[İcra İflas Hukuku] Konkordato # İflas İçi Konkordato ve Malvarlığı Terki Konkordato

B. İflas İçi Konkordato

• İflasına karar verilmiş kimse, iflastan kurtulmak için konkordato teklif edebilir. Müflis tasfiye sırasında konkordato projesini iflas idaresine verir. Defterleri talebe eklemesine gerek yoktur.
• İflas isteyebilecek alacaklılarda konkordato talep edebilir.
• Konkordato, iflasın açılması ile kesin dağıtım arasında istenebilir. Müflis önceden talep etse dahi, teklif ikinci alacaklılar toplantısında veya sonraki toplantılarda oylanabilir.
• Toplantı sonunda tutanak alacaklılar tarafından imzalanabilir. Yedi günlük sürede de alacaklılar konkordatoya katılabilirler. Adi konkordatoda aranan çoğunluk yeterlidir.
• Konkordatonun başarı şansı bulunmalıdır, kaynakları ile orantılı olmalıdır. Konkordato komiseri veya mühlet burada söz konusu olmaz. Komisere ait görevler iflas idaresi tarafından yerine getirilir.
• Tasfiye ikinci alacaklılar toplantısına kadar devam eder. Toplantıda kabul ile mahkeme tarafından tasdik arasındaki sürede malların paraya çevrilmesi durur. Bu süre 6 ayı geçemez. İflas idaresi kendiliğinden paraya çevirme işlemlerini erteler.
• Teklif, birinci alacaklılar toplantısından önce yapılırsa, alacaklılar iflas tasfiyesini ikinci alacaklılar toplantısına tatil edebilirler. Birinci alacaklılar sadece satış işlemlerini tatil etmeli.
• Teklifi alan idare, gerekçeli kararla ikinci alacaklılar toplantısına sunmalıdır. Toplantı ilanında konkordato teklifinin görüşüleceği ve alacaklılar isterse toplantıdan 15 gün önce teklifi görebilecekleri belirtilir ve ilanın bir sureti alacaklılara gönderilir.
• İdare, konkordato halinde ve iflas halinde alacaklılara düşecek pay konusunda bilgi vermelidir. Toplantı yapılamazsa idare tekrar alacaklıları toplantıya çağırır.
• Çoğunluğun hesabında dikkate alınacak alacaklar, sıra cetveli düzenlenene kadar masaya yazdırılan ve masaya bildirilmemiş olsa dahi tapu siciline yazılı olan alacaklılar ile konkordatonun görüşüldüğü ikinci alacaklılar toplantısına kadar alacağını masaya yazdıranlardır. Kabul edilmeyen alacaklar ve çekişmeli alacaklılara mahkeme karar verir.
• Konkordatonun kabulü ile iflas idaresi, iflas kararını vermiş olan asliye ticaret mahkemesine dosya tasdik için sunulur. Tasdik kararı kesinleşince ticaret mahkemesi, durumu iflas idaresine bildirilir ve idare iflasın kaldırılması için tekrar asliye ticaret mahkemesine başvurur.
• Tasdik talebi reddedilirse iflas idaresi tasfiyeye devam eder. Kanun yoluna başvuru adi konkordatodaki gibidir. İflastan sonra konkordato sadece bir kez istenebilir.
• Borçlu konkordato koşuluna göre ödemelerini yapmalıdır. Konkordatonun hükümleri iflasın kaldırılması kararıyla hüküm doğurur. Tasdik kararı ayrıca ilan edilmez. Tasdik ile hacizlerin düşeceği kuralı burada uygulanmaz.

