlidir. Feshi toplantısında ise üyelerin 2/3’si bulunmalıdır. u çoğunluk sağlanamazsa ikinci toplantıda üye sayısı aranmaz. Toplantı genel merkezden başka bir yerde yapılamaz.

Reklam

Toplantı Usulü: Toplantıyı yönetmek içi bir başkan, yeteri kadar yardımcı ve katip seçilir. Tutanak katipler tarafından tutulur ve imzalanır. Toplantı sonrası tutanak ve belgeler yönetim kuruluna verilir.

  • Gündemde belirtilmeyen konular hakkında genel kurulda  konuşulamaz ve karar verilemez.
  • Genel kurulda karar alınması için katılan üyelerin mutlak çoğunluğu aranır.Tüzükte nispi çoğunluk veya diğer çoğunluk sayıları öngörülmüş olabilir.
  • Genel kurul toplantılarında hükümet adına yetkili biride bulunur. Yetkili kişi toplantının tüzüğe,gündeme uygun yapılmasını ve sakin geçmesini sağlar. Yetkili toplantıdan sonra 24 saat içinde mülki amire rapor verir.Aykırılık söz konusu ise 24 saat içinde  savcılığa bildirilir.

KANUNDA

Madde 73- Genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı üyelerden oluşur.

Madde 74- Genel kurul, tüzükte belirtilen zamanda yönetim kurulunun çağrısı üzerine toplanır. Olağan genel kurul toplantılarının en geç üç yılda bir yapılması zorunludur.

Madde 75-Genel kurul, yönetim veya denetim kurulunun gerekli gördüğü hallerde veya dernek üyelerinden beşte birinin yazılı başvurusu üzerine, yönetim kurulunca olağanüstü toplantıya çağrılır. Yönetim kurulu, genel kurulu toplantıya çağırmazsa; üyelerden birinin başvurusu üzerine, sulh hakimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir.

Reklam

Madde 76- Bütün üyelerin bir araya gelmeksizin yazılı katılımıyla alınan kararlar ile dernek üyelerinin tamamının kanunda yazılı çağrı usulüne uymaksızın bir araya gelerek aldığı kararlar geçerlidir. Bu şekilde karar alınması olağan toplantı yerine geçmez.

Madde 77-Genel kurul, yönetim kurulunca, en az on beş gün önceden toplantıya çağrılır. Bu amaçla toplantının günü, saati, yeri ve gündemi, üyelere bildirilir.
Toplantıya çağrı usulü ve toplantının ertelenmesine ilişkin konular, yönetmelikle düzenlenir.

Madde 78- Genel kurul toplantıları, tüzükte aksine hüküm olmadıkça, dernek merkezinin bulunduğu yerde yapılır. Genel kurul, katılma hakkı bulunan üyelerin salt çoğunluğunun, tüzük değişikliği ve derneğin feshi hallerinde üçte ikisinin katılımıyla toplanır; çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantının ertelenmesi durumunda ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz. Ancak, bu toplantıya katılan üye sayısı, yönetim ve denetim kurulları üye tam sayısının iki katından az olamaz. Genel kurul toplantısı, bir defadan fazla geri bırakılamaz.

Madde 79- Genel kurul toplantısının açılışından sonra, toplantıyı yönetmek üzere, bir başkan ve yeteri kadar başkan vekili ile yazman seçilir. Genel kurul toplantısında yalnız gündemde yer alan Maddeler görüşülür. Ancak, toplantıda hazır bulunan üyelerin en az onda biri tarafından görüşülmesi yazılı olarak istenen konuların gündeme alınması zorunludur.

Madde 80- Genel kurul, üyeliğe kabul ve üyelikten çıkarma hakkında son kararı verir; dernek organlarını seçer ve derneğin diğer bir organına verilmemiş olan işleri görür.
Genel kurul, derneğin diğer organlarını denetler ve onları haklı sebeplerle her zaman görevden alabilir.

Madde 81- Genel kurul kararları, toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla alınır. Şu kadar ki, tüzük değişikliği ve derneğin feshi kararları, ancak toplantıya katılan üyelerin üçte iki çoğunluğuyla alınabilir.

Reklam

Madde 82- Hiçbir dernek üyesi, dernek ile kendisi, eşi, üst soyu ve alt soyu arasındaki bir hukuki işlem veya uyuşmazlık konusunda alınması gereken kararlarda oy kullanamaz. Tüzel kişi adına oy kullanacak kişi hakkında da yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.

Madde 83- Toplantıda hazır bulunan ve kanuna veya tüzüğe aykırı olarak alınan genel kurul kararlarına katılmayan her üye, karar tarihinden başlayarak bir ay içinde; toplantıda hazır bulunmayan her üye kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde ve her halde karar tarihinden başlayarak üç ay içinde mahkemeye başvurmak suretiyle kararın iptalini isteyebilir. Diğer organların kararlarına karşı, dernek içi denetim yolları tüketilmedikçe iptal davası açılamaz. Genel kurul kararlarının yok veya mutlak butlanla hükümsüz sayıldığı durumlar saklıdır.

