Sürtünme Kuvveti

📅 07 Mayıs 2020|08 Eylül 2022
Sürtünme Kuvveti

Konu Özeti

Sürtünme kuvveti, hareket halindeki cisimlerin hareketini veya duran cisimlerin harekete geçmesini önleyici yönde oluşan kuvvettir. Sürtünme kuvveti harekete ters yönde ya da durgun halde iken genellikle net kuvvete ters yönde oluşur. Sürtünme kuvveti, statik ve kinetik sürtünme kuvveti olarak ikiye ayrılır.

Bu konuda
  • Sürtünme kuvvetinin tanımını ve özelliklerini
  • Kinetik ve statik sürtünme kuvvetini
  • Sürtünme katsayısını ve sürtünme kuvvetini etkileyen faktörleri
öğreneceksiniz.
Instagram Logo
Bikifi Instagram'da

Sürtünme kuvveti, hareket halindeki cisimlerin hareketini veya duran cisimlerin harekete geçmesini önleyici yönde oluşan bir kuvvettir. Yüzeylerin pürüzlü olmasından kaynaklı oluşan bir kuvvettir. Aynı zamanda hava veya su gibi maddeler de içerisinde bulunan cisimlere sürtünme kuvveti uygular.

Sürtünme kuvveti harekete ters yönde ya da durgun halde iken genellikle net kuvvete ters yönde oluşur. Sürtünme kuvveti, statik sürtünme kuvveti ve kinetik sürtünme kuvveti olmak üzere iki çeşittir.

  • Kinetik sürtünme kuvveti () hareketli halde,
  • Statik sürtünme kuvveti () durgun halde etki eden sürtünme kuvveti olarak tanımlanır.

Statik sürtünme kuvveti kinetik sürtünme kuvvetinden daha yüksektir. Bu yüzden araba fren sistemlerinde veya sürtünme kuvvetine fazlaca ihtiyaç duyan sistemler statik sürtünmeyi sağlayacak şekilde kurgulanır.

Cisme etki eden statik ve kinetik sürtünme kuvveti

Sürtünme Kuvvetini Etkileyen Faktörler

Sürtünme kuvveti cismin hareket doğrultusuna dik olan yani cisimleri yüzeye dik bastıran tepki kuvveti() ile doğru orantılıdır. Burada N kuvveti sadece cismin kütlesi ile oluşmaz uygulanan kuvvetlerin dik bileşenleri de eklenmelidir.

Sürtünme kuvvetini etkileyen diğer değişken ise sürtünme katsayısıdır (k). Sürtünme katsayısı birimi olmayan bir niceliktir ve yüzeyin cinsine göre değişir. Sürtünme katsayısı cisim durgun iken statik, hareketli iken kinetik sürtünme katsayısı ismini alır ve hesaplamalarda bu değerler dikkate alınır. Örneğin beton üzerinde bulunan plastiğe; statik olarak , kinetik olarak değerlerinde sürtünme katsayısıyla sürtünme uygular.

Yukarıdaki faktörlerden yola çıkarak; sürtünme kuvveti,

şeklinde tanımlanır.

  • =Sürtünme Kuvveti
  • =Cismi yüzeye dik olarak bastıran net kuvvetir. Buna hareket doğrultusuna dik kuvvetlerin bileşkesi diyebiliriz.
  • k = Zemin ve cismin sürtünen yüzeyine bağlı olan sürtünme kat sayısıdır ve birimsizdir. Yüzey türüne göre büyüklüğü değişir ve

Aşağıdaki grafikte görüldüğü gibi kinetik sürtünme kuvveti statik sürtünme kuvvetinden daima daha küçüktür ve bir cisme uygulanan kuvvet arttıkça sürtünme kuvveti artar. Bir cisim harekete geçtikten sonra hızı ne olursa olsun sürtünme kuvveti değerinde sabitlenmektedir.

Sürtünme Kuvvetinin Genel Özellikleri

  • Aşağıdaki şekilde de görüldüğü gibi kayarak ilerleyen cisimlerde sürtünme kuvveti cismin hareketine zıt yönlü oluşur.
Sürtünme Kuvvetinin Genel Özellikleri
  • Dönerek ilerleyen cisimlerde ise cismin hareketini sağlamak için sürtünme kuvveti cismin hareketiyle aynı yönde oluşur.
Dönerek ilerleyen cisimlerde ise cismin hareketini sağlamak için sürtünme kuvveti cismin hareketiyle aynı yönde oluşur.
  • Yüzeyin cisme gösterdiği tepki kuvveti yüzeye etkiyen dik kuvvetle doğru orantılıdır
Yer çekimi ve cisme etki eden kuvvete göre tepki kuvvetinin değişimi
  • Sürtünme kuvveti cismin sürtünen yüzey alanına bağlı değildir. Aşağıda aynı cismin için iki farklı durumunda da oluşan sürtünme kuvveti aynıdır.
Sürtünme Kuvvetinin Genel Özellikleri
  • Cisme uygulanan kuvvet sürtünme kuvvetinin maksimum değerinden küçükse; sürtünme kuvveti uygulanan kuvvet kadardır. Aşağıda görülen şekilde sürtünme kuvveti 20 N’dur. Başlangıçta 10 N kuvvet uygulandığında sürtünme kuvveti 10 N, 20 N uygulandığında 20 N olur. Kuvvet 20 N’un üzerine çıktığında sürtünme kuvveti sabit kalır ve cisim harekete başlar.
Sürtünme Kuvvetinin Genel Özellikleri

Günlük hayatta sürtünme kuvveti her yerde karşımıza çıkar. Araçların fren yapabilmeleri, hareketi için sürtünme kuvvetine ihtiyacı vardır. Atmosferimize giren bir meteorun parçalanması da havanın uyguladığı sürtünme kuvvetinden dolayıdır.

Araçların lastik yüzeylerinde ki değişik boyut ve şekildeki girintiler sürtünme kuvvetini artırmak veya azaltmak amacıyla oluşturulur. Karlı havalarda takılan zincirler yine sürtünme kuvvetini artırma amaçlıdır.

Benzer İçerikler
Newton’un Hareket Yasaları
Güncel
Fizik

Newton’un Hareket Yasaları

İçeriğe Git>
İtme ve Çizgisel Momentum
Güncel
Fizik

İtme ve Çizgisel Momentum

İçeriğe Git>
Vektörler
Güncel
Fizik

Vektörler

İçeriğe Git>
Düzgün Çembersel Hareket
Güncel
Fizik

Düzgün Çembersel Hareket

İçeriğe Git>
Enerji ve Hareket
Güncel
Fizik

Enerji ve Hareket

İçeriğe Git>
Kuvvet ve Newton’ın Hareket Yasaları
Güncel
Fizik

Kuvvet ve Newton’ın Hareket Yasaları

İçeriğe Git>
Copyright © 2024 Bikifi
Star Logo
tiktok Logo
Pinterest Logo
Instagram Logo
Twitter Logo