C. Malvarlığının Terki Suretiyle Konkordato

• Alacaklılara, borçlunun malvarlığı üzerinde tasarruf etmek veya bu malların tamamını ya da bir kısmını üçüncü kişiye devretme yetkisi verilir.  Borçlunun alacaklılara terk ettiği malvarlığı üzerindeki tasarruf yetkisi alacaklılara geçer. Alacaklılar, üçüncü kişi alacaklı ile satış bedeli, ödeme şekli konusunda anlaşırlar karşılanmayan kısımdan vazgeçmiş olurlar.
• Konkordato, mevcudun kısmen üçüncü kişiye devri ve kısmen alacaklılara terki olarak da yapılabilir. Yüzde veya vade konkordatosu ile birlikte, iflas içi konkordato ve özel konkordato olarak da yapılabilir.
• Konkordato şu hususları içermelidir:
  • Karşılanmayan alacaklardan feragat edip etmedikleri, borçlunun sorumluluğu,
  • Tasfiye memurları ile alacaklılar kurulu üyelerinin belirlenmesi ve yetkileri,
  • Kanunda yoksa, malların tasfiye usulü, devir varsa devrin şekli ve teminatı,
  • İlanların ve bildirimleri madde 288’e göre yapılacağı,
  • Konkordato kapsamı dışındaki malların açıkça belirtilmesi.
• Borçlu veya iflas isteyebilecek alacaklılardan biri, asliye ticaret mahkemesine dilekçe ile projeyi vermesi, borçlunun ayrıca borçları nasıl ödemeyi teklif ettiğini belirtmesi gerekir.
• Mahkeme, madde 286 belgelerinin tam olduğunu tespit ettiğinde derhal geçici mühlet kararı vermeli ve gerekli tedbirleri almalıdır. Mühlet içinde konkordato başarıya ulaşabilecekse kesin mühlet verilir.
• Mühlet içinde, komiserin onayıyla yapılan sözleşmelerden doğan borçlar konkordatoda ve daha sonraki iflasta masa borcu sayılırlar ve tam olarak ödenir.
• Komiser alacaklıları toplantıya çağırır ve teklifi kabul etmediklerini bildirir. Konkordato çoğunluğunun hesabında imtiyazlı alacaklılarda dikkate alınmalıdır.
• Alacaklıların teklifi kabulü üzerine konkordato mahkemeye tasdik için sunulur.
• Tasdik edilmesi için, paraya çevirme veya üçüncü kişiye devir halinde elde edilecek tutarın, iflas tasfiyesinden elde edilecek tutardan fazla olması zorunludur.
• Masraflar ve ilam harçları, tasdik kararından önce depo edilmelidir.
• Tasdik kararının kesinleşmesi ile borçlunun ve tasarruf yetkisine sahip kişilerin yetkileri ve imza yetkileri sona erer ve bu yetki alacaklılara geçer. Alacaklılar yetkiyi tasfiye memurları aracılığıyla kullanır. Üçüncü kişiye devir söz konusu ise devir yetkisi alacaklılara geçer.
• Mühlet verilmeden önce doğmuş olan borçlar ile tasdikin kesinleşmesine kadarki dönem içinde komiserin izni olmadan yapılmış işlemlerden doğan borçlar için konkordato mecburidir.
• Borçlu tacir ise unvanına, konkordato tasfiyesi halinde ibaresi eklenir.

Yetkili Organlar

• Alacaklılar, haklarını zorunlu organlar olan tasfiye memurları ve alacaklılar kurulu aracılığıyla kullanırlar.
• Tasfiye Memurları: Yetkileri, konkordatoda açıkça gösterilmelidir. Konkordato talebini oylayacak olan alacaklılar toplantısında tasfiye memurları seçilir. Komiser toplantı sonunda düzenleyeceği tutanakta, seçilen alacaklılar kurulu üyeleri ve tasfiye memurlarının kim olduğu belirtir. Komiserde tasfiye memuru seçilebilir. Tasfiye memuru asliye ticaret mahkemesinin onaylamasıyla göreve başlar.
• Memurlar, alacaklılar kurulunun nezaret ve denetimi altında masayı temsil eder, malları muhafaza eder, paraya çevrilmesinde ve devir için gerekli işlemleri yapar.
  • Paraya çevirme ve tasfiye işlemleri,
  • Paylaşıma katılacak alacaklılar için sıra cetveli ve pay cetveli düzenler,
  • Tahsil edilmeyen payları bankaya yatırırlar,
  • Masaya karşı ileri sürülen talepleri defi yoluyla iptal talebinde bulunabilirler,
  • Takipten vazgeçip, takip hakkını alacaklıya devretmek için kurula teklifte bulunurlar,
  • Tasfiye bir yılı geçerse, her yıl en geç aralık ayında, paraya çevrilmemiş malların durumu hakkında cetvel ve faaliyet raporu düzenlerler,
  • Tasfiye sonunda nihai rapor düzenler ve kurulun onayına sunarlar.
• Memurların işlemlerine karşı, öğrenmeden itibaren 7 GÜN içinde alacaklılar kuruluna itiraz edilebilir. Kurulun kararına karşıda ticaret mahkemesine şikayet edebilirler.
• Alacaklılar Kurulu: Konkordatoyu oylayan alacaklılar tarafından seçilir ve mahkemenin onayıyla göreve başlar. Temel görevi, tasfiye memurlarını gözetim ve denetlemektir.
  • Paraya çevirmenin usulü ve zamanını, memurların teklifi üzerine karara bağlar.
  • Alacak veya davadan vazgeçip alacaklılara devretmeyi teklif edebilir.
  • Tasfiyenin bir yılı geçmesi halinde aralık ayında gelen yıllık cetvel ve raporları inceler ve şubat ayı sonuna kadar alacaklılar incelemesi ve tasdik için mahkemeye gönderir.
  • Rapor ve cetvelde eksiklik varsa tamamlanmasını memurlardan isteyebilir.