-Yönetim Kurulu: Yönetim kurulunu seçmek genel kurula aittir. Beş asil ve beş yedek üye seçilir. Yönetim kuruluna dışarıdan kişilerde seçilebilir. Genel kurulda yapılan seçimi izleyen 7 gün içerisinde  yönetim kurulu başkanı asıl ve yedek üyeleri ad, soyad, meslek, doğum bilgileri ve ikametgahlarını dernek merkezinin bulunduğu yerdeki en büyük mülki amire bildirilir. Göre süresi tüzükle belirtilir. Yönetim kurulu geçici olarak oluşturulamazsa yerine kayyum atanır. Yönetim kurulu tüzüğe göre teşkili olarak devamlı imkansız hale gelmişse dernek kendiliğinden son bulur. Yönetim kurulunun görev ve yetkileri tüzükte belirtilir.

KANUNDA

Madde 84- Yönetim kurulu, beş asıl ve beş yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur. Yönetim kurulu üye sayısı, boşalmalar sebebiyle üye tam sayısının yarısının altına düşerse; genel kurul, kalan yönetim kurulu üyeleri veya denetim kurulu tarafından bir ay içinde toplantıya çağrılır. Çağrı yapılmazsa, üyelerden birinin istemi üzerine, sulh hakimi, üç üyeyi genel kurulu toplantıya çağırmakla görevlendirir.

Madde 85-Yönetim kurulu, derneğin yürütme ve temsil organıdır; bu görevini kanuna ve dernek tüzüğüne uygun olarak yerine getirir. Temsil görevi, yönetim kurulunca, üyelerden birine veya bir üçüncü kişiye verilebilir.

Reklam

-Denetleme Kurulu: Zorunlu organdır.Tüzükte belirtilmek zorundadır. Genel kurul tarafından seçili. En az 3 asil ve 3 yedek üyenin seçiminden sonra 7 gün sonra bilgileri mülki amire bildirilir. Yönetim kurulunun hesaplarını ve işlerini denetler.

KANUNDA

Madde 86-Denetim kurulu, üç asıl ve üç yedek üyeden az olmamak üzere dernek tüzüğünde belirtilen sayıda üyeden oluşur. Denetim kurulu, denetleme görevini, dernek tüzüğünde belirtilen esas ve usullere göre yapar; denetleme sonuçlarını bir raporla yönetim kuruluna ve genel kurula sunar.

Derneğin Faaliyetleri

Dernekler kanunlarla sınırlı olmak üzere her türlü faaliyette bulunabilir. Dernekler ancak bir mahkeme kararı ile kapatılabilir.Bazı istisnai durumlarda ise derneklere idari yönetim el koyabilir. Yerel sulh mahkemesince derneğe kayyum da atanabilir.

Derneğin Devlet Tarafından Denetlenmesi: Derneğin yönetim yerleri, etkinlikleri, işlemleri, defterleri, hesapları, faaliyetleri, denetime tabidir.Denetim İçişleri Bakanlığı veya mülki amirler tarafından yapılabilir. EGM bünyesinde bulunan Dernekler Özel Denetleme Grubu derneklerin tüzüklerini ve amaçlarını denetleyebilir. Kolluk kuvvetleri mülki amir emriyle her türlü müdahalede bulunabilir. Kamu yararına kurulan dernekler gerektiğinde Maliye tarafından da denetlenir.

KANUNDA

Reklam

Madde 90- Dernekler, amaçlarını gerçekleştirmek üzere, tüzüklerinde belirtilen çalışma konuları ve biçimleri doğrultusunda faaliyette bulunurlar. Yasaklanan veya izne bağlı faaliyetlerle ilgili kamu hukuku nitelikli özel kanun hükümleri saklıdır. Dernek faaliyetleri ile ilgili yasak ve sınırlamalara aykırılık halinde, Cumhuriyet savcısının istemiyle mahkemece faaliyetten alıkoyma kararı verilebilir.

Madde 91- Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere uluslararası faaliyette ve
işbirliğinde bulunabilirler, yurt dışında şube açabilirler ve yurt dışında kurulmuş dernek veya kuruluşlara üye olarak katılabilirler.

Madde 92-Yabancı dernekler, Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının izniyle Türkiye’de faaliyette ve işbirliğinde bulunabilirler, şube açabilirler, üst kuruluşlar kurabilir ve kurulmuş üst kuruluşlara katılabilirler.

Madde 93-Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olan yabancı gerçek kişiler,dernek kurabilirler veya kurulmuş derneklere üye olabilirler. Onursal üyelik için bu koşul aranmaz.

