Aminler

Konu Özeti

Aminler amonyaktan (NH3) türeyen azotlu bileşiklerdir. Bir alkil ya da aril köküne – NH2 bağlanması ile aminler oluşur. Amonyak hidrojenlerinden bir, iki ya da üçünün; alkillerle yer değiştirmesi sonucu primer, sekonder ve tersiyer aminler oluşur.

Bu konuda
  • Aminlerin adlandırılmasını ve genel özelliklerini
  • Elde ediliş yöntemlerini
öğreneceksiniz.
Instagram Logo
Bikifi Instagram'da

Aminler amonyaktan (NH3) türeyen azotlu bileşiklerdir. Bir alkil ya da aril köküne – NH2 bağlanması ile aminler oluşur. Amonyak hidrojenlerinden bir, iki ya da üçünün; alkillerle yer değiştirmesi sonucu primer, sekonder ve tersiyer aminler oluşur.

Aminler

Aminlerin Adlandırılması

Yaygın Adlandırma

Yaygın adlandırma iki şekilde yapılır. Birinci yöntemde alkil veya aril grubu belirtilir, sonra amin son eki eklenir. İkinci yöntem de ise alkil grubunun türediği alkan adının sonuna amin son eki getirilir.

Aminlerin yaygın adlandırılması

Sistematik Adlandırma

Aminler IUPAC sistemine göre şu aşamalarla adlandırılır

  1. Amino grubuna bağlı en uzun karbon zinciri ana zincir olarak seçilir.
  2. Ana zincirdeki karbonların numaralandırılması azot (N) atomuna en yakın uçtan başlar.
  3. Ana zincire bağlı olan ek grup varsa, bu grup alkilamino şeklinde okunur ve isimlendirmenin sonuna anazincirin alkan adı yazılır.

Amin IUPAC adlandırma örneği:

Aminlerin Özellikleri

Fiziksel Özellikleri

  • Aminler genellikle gaz ve kolay uçucu sıvılardır.
  • Kokusu, balık kokusu gibidir.
  • Aminlerin kaynama noktaları alkollere göre daha düşüktür.
  • Tersiyer aminler hidrojen bağı yapamadıklarından dolayı kaynama noktaları daha da düşmektedir.
  • Aminler su ile hidrojen bağı yaptıklarından, özellikle küçük moleküller suda daha çok çözünür.
  • Aminlerde azot NH’ta olduğu gibi sp melez orbitalleri ile bağ yapar. Aminlerde de azot üzerinde ortaklanmamış elektron çifti bulunmaktadır. Bu elektron çiftinin proton tutma özelliğinden dolayı aminler bazik özellik gösterirler.

Bazı aminlerin fiziksel özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

AdıFormülüErime Noktası °CKaynama Noktası °CYoğunluk (20°C’de)
MetilaminCH3NH2-93,5-6,30,663
EtilenCH3CH2NH2-8116,60,683
n-propilaminCH3CH2CH2NH2-8347,80,717
n-butilaminCH3CH2CH2CH2NH2-49,177,80,741
İzobutilamin(CH3)2CHCH2NH2-8568
Tert-butilamin(CH3)3CNH2-67,544,40,696
n-pentilaminCH3(CH2)4NH2-55104,40,755
n-heksilaminCH3(CH2)5NH2-191300,766
Dimetilamin(CH3)2NH-937,40,680
EtilmetilaminCH3NHCH2CH337
Trimetilamin(CH3)3N-117,22,90,636
AllilaminCH2=CHCH2NH2580,762
EtanolaminHOCH2CH2NH210,31701,018
α-FeniletilaminCH3CH(C6H5)NH2187
AnilinC6H5NH2-6,3184,11,022
MetilanilinC6H5NHCH3-57196,20,989
Difenilamin(C6H5)2NH553021,160(22°C)
Trifenilamin(C6H5)3N1273650,774
TrimetilendiaminH2N(CH2)3NH21350,884 (25 °C)

Kimyasal Özellikleri

  • Aminler suda çözünerek hidrojen bağı oluştururlar.
  • Aminler azot atomunun bağımsız elektron çifti bulundurması nedeniyle bazik özellik gösterir ve asitlerle birleşerek amin tuzlarını verirler.
  • Aminlerin nitröz asit ile verdikleri tepkimeler, onların primer, sekonder ya da tersiyer olduklarını belirler.
  • Sekonder aminler nitröz asit ile nitrozo bileşiklerini verir. Bu bileşikler suda çözünmeyen yağlardır.
  • Aminler, asit klorürlerle tepkimeye girerek belirli erime noktaları olan kristal yapılı katı bileşikler verir. Bu nedenle bu tepkimelerden de aminler tanınabilir.
  • Aminler havada yanarak azot, karbon dioksit, ve suya ayrışır. Bu özellikleri ile aminler, amonyaktan ayrılır.

Aminlerin Elde Ediliş Yöntemleri

Doğada bazı bitki ve balıkların yapılarında amin bulunmuştur. Ancak aminlerin elde edilmesinde bu kaynaklardan yararlanılmaz, yapay yöntemler uygulanır (Aminlerin anlatıldığı orjinal konu anlatımına gitmek için buraya tıklayın).

Alkil Halejenürlerin Amonyakla Tepkimesi Sonucu

Alkil halojenürlerin zayıf bir baz olan amonyak ile tepkimesi sonucunda aminler oluşurlar. Bu tepkime nükleofilik yer değiştirme tepkimesidir. Amin tuzunun sodyum hidroksit (NaOH) ile tepkimesi sonucunda birincil aminler, elde edilen birincil amin yeniden alkil halojenürle tepkimeye sokulduğu zaman ikincil amin, ikincil amin de alkillenirse tersiyer amin elde edilir.

Nitro Bileşiklerinin İndirgenmesiyle

Aromatik aminlerin sentezlenmesinde en yaygın metot, benzenin nitrolandıktan sonra nitro grubunun amino grubuna indirgenmesidir.

Nitro Bileşiklerinin İndirgenmesiyle amin elde edilmesi

Amit Bileşiklerinin İndirgenmesiyle

Amitlerin indirgenmesinden, amitlerin çeşitli yollarla indirgenmesinden, örneğin bakır ve krom (III) oksit katalizörlüğünde hidrojen ile indirgenmesi aminleri verir.

Benzer İçerikler
Alkanların Elde Edilme Yolları
Güncel
Kimya

Alkanların Elde Edilme Yolları

İçeriğe Git>
Alkollerin Kimyasal Tepkimeleri
Güncel
Kimya

Alkollerin Kimyasal Tepkimeleri

İçeriğe Git>
Alkenlerin Elde Edilme Yolları
Güncel
Kimya

Alkenlerin Elde Edilme Yolları

İçeriğe Git>
Alkollerin Elde Edilme Yolları
Güncel
Kimya

Alkollerin Elde Edilme Yolları

İçeriğe Git>
Fonksiyonel Gruplar
Güncel
Kimya

Fonksiyonel Gruplar

İçeriğe Git>
Alkinlerin Elde Edilme Yolları
Güncel
Kimya

Alkinlerin Elde Edilme Yolları

İçeriğe Git>
Copyright © 2024 Bikifi
Star Logo
tiktok Logo
Pinterest Logo
Instagram Logo
Twitter Logo