a. Konkordato Masası – Sıra Cetveli

• Alacaklılara terk edilen mallar konkordato masasını oluşturur. Borçlunun haczi caiz olmayan malları, haczedilmiş fakat paraya çevrilmemiş malları da dahildir. Ancak borçlu bazı malları konkordato kapsamı dışında tutmak istediğini açıkça belirterek dahil etmeyebilir. Ayrıca haczi kabil olmayan malların projede kapsam dışında bırakılması mümkündür.
• Tasdik kararının kesinleşmesine kadar borçlunun malvarlığına girenlerde masaya dahil olur.
• Konkordato ile alacaklıların iptal davası açma hakkı saklı tutulmuş ise, tasarrufun iptali davası açma hakkı da masaya girer. Tasdikten önce yapılmış işlemler için koşulları varsa iptal davası açılabilir. İptal davası açma süresi bakımından, geçici mühletin verildiği tarih, iflas veya haciz tarihi yerine geçer.
• Masaya yöneltilen talepleri, iptal davası ile reddi mümkünse, memurlar defi yoluyla iptal talebinde bulunurlar.
• Memurlar, paylaşıma katılacak alacaklıları ve sıralarını belirlemek için sıra cetveli hazırlar ve incelemeye hazır tutar. İflasa ilişkin hükümler kıyasen uygulanabilir.
• Mühlet içinde komiserin onayıyla yapılan sözleşmelerden doğan alacaklar masa borcu olduğundan sıra cetveli dışında, tam olarak ödenir.

b. Paraya Çevirme

• Paraya çevirme usul ve zamanı memurların teklifi kurulun kararı ile belirlenir. Paraya çevirme bir alacak için söz konusu ise, alacağın tahsili veya talep hakkının satılması şeklinde, diğer mallar için pazarlık ya da açık artırma olarak gerçekleşebilir.
• Kurul, tahsili güç, çekişmeli alacak, iptal davasından vazgeçebilir ve yazı veya ilanla alacaklıları haberdar ederek iddiaların takibini devretmeyi teklif edebilir.
• Malların üçüncü kişiye devredildiği haller dışında, rehinli taşınmazların pazarlık ile satışı ancak, taşınmazın bedelinden alacağın tahsil edemeyen rehinli alacaklıların muvafakati ile mümkündür. Aksi takdirde taşınmazlar açık artırma ile satılır.
• Taşınmazdaki irtifak, taşınmaz yükü, ipotek, şerhlerin sırası sıra cetveline göre belirlenir.
• Rehinli taşınır mal sahibi malı memurlara teslim etmek zorunda değildir. Ancak rehnin paraya çevrilmesi masa menfaati içinse, memurlar rehinli malın satılması için alacaklıya 6 aylık süre verebilir. Süresi içinde alacaklı satışı gerçekleştiremezse malı teslim etmelidir. Haklı sebep olmaksızın malı teslim etmezse rüçhan hakkından mahrum edilir.

c. Paylaştırma

• Memurlar, geçici de olsa her dağıtımdan önce, bir pay cetveli düzenler ve alacaklıya bildirir; memurlar pay cetvelini on gün süreyle iflâs dairesinde alacaklıların incelemesine hazır tutar. Pay cetveline karşı şikâyet yoluna başvurulabilir. Memurlar, pay cetveli ile birlikte masrafları da içeren son hesabı iflâs dairesine tevdi ederler.
• Geçici pay cetvelinin tevdii sırasında rehni paraya çevrilmiş bulunan rehinli alacaklılar, alacaklarının açık kalan kısmı için geçici dağıtıma katılırlar. Açık kalan kısım memurlar tarafından belirlenir ve bu karara karşı şikâyet yoluna gidilebilir. Geçici pay cetvelinin tevdii sırasında rehin paraya çevrilmemişse, rehinli alacaklı komiser tarafından açık kalacağı öngörülmüş olan miktar için dağıtıma katılır.
• Rehnin paraya çevrilmesinden elde edilen bedelin öngörülen miktarın altında kaldığını ispatlayan rehinli alacaklı, buna tekabül eden ödemelere hak kazanır. Rehnin paraya çevrilmesinden elde edilen bedel ile o zamana kadar yapılan geçici ödemeler toplamı alacak tutarını aşarsa, rehinli alacaklı fazlayı iade etmek zorundadır.
• Konkordato tasfiye memurları tarafından belirlenen sürede hak sahipleri tarafından tahsil edilmeyen paylar bankaya yatırılır. 5 YIL içinde hak sahipleri tarafından tahsil edilmeyen paylar iflâs dairesi tarafından dağıtılır; 255 inci madde kıyas yoluyla uygulanır.
• Tasfiye sonunda aciz belgesi düzenlenmez. Borçlu kural olarak borçlarından kurtulur.
• Tasfiye sona erince memurlar bir nihaî rapor düzenler. Bu rapor kurulun onayına sunulur. Kurul onayladığı raporu tasdik makamı olan ticaret mahkemesine gönderir ve tasdik makamı da alacaklıların incelemesine hazır tutar.
• Tasfiyenin bir yıldan uzun sürmesi hâlinde memurlar, her yıl en geç aralık ayı sonuna kadar cetvel ve rapor düzenleyip alacaklılar kuruluna tevdi eder. Bu cetvel ve rapor, takip eden yılın şubat ayı sonuna kadar alacaklıların incelemesine hazır bulundurulmak üzere alacaklılar kurulu aracılığıyla tasdik makamına sunulur.