Derneğin Sona Ermesi

1) Derneğin Kendi Kendini Fesh Etmesi: Yönetim kurulu 5 gün içinde mülki amire bildirimde bulunarak derneğin fesh edildiğini bildirebilir.

2) Kendiliğinden Sona Erme -İnfisah: Dernek belli sebeplerden dolayı kendiliğinden sona erebilir.Bu nedenler;

Reklam

  • Derneğin aciz hale düşmesi,
  • Yönetim kurulunun tüzüğe uymaması,
  • Olağan genel kurul toplantısının ikinci davete rağmen yapılamaması,
  • Dernek amacının gerçekleşmesinin imkansızlaşması,
  • İlk genel kurul toplantısının yapılamaması ve zorunlu organların kurulamaması,
  • Dernek için tüzükte belirtilen sürenin dolması.

3) Mahkeme Kararıyla Fesih:

Nedenleri:

  • Derneğin amacının kanuna aykırı olması veya kanuna aykırı faaliyetlerde bulunulması,
  • Kuruluştaki eksikliklerin giderilememesi,
  • Olağan genel kurul toplantısının yapılmaması,gerekli organların kurulamaması,
  • Suç sebebiyle derneğin kapatılmak istenmesi.

4) Derneğin Sona Ermesinin Sonuçları: Derneğin malvarlığı tasfiye edilir. Mahkeme tarafından kapatılmasına karar verilen derneğin malvarlığı hazineye devredilir. Tüzükte tasfiye şekline ilişkin hükümler bulunmak zorundadır.

KANUNDA

Reklam

Madde 87- Dernekler, aşağıdaki hallerde kendiliğinden sona erer:

  1. Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi veya sürenin sona ermesi,
  2. İlk genel kurul toplantısının kanunda öngörülen sürede yapılmamış ve zorunlu organların oluşturulmamış olması,
  3. Borç ödemede acze düşmüş olması,
  4. Tüzük gereğince yönetim kurulunun oluşturulmasının olanaksız hale gelmesi,
  5. Olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması. Her ilgili, sulh hakiminden, derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitini isteyebilir.

Madde 88-Genel kurul, her zaman derneğin feshine karar verebilir.

Madde 89-Derneğin amacı, kanuna veya ahlaka aykırı hale gelirse; Cumhuriyet savcısının veya bir ilgilinin istemi üzerine mahkeme, derneğin feshine karar verir. Mahkeme, dava sırasında faaliyetten alıkoyma dahil gerekli bütün önlemleri alır.

KAYNAKÇA

  • Ayan, Mehmet ve Ayan, Nurşen. Kişiler Hukuku 8. Baskı. Seçkin Yayıncılık, Ekim 2016
  • Dural, Mustafa ve Öğüz, Tufan. Kişiler Hukuku 18. Baskı, İstanbul. Filiz Kitabevi, Ekim 2017

Reklam

Benzer İçerikler
TBMM Faaliyetleri ve TBMM’nin Bilgi Edinme Yolları
Anayasa Hukuku

TBMM Faaliyetleri ve TBMM’nin Bilgi Edinme Yolları

Bu yazımızda TBMM'nin faaliyetlerini ve işleyişine yönelik ilgili maddelerle Anayasa ve TBMM İç Tüzü...

İçeriğe Git>
Tasarrufun İptali – İcra Suçları
İcra İflas Hukuku

Tasarrufun İptali – İcra Suçları

Cebri icra hukuku kapsamında önemli bir yer tutan tasarrufun iptali ve icra suçları aynı yazıda ele...

İçeriğe Git>
Feri Müdahale
Medeni Usul Hukuku

Feri Müdahale

Dava sonunda verilecek hükümden etkilenecek olan üçüncü kişiler davaya feri müdahil olarak katılabil...

İçeriğe Git>
Tasfiye İşlemi ve Alacaklılar Toplantısı
İcra İflas Hukuku

Tasfiye İşlemi ve Alacaklılar Toplantısı

İflas masasının oluşmasından sonra gerekli işlemler yapılarak malların tespiti ve muhafazası sağlanı...

İçeriğe Git>
Sınırlandırma ve Durdurma
Anayasa Hukuku

Sınırlandırma ve Durdurma

Temel haklar ve hürriyetlere ilişkin daha önce yer alan genel sınırlama sebepleri kaldırılmış olup h...

İçeriğe Git>
Adi Konkordato – Giriş ve Mühlet
İcra İflas Hukuku

Adi Konkordato – Giriş ve Mühlet

Konkordato, borçlu ile alacaklılar arasında yapılacak anlaşmanın mahkeme tarafından onaylanmasıyla o...

İçeriğe Git>
Copyright © 2023 Bikifi
Instagram Logo
Twitter Logo
Facebook Logo